İsrail ve ABD UNESCO'dan resmen ayrıldı

UNESCO, Filistin'e "tam üyelik" statüsü veren ilk BM örgütü. 2011'de bu kararı almasının ardından dönemin ABD Başkanı Barack Obama, UNESCO'ya verilen yıllık yardımı kesme kararı almıştı.

UNESCO'nun gelirinin yüzde 22'sini oluşturan ABD yardımı kesildiği için, UNESCO bazı çalışmalarını durdurmak zorunda kaldı. Yıllık payını ödemeyen ABD de UNESCO'daki oy hakkını kaybetti.

UNESCO'nun Mayıs 2017'de İsrail'i Doğu Kudüs işgal ettiği için eleştirdiği kararının ardından, İsrail'le zaten bozuk olan ilişkiler daha da gerilmişti. Örgüt, İsrail'i Filistin topraklarını işgal ettiği için daha önce de eleştirmişti.

Temmuz 2017'de UNESCO, Filistin topraklarındaki El Halil şehrini "tehlike altındaki Dünya Mirası Listesi"ne aldı.

Şehri Hebron olarak adlandıran İsrail yönetimi, kararı Filistin'i ayrı bir devlet olarak tanıma anlamına geldiği gerekçesiyle protesto etmişti. Ardından Netanyahu, "Yahudilerin şehirle olan bağını hiçe saydığı" gerekçesiyle BM'ye yaptığı yardımdan 1 milyon doları keseceğini açıkladı.

ABD de kararı "taraflı, İsrail karşıtı, yapıcı olmayan ve utanç verici" olarak değerlendirmişti.

Trump yönetimi, 12 Ekim 2017'de de örgütten ayrılma kararı aldı. Netanyahu'nun kararı "cesur ve etik" diye değerlendirmesinin ardından İsrail de ABD'ye katıldı. İki ülkenin UNESCO'dan ayrılma kararı, 1 Ocak 2019 itibariyle yürürlüğe girdi ve iki ülke örgütten resmen ayrıldığını duyurdu.

ABD, UNESCO'dan daha önce de ayrılmıştı

Bu, ABD'nin Paris merkezli BM örgütü UNESCO'dan ilk ayrılışı değil.

Kasım 1945'te, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından 37 ülke tarafından kurulan örgüt, 1974'te İsrail'i eleştirerek Filistin Kurtuluş Örgütü'nü resmen tanıma kararı almıştı. O dönemden beri UNESCO'dan zaman zaman İsrail'i eleştiren açıklamalar geldi.

1984'te, Cumhuriyetçi Başkan Ronald Reagan, "parayı sorumsuzca kullanması ve politik olarak sola eğilimi olması" gerekçesiyle ABD'nin UNESCO'dan çekileceğini açıkladı.

2003'te, bir başka Cumhuriyetçi Başkan George Bush, Irak'a yaptığı müdahale öncesinde "uluslararası işbirliği mesajı vermek için" UNESCO'ya yeniden katıldıklarını duyurdu.

Örgüte 1949'da katılan İsrail'in topraklarında, Dünya Kültür Mirası listesinde olan 9 bölge ya da yapı var. Aynı listede, Filistin topraklarından da 3 bölge bulunuyor.