Jonathan Cook

Jonathan Cook

İsrail Gazze'deki soykırım için yapay zekayı nasıl kullanıyor?

İsrail Gazze'deki soykırım için yapay zekayı nasıl kullanıyor?

Geçtiğimiz sekiz hafta boyunca Gazze'de yaşanan ölüm ve yıkımın boyutları, İsrail'in kuşatma altındaki bölgede Filistinlilere karşı bir etnik temizlik ve soykırım politikası uyguladığını çoktan göstermiş olmalıydı.

Şimdi İsrailli muhbirler, insanlığa karşı işlenen bu suçların nasıl yürütüldüğüne ve İsrail'in askeri ve siyasi kademeleri içinde nasıl rasyonalize edildiğine dair ayrıntılar verdiler.

Geçtiğimiz hafta İsrail merkezli 972 ve Local Call tarafından ortaklaşa yayınlanan sıra dışı bir dizi tanıklık, Filistinli sivillere yönelik katliamların aslında İsrail'in savaşının talihsiz bir yan etkisi değil, ayrılmaz bir parçası olduğunu ortaya koydu.

Şu ana kadar ölü sayısı yaklaşık 16 bin olarak tahmin edilirken, muhtemelen enkaz altında kalan 6 bin kişi de kayıp. İsrail tarafından öldürülenlerin üçte ikisi kadın ve çocuklardan oluşuyor.

İki yıl önce Gazze'ye yönelik bir saldırı sırasında İsrailli askeri yetkililer ilk kez bir bilgisayarın kendilerine potansiyel hedefler sağladığını itiraf etmişti. Görünüşe göre amaç, olası kayıplara ilişkin insan değerlendirmelerinin getirdiği kısıtlamaları, tüm bu cinayetleri bir makineye ihale ederek aşmaktı.

Muhbirler, kime ve neye saldırılabileceğine dair yeni ve cömert parametreler verildiğinde, "Gospel" adı verilen yapay zeka sisteminin, ordunun yetişemeyeceği kadar hızlı bir şekilde hedef listeleri oluşturduğunu doğruluyor.

İsrail'in girdileri artık o kadar geniş ki, yüksek apartman bloklarının uyarı yapılmaksızın bombalanmasına izin veriyor, yeter ki orada ikamet eden bir kişinin Hamas'la bağlantısı olduğuna inanıldığı iddia edilebilsin.

Hamas'ın sadece askeri kanadı olmadığı ve aynı zamanda bölgeyi de kendisi yönettiği için, yeni politika potansiyel olarak hedef çemberini devlet memurları, polis, sağlık çalışanları, eğitimciler, gazeteciler ve yardım görevlilerini de kapsayacak şekilde genişletiyor.

Bu durum, Birleşmiş Milletler rakamlarına göre Gazze'de yaklaşık 100 bin evin yerle bir edilmesini ya da oturulamaz hale gelmesini ve 1.7 milyon Filistinlinin, yani bölge nüfusunun yaklaşık dörtte üçünün yerinden edilmesini açıklamaya yardımcı oluyor.

Hayatta kalma

Bu ifşaatlar, ABD Başkanı Joe Biden, İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ve muhalefetteki İşçi Partisi lideri Keir Starmer gibi Batılı siyasetçilerin İsrail'in sadece kendini savunduğu ve sivil kayıplardan kaçınmaya çalıştığı yönündeki iddialarını kesin olarak yalanlıyor.

Guardian gazetesi geçtiğimiz Cuma günü yayınladığı bir haberde İsrail'in Gospel bilgisayar sistemine güvendiğini doğruladı. Gazete, Pentagon'un otonom saldırı sistemleri geliştirme çalışmalarına aşina olan eski bir Beyaz Saray yetkilisinin İsrail'in Gazze'ye karşı yürüttüğü yapay zeka savaşının "önemli bir an" olduğunu söylediğini aktardı.

Yetkili sözlerine şunları da ekledi: "Diğer devletler de izleyecek ve öğrenecekler."

972 ve Local Call'a konuşan mevcut ve eski İsrailli yetkililerin açıklamalarından belki de en önemlisi, İsrail'in Gazze'nin yerleşim bölgelerine düzenlediği binlerce hava saldırısının Hamas'ın silahlı kanadı üzerinde çok az etkisi olduğunun farkında olduğu gerçeğidir.

Bu durum, İsrail'in örgütün kökünü kazımaya çalıştığına dair kamuoyuna yapılan açıklamalarla tezat oluşturuyor.

İsrail ordusunun kendi iddialarına göre bile, muhtemelen kimin Hamas hedefi sayılacağına dair yeni ve çok daha geniş tanımına dayanarak, İsrail 1000 ila 3 bin arasında "Hamas mensubu" öldürdü. Yani İsrail'in değerlendirmesine göre bile, bombardımanlarda ölenlerin yüzde 85 ila 95'ini siviller oluşturuyor.

