İsrail Türkiye'ye F-35 satışına karşı ABD'de lobi yapıyor

Aralarında iki üst düzey batılı yetkilinin de bulunduğu üç kaynağın Middle East Eye'a (MEE) verdiği bilgiye göre İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Ankara'nın Suriye'de artan nüfuzuna ilişkin kaygılarını gerekçe göstererek F-35 savaş uçaklarının Türkiye'ye satışını engellemesi için ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio nezdinde lobi faaliyetlerinde bulunuyor.

Middle East Eye'dan Sean Mathews ve Ragip Soylu imzalı habere göre Batılı iki yetkili, Netanyahu'nun Mart ve Nisan aylarında Rubio ile yaptığı birçok görüşmede F-35 konusunu gündeme getirdiğini belirtti.

Konu hakkında bilgi sahibi üçüncü bir kaynak da Netanyahu'nun Rubio'ya silah satışı konusunda baskı yaptığını doğruladı.

Netanyahu özel olarak Trump'ı F-35 satışına karşı zorlayacağını söyledi ancak henüz Trump ile bu konuyu görüşmedi. İsrailli lider Pazartesi günü Trump ile Beyaz Saray'da bir araya gelerek bu yılki ikinci ziyaretini gerçekleştirmiş olacak.

Netanyahu'nun Trump'la ele alması gereken, kendi ülkesine de uygulanan sürpriz gümrük vergileri ve İran'la olası nükleer görüşmelerden Hizbullah'ın silahsızlandırılması ve İsrail'in Gazze'de devam eden savaşına kadar bir dizi dosya var.

Öte yandan İsrail ve Türkiye'nin Suriye'deki rekabeti de kızışıyor.

Geçtiğimiz hafta İsrail, Suriye'nin orta kesimindeki Humus iline bağlı, T4 olarak da bilinen Tiyas Hava Üssü de dahil olmak üzere ülkedeki üç askeri üssü bombaladı.

Saldırılar, İsrail'in Türkiye askeri varlıklarını bölgeye taşımadan önce üslere saldırmak için sınırlı bir fırsat penceresi görmesiyle gerçekleşti.

Kaynaklar daha önce Türkiye'nin T4 üssüne Hisar tipi bir hava savunma sistemi konuşlandırdığını açıklamıştı.

Üslerin Türkiye'nin kontrolüne geçmesi, Ankara ve Şam'ın Aralık ayından bu yana müzakere ettiği savunma anlaşmasının bir parçası. İmzalanması planlanan anlaşmaya göre Türkiye, şu anda düzenli bir orduya sahip olmayan Suriye'nin yeni hükümetine hava koruması ve askeri koruma sağlayacak.

Batılı yetkililerin MEE'ye verdiği bilgiye göre Netanyahu ve danışmanları Rubio'yu Türkiye'nin F-35'leri almasını engellemeye çalışan güçlü bir müttefik olarak görüyor.

Rubio ve Türkiye

Rubio, Trump'ın kabinesindeki en iyi Türkiye karşıtı isimlerden biri olarak gösteriliyor. Kendisi, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun 19 Mart'ta tutuklanmasına ilişkin açıklama yapan ve bu konuda "endişelerini dile getiren" az sayıdaki Amerikalı yetkiliden biri.

MEE'ye konuşan kaynaklar, Netanyahu'nun Rubio ile F-35 konusunu, Rubio'nun Türk mevkidaşı Hakan Fidan'ı 25 Mart'ta Washington'da ağırlamasından önce gerçekleşen bir görüşme de dahil olmak üzere, birkaç kez gündeme getirdiğini aktardı.

Dışişleri Bakanlığı tarafından bu görüşmeyle ilgili olarak yapılan açıklamada ikilinin “istikrarlı, birleşik ve barışçıl bir Suriye'yi desteklemek için yakın işbirliği” konusunu ele aldıkları belirtildi.

Rubio ve Fidan Nisan ayında Brüksel'de düzenlenen NATO zirvesi sırasında da sıcak bir şekilde kucaklaşmışlardı.

