İsrail ablukasındaki Gazze Şeridi hakkında bilinmesi gerekenler

Gazze Şeridi, Filistin İslami Direniş Hareketi Hamas'ın ölümcül İsrail saldırısının ardından son beş gündür İsrail'in yoğun bombardımanı altında ve insan hakları grupları bunu Filistin'in 2.3 milyon sakinine yönelik toplu cezalandırma olarak nitelendiriyor.

Gazze, İsrail'in 16 yıldır süren kuşatmasını yoğunlaştırmasının ardından tam bir ablukaya maruz kalırken hastanelerin yaralılarla dolup taşmasıyla da insani bir krizin eşiğine geldi.

İsrail, Cumartesi günkü saldırılarda en az 1200 vatandaşının ölümünün intikamını alma sözü verirken Gazze'ye düzenlediği saldırılarda 1000'den fazla Filistinliyi katletti.

Gazze hakkında ne biliyoruz?

365 kilometrekare alanda 2.3 milyon insanın yaşadığı Gazze Şeridi, dünyanın en yoğun nüfuslu bölgelerinden biri olarak kabul ediliyor.

Kilometre kare başına 5.500 kişilik nüfus yoğunluğu, İsrail'in kilometre kare başına yaklaşık 400 kişilik nüfus yoğunluğuyla tam bir tezat oluşturmaktadır.

Gazze nüfusunun ezici çoğunluğunu gençler oluşturuyor. Bölgede nüfusun yüzde 65'ini 24 yaşın altındakiler oluşturmaktadır. Bölgede yaşayan erkek ve kadınların ortalama yaşı ise 18.

İsrail'in 16 yıldır uyguladığı kara, hava ve deniz ablukası ekonomiyi felce uğratmış ve halkın bölgeye giriş ve çıkışını sıkı bir şekilde kısıtlamış durumda.

Yüksek çözünürlük için resme tıklayın

Gazze sakinlerinin İsrail ve Mısır'a geçebilmeleri için özel izin almaları gerekiyor. Bu izinler de genellikle acil tıbbi tedavi için mümkün olabiliyor ancak yine de alınması oldukça zor.

Gazze ayrıca yüzde 45 ile dünyadaki en yüksek işsizlik oranlarından birine sahip. İsrail'in yıllardır okullara ve hastanelere düzenlediği hava saldırılarının ardından eğitime ve tıbbi tedaviye erişim de oldukça yetersiz durumda.

Filistinliler ve insan hakları aktivistleri İsrail ablukası nedeniyle burayı dünyanın en büyük "açık hava hapishanesi" olarak adlandırıyor.

Nüfusun çoğunluğunu Müslümanlar oluşturuyor ve küçük bir azınlık Hıristiyan topluluğu var.

Gazze halkının yüzde 60'ından fazlası şu anki İsrail topraklarından gelen mültecilerden oluşuyor. İsrail'in bağımsızlığını ilan ettiği 1948 yılında 750.000'den fazla Filistinli İsrailli milisler tarafından evlerinden sürülmüştür.

Topyekun kuşatma ne anlama geliyor?

Pazartesi günü İsrail, Gazze'ye gıda, su, yakıt ve elektrik tedarikinin yasaklanmasını da içeren "tam abluka" uyguladığını duyurdu.

Gazze'nin elektriğinin çoğu İsrail elektrik hatlarından geliyor ve bir kısmı da Gazze'de yakıtını İsrail'den alan bir elektrik santralinde üretiliyor.

NetBlocks'un verilerine göre bölgedeki internet bağlantısı Cumartesi gününden bu yana çökmüş durumda.

İsrail olası bir kara harekatı için 300.000 askerini Gazze şeridine yığmış durumda. İsrail Gazze'yi en son 2014 yılında işgal etmişti.

Gazze nerede yer alıyor?

Akdeniz'de 10 kilometrete 41 kilometrelik bir şerit halinde yer alan Gazze, diğeri işgal altındaki Batı Şeria olmak üzere iki Filistin bölgesinden biri.

Bölgenin en noktası Refah'tan kuzeydeki Beyt Hanun'a arabayla gitmek 1 saat sürmekte.

Bölge beş valiliğe ayrılmıştır: Kuzey Gazze, Gazze Şehri, Deyr el Belah, Han Yunus ve Refah.

Gazze İsrail'den özel bariyer ve sınırlarla ayrılmıştır ve Mısır ile güney sınır kapısı vardır.

(Yüksek çözünürlük için infografiğe tıklayın.)

Gazze Şeridi'ni kim kontrol ediyor?

Gazze işgal altındaki bir bölge olarak görülüyor çünkü İsrail 2005 yılında resmi olarak güçlerini ve yerleşimcilerini bölgeden çekmiş olmasına rağmen sınırları, hava sahası ve karasuları üzerinde tam kontrole sahip.

İsrail, 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda diğer Filistin topraklarıyla (Doğu Kudüs ve Batı Şeria) birlikte bu bölgeyi de ele geçirmişti.

Gazze Şeridi'nin mevcut sınırları 24 Şubat 1949 tarihli Mısır-İsrail ateşkes anlaşmasında belirlenmiştir. Gazze 1967 yılına kadar Mısır'ın kontrolü altındaydı.

2006 yılında Hamas, Filistin Yönetimi'ni yöneten El Fetih partisine karşı seçimleri kazandı. Grup, El Fetih ile aylar süren çatışmaların ardından 2007'de Gazze'yi ele geçirdi.

İsrail ile 1993 Oslo Anlaşmalarını imzalayan Filistin Yönetimi ise Batı Şeria'yı yönetiyor.

Filistin Yönetimi kimdir ve İsrail ile ilişkisi nasıl?

Hamas ve Gazze'de üslenen diğer Filistinli direniş grupları daha önce de İsrail'e karşı saldırılar düzenlemiş ve bu durum İsrail'in bölgeye yönelik kanlı saldırılarını tetiklemişti.

İsrail 2005 yılından bu yana Gazze'ye en az altı büyük askeri saldırı düzenledi ve 2014 yılı bu saldırıların en acımasızı oldu. Yedi hafta süren İsrail saldırısında 2,000'den fazla Filistinli katledildi.

Son çatışma neden çıktı?

İsrail'i tanımayan ve 1967 sınırları temelinde bağımsız bir Filistin isteyen Hamas, İsrail'in ablukaya son vermesini ve Filistin topraklarındaki işgalini durdurmasını talep ediyor.

İsrail ise Hamas'ın imzalamadığı 1993 Oslo Anlaşmalarını ihlal ederek Filistin'deki yerleşim yerlerini genişletmeye devam ediyor.

Filistinliler, Yahudi yerleşimlerin genişlemesi nedeniyle gelecekte kendilerine ait bir devlet kurma ihtimalinin azalmasından endişeli.

Son yıllarda aşırı sağcı politikacıların yükselişi ve yerleşimci şiddeti daha da arttı. Gazze'de üslenen Filistinli gruplar roketlerle misilleme yaparak İsrail ile zaman zaman gerilimli süreçlerden geçiyor.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun aşırı sağcı hükümeti, Filistinlilerin topraklarını ellerinden alan Yahudi yerleşimci yanlısı politikalarıyla gerilimi daha da arttırdı.

Cumartesi günkü şiddet patlak vermeden önce dahi, bu yıl 200'den fazla Filistinli İsrail güçleri tarafından öldürülmüştü. Çatışmaların başladığı 7 Ekim tarihinden bu yana en az 1.055 Filistinli daha katledildi ve 1.200 İsrailli öldü.

Kaynak: Mepa News, Al Jazeera