'Kızıl Cinler', Matthew Kasırgası'nda ortaya çıktı

Fırtınanın üzerinde gerçekleşen enerji boşalmalarından kaynaklanan bu fenomen çok nadir görülüyor. 

Etkileri halen devam eden Matthew Kasırgası, geçtiğimiz hafta sonu Karayipler’de, gökyüzünde canlı renklerin boy göstermesine neden oldu. Atmosferik kızıl cin olarak adlandırılan bu nadir olay, Porto Riko’nun yaklaşık 650 kilometre güneybatısında bulunan bir gözlemci tarafından fotoğraflandı. 

Atmosferik kızıl cinler bulutların üzerinde kısacık bir süre için beliren kırmızı ışıklar şeklinde görülüyor. 

Kimi zaman “yukarı doğru şimşek” ve “bulut-stratosfer şimşeği” olarak anılan kızıl cinler yeryüzünden yaklaşık 80 kilometre yukarıda gerçekleşen ve kelimenin gerçek anlamıyla uzayın sonuna kadar gidebilen ani elektrik patlamalarıdır. Bugüne dek çok az belgelenmiş olmalarının nedeni ise bu fenomenin çok kısa ömürlü olması (genelde yaklaşık 10 milisaniye kadar sürüyor) ve çoğu zaman bulutların ardında gerçekleşmesi. Kızıl cinlerin var olduğuna dair kanıtlar o denli az ki, 1989 yılında bir pilot tarafından fotoğraflanana dek bir efsane olduğu düşünülüyordu. 

Bilindik şimşeklerle benzerlik gösteren kızıl cinlerin, boşaltılan enerjinin yere doğru değil de, bulutun üst kısmından yukarı doğru fırladığında oluştuğu düşünülüyor. Atmosferik kızıl cinler genelde çok fazla elektriksel enerjinin bulunduğu güçlü kasırgalar veya gök gürültülü fırtınaların üst tarafında gerçekleşiyor. 

Ancak, atmosferik kızıl cinlerin tam olarak nasıl oluştuğu hâlâ bilinmiyor. Bunun yanı sıra kızıl cinler hava durumunda önemli bir rol mü oynuyor, yoksa yalnızca gökyüzündeki bir tuhaflıktan mı ibaret sorusunun yanıtı da biliminsanları tarafından henüz bilinmiyor. 

National Geographic’ten Andrew Fazekas kızıl cinleri gözlemleyebilmeniz için birkaç ipucu veriyor: “Bir fırtına sırasında kızıl cinleri çıplak gözle görebilmek için, şehir ışıklarından uzak korunaklı bir alan bulun kendinize. Pus ve hava kirliliği kızıl cinleri görmenize engel olabilir. Bir karton parçasını aşağıdaki şimşekleri görmenizi engelleyecek şekilde kullanarak gözünüzü fırtına bulutunun tepesinden ayırmayın. Yaklaşık her 10 dakikada bir fırtınanın yüksekliğinde gerçekleştiğini görebilirsiniz.”

Kaynak: National Geographic