Rubio, Cumhuriyetçi Senatör olduğu dönemde Doğu Akdeniz'e özel bir ilgi göstermişti. Yunanistan, Kıbrıs ve İsrail arasında güvenlik ve enerji işbirliğini geliştirmek için yasa çıkardı.

Rubio, Yunanistan için yabancı askeri finansman yetkisi veren ve Kıbrıs Cumhuriyeti'ne silah satışı yasağını kaldıran 2019 Doğu Akdeniz Güvenlik ve Enerji Ortaklığı Yasası'nın ortak yazarıydı.

Yunanistan, Türkiye'nin bölgedeki tarihi düşmanıdır. Türkiye, 1974 yılında Yunanistan ile birleştirmek için Rumların başarısız bir darbe girişiminin ardından Kuzey Kıbrıs'a asker çıkarmıştı. Türkiye, Türkiye dışında hiçbir BM üyesi ülke tarafından tanınmayan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde 35.000'den fazla asker bulundurmaktadır.

Ankara'nın düşüncelerini bilen bir kaynak, Netanyahu'nun lobi faaliyetlerinin farkında olmakla birlikte fazla bir şey yapabileceğine inanmadıklarını belirtti.

MEE'ye konuşan üst düzey bir Türk yetkili Trump yönetiminin F-35 dosyasında herhangi bir değişiklik yapmadığını söyledi.

Konu hakkında bilgi sahibi olan kaynak, “Netanyahu Trump'tan sadece İsrail'e daha fazla F-35 satmasını talep edebilir, belki de Türkiye'nin alabileceği miktarın iki katını talep edebilir” dedi ve ekledi: “Trump'a bu satışı yapmamasını söyleyemez.”

Trump ve 'dostça olmayan şekilde ele geçirme'

Trump sık sık Erdoğan'la olan iyi ilişkisini dile getirse de, Türkiye'yi sık sık eleştiriyor.

Trump Aralık ayında, Tahriru'ş Şam Heyeti'nin (HTŞ) Esed rejimini devirmesinin ardından Erdoğan'ın Suriye'yi “dostça olmayan bir şekilde ele geçirdiğini” söyledi.

Trump, "Türkiye'nin yayılmacılığından duyduğu endişeyi dile getirerek", “Binlerce yıldır orayı [Suriye'yi] istiyorlardı ve aldılar” dedi.

Trump'ın eski danışmanlarından olan ve War Room adlı podcast'i Trump'ın dünya görüşünün ardına bakmak isteyenlerin dinlemesi gereken bir program haline gelen Steve Bannon, geçtiğimiz günlerde Erdoğan'ın dünyadaki “en tehlikeli liderlerden biri” olduğunu ve “Osmanlı İmparatorluğu'nu yeniden kurmak” istediğini söyledi.

Türkiye ile ABD arasında F-35'ler konusundaki anlaşmazlık, Ankara'nın Rusya'dan S-400 füze sistemi satın aldığı ve savaş uçağı ortak üretiminden çıkarıldığı 2019 yılına kadar uzanıyor. Ertesi yıl Trump yönetimi Türkiye'ye yaptırım uygulamıştı.

Ankara söz konusu S-400 sistemini Suriye'deki konuşlanma sürecinde geçici olarak T4 veya Palmira'daki hava üslerine yerleştirebilir. Ancak henüz nihai bir karar verilmiş değil ve Rusya'nın da buna onay vermesi gerekiyor.

ABD yasalarına göre Türkiye'nin F-35 programına yeniden kabul edilebilmesi için S-400 sistemlerinin mülkiyetinden vazgeçmesi gerekiyor. Ancak S-400'ün Suriye'ye konuşlandırılması muhtemelen İsrail'i daha da telaşlandıracaktır.

İsrail uzun zamandır ABD'nin diğer Orta Doğu ülkelerine yaptığı silah satışlarını veto ederek bölgedeki askeri üstünlüğünü korumaya çalışıyor.

Kaynak: Mepa News