İstanbul: Kağıt toplayıcılara uygulanan yasak sonrası yüzlercesi işsiz kaldı

Aynur Tekin | Gazete Duvar

İstanbul Valiliği’nin geçen hafta aldığı kararla Ümraniye ve Bakırköy’de 100’e yakın atık toplama deposuna baskın düzenlendi, 650 geri dönüşüm işçinin çekçeğine el konuldu. Bazı depolar iş makineleriyle yıkıldı. 145 Afgan göçmenin de içinde bulunduğu 246 kişi hakkında idari işlem uygulandı. Afgan göçmenler sınır dışı edilmek üzere Tuzla Geri Gönderme Merkezi’ne gönderildi.

İstanbul Valiliği: Haksız kazanç

İstanbul Valiliği'nden 23 Ağustos tarihinde yapılan açıklamada, atık toplama işleminin çevre ve halk sağlığı sorunlarına neden olduğu için yasaklandığı savunuldu. Açıklamada şu ifadeler kullanıldı: “Şehrimizde izinsiz-ruhsatsız atık toplama ve ayırma faaliyetleri; başta çevre ve halk sağlığı sorunları olmak üzere, kayıt dışı ve sağlıksız koşullarda istihdama yol açmakta, ayrıca kamu zararı ve haksız kazanca sebebiyet vermektedir. Bütün bu olumsuzlukları gidermek amacıyla denetimlerimiz devam ediyor, devam edecektir. Bu ilçelerimizde bir daha çekçekçi diye tabir edilen atık toplayıcıları olmaması için belediyelerimiz, muhtarlıklarımız ve hemşehrilerimizin gereken duyarlılığı göstereceklerine inancımız tamdır.”

"Bir de bizden dinleyin"

“Ne olup bittiğini bir de bizden dinleyin” diyen geri dönüşüm işçileri, Dudullu’da iş makineleriyle yıkılan bir depoda basın toplantısı düzenledi. Önceden depo olarak kullanılan bu alanda artık yalnızca konteynırlar var. Geri dönüşüm malzemeleri ve çekçekler götürülmüş. Üst üste duran iki farklı konteynırlarda yaşayan aileler alanı terk etse de minder, yatak, duvar saati, seccade ve nazarlık gibi eşyalar hâlâ aynı yerde. Ailelerin nereye gittiğini sorduğumda bir geri dönüşüm işçisi, “Tavuk kümesi buradan temizlediler. Geçinemedikleri için burada kalıp ailecek çalışıyorlardı. Gece yarısı polis baskın yaptı. Şimdi bazısı arkadaşında kalıyor, bazısı ise parklarda, sokaklarda yatıyor” diyor.

Geri dönüşüm işçilerinin yaşadığı konteyner

İşçiler, valiliğin ağır ithamlarından dolayı gerçekleştirdiklerini belirttikleri basın toplantısında, atık toplama işinin çevre kirliliğine yol açmadığını tam tersine çevrenin korunmasına katkı sunduğunu vurguladı: “Özetle valilik açıklamasında iddia edildiği gibi mahallelerde toplamış olduğumuz pet, plastik gibi malzemelerin çevreye olumsuz etkisi yoktur. Bu malzemelerin toplanılıp işlenmesi, tersine çevre kirliliğini azaltmaktadır.”

"Yarı aç yarı tok yaşıyoruz"

Geri dönüşüm işçileri, valiliğin açıklamasında geçen 'haksız kazanç' ifadesinden oldukça rahatsız. Emek yoğun bir sektörde sigortasız, güvencesiz, yarı aç yarı tok yaşadıklarını belirtiyorlar.

39 yaşındaki Kamil Aytar, kendi deyimiyle tam 19 yıldır çekçek çekiyor. İstanbul’a Urfa’dan göçen Aytar, okul çağındaki 4 çocuğunun geçimini geri dönüşüm işinden kazandığıyla sağlıyor. “Urfa’da 6 kişi İŞKUR’a alınacaktı, 10 bin kişi sıraya girmiş. Ben şimdi Urfa’ya gitsem ne yapacağım onların arkasından sıraya mı gireceğim? Bizim kimseye zararımız yok. Zenginlerin çöpünden hayatımızı kazanıyoruz. Buna da engel olmasınlar” diyor.

Kamil Aytar

Ardı arkası kesilmeyen zamlara dikkat çekerek, “Geçim İstanbul’da çok zor” diyor ve ekliyor: “Bunu sayın valim de biliyor sayın Cumhurbaşkanım da. Çünkü işsizlik çok. Biz devlete yük olmayalım diye bu işi yapıyoruz, bakıyoruz devlet sırtımızdan vuruyor. Ben boynuma kadar çöpe giriyorum yanımdan geçen insanlar burnunu kapatıyor. Etmeyin eylemeyin, bir insan ekmeğini çöpten kazanıyorsa evine bir parça ekmek bir çorba parası götürüyorsa saygı duyun.”

Atık toplamanın yasaklandığı Ümraniye’deki geri dönüşüm işçileri, karara tepkili. İşçilerin aktardığına göre bölgede polis ve Ümraniye Belediyesi tarafından sık sık denetim yapılıyor. Maddi kazanç elde ettikleri tek işleri elinden alınan işçiler, son bir haftadır -çekçekler yasaklandığı için- çuvallarla ya da poşetlerle atık toplamaya çalışıyor. Ancak çuval ya da poşetlere de belediye tarafından el konuluyor. Kamil Aytar, “Herkes burada 4 çocuk babası, 6 çocuk babası. İnsanlar bunu mecbur yapacaklar. Ölseler de poşetlerini alsalar da yapacak.  Geçimlerini bu işten sağlıyorlar. En acıklı nokta budur.”

Başka bir geri dönüşüm işçisi, milletvekillerine seslerini duyuramadıklarını söylüyor. Urfa’dan AK Partili 8 milletvekilinin seçildiğini belirterek, “Aradık, mesaj yolladık. Cevap gelmedi” diye konuşuyor.  

İstanbul valiliğinden ve bağlı bulundukları belediyelerden randevu talep eden geri dönüşüm işçileri, konunun ivedilikle ele alınmasını istiyor.