Kaynaklara göre bu tesadüfi bir durum değil.

İsrail Gazze'ye yönelik uzun süredir devam eden askeri politikalarını, özellikle de Dahiya doktrini olarak adlandırılan ve bazen "çim biçme" olarak da bilinen politikalarını sürdürüyor, ancak siviller arasında çok daha fazla kan dökülmesine izin verecek şekilde odak noktasını değiştirdi.

İsrail'in son 15 yıldır Gazze'ye yönelik tekrarlanan saldırılarına rehberlik eden doktrin, adını İsrail'in 2006 yılında Lübnan'a yönelik savaşında Beyrut'un bir mahallesinin tamamının yok edilmesinden alıyor.

Doktrinin iki temel önermesi var: Düşman bölgesini yerle bir etmek halkı direniş yerine temel hayatta kalma faaliyetlerine odaklanmaya zorlar ve uzun vadede sıradan insanları yöneticilerine karşı ayaklanmaya teşvik eder.

Geleneksel olarak Dahiya doktrini esas olarak altyapının tahrip edilmesiyle ilgiliydi. En azından resmi olarak, uluslararası hukukun katı kuralları göz önüne alındığında, İsrail önceden uyarıda bulunduğunu iddia ediyordu. Bunun hedef alınan bölgedeki sivillere tahliye için zaman kazandırması gerekiyordu.

Askeri yetkililere göre bu uyarı süresi büyük ölçüde sona erdi ve siviller doğrudan İsrail'in hedefinde kaldı.

"Hassas olmayan saldırılar"

Bir kaynak yeni politikanın etkilerini 972'ye açıkladı:

"Daha önceki operasyonlarda üst düzey bir [Hamas] yetkilisine yönelik bir saldırının parçası olarak ikincil hasar olarak [izin verilen] sivil ölümü onlarcaydı. Şimdi ise ikincil hasar olarak yüzlerce sivil ölecek şekilde rakamlar arttı."

Eski bir askeri istihbarat yetkilisi bu politikanın Gazze'nin altyapısının çoğunu meşru hedef haline getirmek için tasarlandığını söyledi:

"Hamas Gazze'nin her yerinde. İçinde Hamas'a ait bir şey olmayan hiçbir bina yok, dolayısıyla yüksek bir binayı hedef haline getirmenin bir yolunu bulmak istiyorsanız bunu yapabilirsiniz."

Bu kaynaklara göre, Hamas'ın silahlı kanadının tünellerde yer altında olduğu düşünüldüğünde, İsrail silah mevzileri, silahlı hücreler ve karargahlar gibi birincil hedefleri belirlemekte zorlandı.

Bunun yerine "güç hedefleri" ya da daha doğru bir ifadeyle sembolik hedefler olarak adlandırdığı kentsel alanlardaki yüksek binalar ve konut kulelerinin yanı sıra üniversiteler, bankalar, devlet daireleri, hastaneler ve camiler gibi kamu binalarına odaklandı.

Kaynaklara göre bu saldırılar "sivil topluma zarar veren", toplumun örgütlenme ve işleyiş kabiliyetini ve ailelerin geçimini zayıflatan bir araç olarak görülüyor. 972'ye göre, görüştükleri eski İsrailli yetkililer "bu saldırıların asıl amacının sivillere zarar vermek olduğunu bazıları açıkça bazıları da üstü kapalı bir şekilde anladılar".

Siviller arasındaki yüksek ölü sayısına değinen bir başka kaynak ise şunları söyledi:

"Her şey kasıtlı olarak yapılıyor. Her evde ne kadar ikincil hasar olduğunu tam olarak biliyoruz."

Beş farklı kaynak 972'ye İsrail'in Gazze'de alt düzey Hamas üyelerinin yaşadığı on binlerce özel ev ve apartman dairesine ilişkin dosyalar derlediğini söyledi. Bu evler ve içinde yaşayan herkes, Hamas bağlantılı bir kişi binaya girer girmez meşru hedef olarak görülüyordu.

Biri kaynak şöyle diyor:

"Gerçekten hiçbir önemi olmayan Hamas üyeleri Gazze'deki evlerde yaşıyor. Bu gerekçeyle evleri işaretleyip bombalıyorlar ve oradaki herkesi öldürüyorlar."

Bir başka kaynak ise bu uygulamanın eş değerinin Hamas'ın "[İsrail askerleri] hafta sonu evlerine uyumaya gittiklerinde ailelerinin tüm özel konutlarını bombalaması" olduğunu söylüyor.

