İsrail'de kriz: Ortodoks Yahudilere askerlik yolu göründü

İsrail Yüksek Mahkemesi dün aldığı kararla Ultra Ortodoks Yahudilere askerlik yolunu resmen açtı.

Bu kapsamda Ultra Ortodoks Yahudiler askere alınabilecek ve hükümet askerlik dönemi gelen Ultra Ortodoks Yahudi dini okullara fon sağlayamayacak.

Mahkemenin kararı 1 Nisan'da yürürlüğe girecek.

Karar Binyamin Netanyahu liderliğindeki İsrail hükümeti içerisinde de krize yol açtı. Ultra Ortodoks partiler, hükümetin askere almayı önleyecek bir yasa çıkarmaması halinde koalisyondan ayrılacakları tehdidinde bulundu.

Birleşik Tevrat Yahudiliği partisi lideri ve İskan Bakanı Yitzhak Goldknopf kararı "Tevrat'a emek verenlere ciddi zarar, leke ve utanç" olarak nitelendirdi.

Shas partisi başkanı Aryeh Deri ise kararın "Yahudi devletinde Tevrat çalışmalarına eşi benzeri görülmemiş bir kötü muamele teşkil ettiğini" söyledi.

Perşembe günkü Yüksek Mahkeme kararına göre, askerlik ertelemesi almayan ve ertelemeleri düzenleyen önceki yasanın sona erdiği 1 Temmuz 2023'ten bu yana askere gitmeyen öğrenciler için Ultra Ortodoks Yahudi dini okullarına devlet tarafından ödenen fonlar dondurulacak. Bu kapsamda fon alan 1257 dini okul bulunuyordu ve bu okullarda askerlik ertelemesi alan 49 bin 485 kayıtlı öğrenci bulunuyordu.

Savcılık tarafından paylaşılan rakamlara göre 1 Nisan'dan sonra yasal olarak askere alınabilecek olan yaklaşık 63 bin kayıtlı öğrenci bulunuyor. Savcılık "tüm yetkili devlet görevlileri 1 Nisan 2024 tarihinden itibaren dini okul öğrencilerinin askere alınma prosedürleri konusunda yasal olarak harekete geçmekle yükümlü olacaktır." ifadelerine yer verdi.

Askeri polisin 1 Nisan'dan itibaren askere alma emirlerini aktif olarak uygulamaya başlaması pek olası görünmüyor. Ancak Kanal 12'nin haberine göre, askere alınmaya uygun olan ve trafik kurallarını ihlal eden ya da ülkeyi terk etmeye çalışan Ultra Ortodoks erkekler gözaltına alınabilir.

İsrail Ordu Sözcüsü Daniel Hagari de gazetecilerin konuyla ilgili soruları üzerine ordunun "yasalara uygun hareket edeceğini" ifade etti.

Ultra Ortodoks Yahudiler ve askerlik

Ultra Ortodoks Yahudiler mevcut Netanyahu hükümetinde önemli bir ağırlığa sahip. Ancak özellikle Gazze'deki savaşla beraber, hükümetin Ultra Ortodoks Yahudilerin askerlik hizmetinden muaf tutulması uygulamasına son vermesi için baskılar artıyordu.

İsrail ordusunun son raporlarına göre, geçtiğimiz yıl yaklaşık 66 bin Ultra Ortodoks Yahudi genç askerlik hizmetinden muaf tutuldu. Bunlardan yalnızca 540'ı Gazze'deki savaşın başlamasının ardından gönüllü olarak orduya katıldı. İsrail'in orduda yaşadığı nüfus eksikliği problemi göz önüne alındığında söz konusu rakamların oldukça önemli olduğu dikkat çekiyor.

Muafiyete izin veren bir yasanın süresi Haziran 2023'te doldu ve bunu uzatan geçici bir düzenlemenin süresi Mart sonunda dolacak. Bu tarihten sonra ordunun Ultra Ortodoks erkekleri askerlikten muaf tutma yetkisi olmayacak.

Mevcut hükümet muafiyeti uzatan yeni bir yasa çıkarmaya çalışırken, Gazze'deki savaş ve bunun askerlik yapan nüfus üzerinde yol açtığı büyük baskı göz önüne alındığında konu giderek daha tartışmalı hale geldi.

İsrail Demokrasi Enstitüsü'ne göre, 2022 yılında Ultra Ortodoks nüfusu 1 milyon 280 bin civarındaydı ve İsrail'in toplam nüfusunun yaklaşık %13,3'ünü oluşturuyordu. İsrail Ulusal Ekonomi Konseyi'nin tahminlerine göre 2050 yılına kadar İsrail nüfusunun yaklaşık dörtte biri Ultra Ortodokslardan oluşacak.

Kaynak: Mepa News