Gazze'ye yönelik önceki saldırılara nezaret eden bir yetkili, İsrail'in binayı yerle bir etmesini haklı göstermek için yüksek bir binanın bir katının Hamas ya da İslami Cihad sözcüsünün ofisi olduğunu iddia edebileceğini söyledi:

"Anladığım kadarıyla bu kat, ordunun Gazze'de çok fazla yıkıma neden olmasını sağlayan bir bahane. İsrail'in ne yaptığı konusunda gerçekler biliniyor olsaydı bunun kendisi terörizm olarak görülürdü. Bu yüzden bunu söylemiyorlar."

Bir başka kaynak ise İsrail'in amacının binanın Hamas'la ilişkili bölümünü vurmak yerine maksimum hasar vermek olduğunu belirtti:

"O hedefi daha isabetli silahlarla vurmak da mümkündü. Sonuç olarak, yüksek bir binayı yıkmış olmak için yüksek bir binayı yıktılar."

Üst düzey İsrailli yetkililer geçtiğimiz haftalarda bu hedefi açıkça dile getirdiler. İsrail Hava Kuvvetleri Komutanı Omer Tishler askeri muhabirlere yaptığı açıklamada tüm mahallelerin "hassas bir şekilde değil büyük ölçekte" saldırıya uğradığını söyledi.

Bir kaynak İsrail'in uzun vadeli amacının "Gazze halkına durumun kontrolünün Hamas'ta olmadığı hissini vermek" olduğunu belirtti.

"Kutsal savaş"

Gazze'ye yönelik önceki saldırılarda İsrail, altyapıyı acımasızca tahrip eden ve çok sayıda Filistinlinin öldürülmesine yol açan bir strateji benimsemişti. Ancak 972 ve Local Call'un aktardığı kaynaklara göre, tüm kısıtlamalar kaldırılarak sivillerin maruz kalacağı zarar dramatik bir şekilde arttırıldı.

Hava Kuvvetleri Komutanı Tishler, İsrail'in artık birçok durumda bir binayı bombalamadan önce "çatı vurma" olarak bilinen küçük bir mermiyle uyarı saldırısı yapmadığını doğruladı. Tishler bu uygulamanın "savaşla değil, çatışma turlarıyla ilgili olduğunu" söyledi.

Bunun siviller için yarattığı risk, İsrail ordusunun hedefleri belirlemek için Habsora ya da Gospel adlı bir yapay zeka sistemi kullandığının ortaya çıkmasıyla belirgin hale geldi.

İncil'i çağrıştıran bu isim, İsrail ordusunda köktendinciliğin tehlikeli etkilerini ve İsrail'in Filistinlilere karşı kutsal bir savaş yürüttüğüne dair artan varsayımı doğruluyor.

Geleneksel olarak laik bir figür olarak görülen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırısını, Tanrı tarafından İsraillilere erkek, kadın ve çocuklarını yok etmeleri emredilen İncil'deki bir düşman olan "Amalek"e karşı bir savaş olarak adlandırarak aşırı yerleşimci sağın dilini benimsedi.

İsrail ordusunun eski komutanı Aviv Kochavi, bu yılın başlarında İsrail'in Ynet internet sitesine verdiği demeçte ordunun Gospel'e olan güveninden bahsetmişti: "Geçmişte Gazze'de yılda 50 hedef üretirdik. Şimdi bu makine günde 100 hedef üretiyor ve bunların yüzde 50'si saldırıya uğruyor."

Amaç, Gazze'ye yönelik daha önceki bombardıman kampanyalarında İsrail ordusunun insan personelinin tespit edebileceği Hamas ve İslami Cihad hedeflerinin hızla tükenmesi gibi bir "sorunu" ele almaktı.

Eski bir istihbarat subayı 972'ye Gospel'i yöneten Hedefler İdari Bölümü'nün bir "toplu suikast fabrikasına" dönüştürüldüğünü söyledi. On binlerce kişi "Hamas'ın alt düzey yetkilileri" olarak listelenmiş ve bu nedenle hedef olarak görülmüş. Yetkili, "vurgunun niteliğe değil niceliğe yapıldığını" da sözlerine ekledi.

Bölümde çalışan bir kaynak, Gospel'in tavsiyelerinin çoğunun anlamlı bir inceleme yapılmadan geçiştirildiğini de sözlerine ekledi:

"Hızlı çalışıyoruz ve hedefleri derinlemesine incelemek için zamanımız yok. Ne kadar çok hedef üretebildiğimize göre değerlendiriliyoruz."

Etnik temizlik planı

Bu ifşaatların önemi -ve İsrail'in "savaş amaçları" hakkında ortaya koydukları- küçümsenmemeli.

Daha önce Gazze'ye uygulanan daimi kuşatma ve İsrail'in Dahiya doktrinine dayalı olarak aralıklarla gerçekleştirdiği saldırılar, bölgeyi idare etmek için kullanılan araçlar olarak görülüyordu.

Hamas'a patronun kim olduğunu sürekli olarak hatırlattılar. Amaç, grubun silahlı direnişten ziyade idari görevlere odaklanmasını sağlamaktı: Yıkımı onarmak, kuşatmanın etrafından dolaşmanın yollarını bulmak ve Hamas'ın siyasi meşruiyetini savaş yorgunu geniş halk kitleleri nezdinde yeniden tesis etmek.

Şimdi ise İsrail'in amacı çok daha kapsamlı ve nihai görünüyor. Geçen hafta Financial Times'ta çıkan bir habere göre İsrail bir yıla kadar sürebilecek bir harekatın henüz ilk aşamalarında.

Gazze'nin kuzeyindeki geniş alanların yok edilmesine ve İsrail'in güneydeki saldırılarını yoğunlaştırmasına rağmen, İsrail'in savaş planları hakkında bilgi sahibi olan bir yetkili gazeteye İsrail'in önünde daha uzun bir yol olduğunu söyledi:

"Bu çok uzun bir savaş olacak. Şu anda hedeflerimize ulaşmak için yolun yarısına bile yaklaşmış değiliz."

Gazze nüfusunun büyük bölümü Refah bölgesine, Mısır'la olan kısa sınıra doğru sıkıştırılmış durumda. Bu sayfalarda daha önce de açıklandığı üzere İsrail'in uzun vadeli bir etnik temizlik planı var ve Kahire'ye Gazze nüfusunu Sina'ya yerleştirmesi için baskı yapmayı amaçlıyor.

İsrail'in halkı gıda, su ve elektrikten mahrum bırakan yoğun kuşatması nedeniyle bölgede hızla baş gösteren hastalık ve açlık, Mısır'ı zorlamayı amaçlıyor.

Nüfusu 'seyreltmek'

Netanyahu'nun iktidardaki Likud partisiyle tarihsel olarak yakın bağları olan İsrail gazetesi Israel Hayom'a göre Washington'daki yetkililere Mısır'ın muhalefetini daha da zayıflatacak bir plan sunuldu.

ABD, Gazze'den mültecileri kabul etmeleri koşuluyla diğer komşu ülkelere yardım teklif edecek ve böylece Mısır'ın üzerindeki yükün bir kısmını kaldıracak.

Gazetenin İbranice baskısında ayrıca Netanyahu'nun talebi üzerine üst düzey bakanlarından Ron Dermer tarafından hazırlanan ve Gazze'deki nüfusu sınır dışı etme yoluyla "mümkün olan en az seviyeye indirmeyi" amaçlayan bir plandan bahsediliyor. Gazete bunu Netanyahu için "stratejik bir hedef" olarak nitelendiriyor.

Netanyahu'nun şöyle düşündüğü bildiriliyor: Dünya Irak, Suriye ve Ukrayna'dan gelen milyonlarca mülteciyi kabul ettikten sonra Gazze neden farklı olsun?

Plan, Filistinlilerin Gazze'yi Mısır sınırından terk etmesini ya da teknelerle Avrupa ve Afrika'ya kaçmasını öngörüyor.

İsrail'in Gazze'yi soykırıma uğratarak yaşanmaz hale getirmesi, hem liderlerinin Filistinlilere "insan hayvan" muamelesi yapma hedefleriyle hem de muhbirlerin ifşaatlarıyla tamamen uyumlu.

Buna rağmen Batılı siyasetçiler ve medya, İsrail'in hedeflerinin Hamas'ı "ortadan kaldırmakla" sınırlı olduğu ve tek meşru sorunun İsrail'in "orantılı" hareket edip etmediği olduğu kurgusunu sürdürmeye devam ediyor.

Ayrıntılara takılıp asıl meseleyi görebilme konusundaki bu toptan başarısızlık tesadüfi değil. Batılı elitlerin İsrail'in Filistinlileri Gazze'den sürmesinde tamamen suç ortağı olduklarının kanıtı.

Kanıtlar ne kadar güçlü olursa olsun, İsrail'in soykırım ve kitlesel etnik temizlik politikaları içeriden ifşa edildiğinde bile Batı görmezden gelmeye kararlı.


Middle East Eye'da yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için tercüme edilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.

Bu yazı toplam 2008 defa okunmuştur
Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Yorumların her türlü cezai ve hukuki sorumluluğu yazan kişiye aittir. Mepa News, yapılan yorumlardan sorumlu değildir. Her bir yorum 600 karakterle (boşluklu) sınırlıdır.
4 Yorum
Jonathan Cook Arşivi