Kuzey Irak'taki PKK-KDP savaşı büyüyor

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nde (IKBY) Barzani'nin KDP (Kürdistan Demokratik Partisi) Peşmergeleriyle PKK güçleri arasındaki gerilimin yerini çatışma ortamına bıraktığı gözlemleniyor.

4 Haziran 2021'de Türkiye sınırına yakın Duhok iline bağlı Amedi kasabasında bulunan Metina Dağı eteklerinde PKK'nın pususunda 5 KDP Peşmergesinin öldürülmesi ve diğer çok sayıda unsurun yaralanmasıyla, bölgede KDP ve PKK gerginliği had safhaya ulaştı.

Çatışmalar daha da şiddetlenebilir

PKK güçleri yoğunlukla IKBY'nin güneyindeki Talabani/KYB (Kürdistan Yurtseverler Birliği) kontrolündeki bölgede bulunuyor. Fakat Türkiye'ye sızabilmek için Barzani/KDP bölgesinin en kuzeyindeki Duhok'a geçiş yapmaları gerektiğinden, boydan boya KDP kontrolündeki bölgeleri katetmeleri gerekiyor.

Türkiye sınırında, Barzani kontrolüne bırakılan seyrek nüfuslu dağlık bölgelerde PKK'nın hakimiyet kurmaya yönelik hamleleri, Bağdat'taki merkezi hükümetin bölgeden çekildiği 1991 yılından bu yana KDP ile PKK ilişkilerini gergin tutuyor.

İki tarafın da kayıplar verdiği çatışmalarla ilgili taraflar birbirini suçlarken, Barzani ile PKK arasında 1990'lı yıllarda yaşanan derin düşmanlığa iki tarafın da bolca atıf yapması dikkat çekiyor.

PKK, KDP'nin Türkiye ile 'kendilerinin ortadan kaldırılması yönünde anlaşma sağladığını' iddia ederken KDP ise PKK'yı IKBY'de bağımsız bölge kurmaya çalışmak ve kendilerine saldırı düzenlemekle suçluyor.

PKK'ya yakın medya kaynaklarının Barzani ve KDP'yi yoğun bir şekilde hedef alması da dikkat çekiyor. PKK yöneticilerinden Murat Karayılan kendi medya kaynaklarına yaptığı açıklamalarla Barzani ve KDP'yi ağır şekilde suçladı.

HDP'li Ahmet Türk ise PKK'ya yakınlığıyla tanınan bazı medya kaynaklarına yaptığı açıklamada, Barzani ve KDP'yi eleştirmekle beraber daha temkinli bir dil kullanması dikkat çekti. Ahmet Türk, "Sayın Barzani Kürtler artık kardeşlerine silah çekmeyecek sözünü hatırlamalı" ifadesini kullandı.

KDP ise bu gibi açıklamalara karşı saldırıları başlatan tarafın PKK olduğunu, Peşmerge güçlerinin savunmada kaldığı cevabını veriyor.

KDP/Barzani ile PKK geriliminin geçmişi

İki tarafın da son yaşananlar üzerine birbirlerini suçlamak için geçmişte yaşadıkları anlaşmazlıklara yaptığı atıflar dikkat çekiyor.

1989'da Kuzey Irak'taki Barzani ve Talabani isyanını büyük ölçüde bastırıp bölgede kontrolü yeniden sağlayan Saddam Hüseyin rejimi, Körfez Savaşı'nın ardından Kuzey Irak'ta Mart 1991'de büyük bir isyanla karşılaşmıştı.

Başlangıçta bölgede kontrolü kaybeden Saddam rejimi, karşı harekatla Nisan 1991'de bölgedeki büyük şehirleri yeniden ele geçirmişti. Katliamdan korkan bölge halkından yüz binlerce kişi Türkiye ve İran'a sığınarak mülteci konumuna düşmüştü.

Körfez Savaşı'nda Irak'ın aldığı yenilgiyle rejiminin zayıflaması, mülteciler nedeniyle oluşan uluslararası baskı, yerel direnişin tam olarak kırılamaması gibi faktörler nedeniyle Saddam Hüseyin rejimi, Barzani ve Talabani ile anlaşarak Ekim 1991'de, 1970 yılında özerklik kazanıp 'Kürt Özerk Bölgesi' ismini alan Erbil, Süleymaniye ve Duhok illerinden çekilmişti.

Bölgenin en güneyindeki Süleymaniye'de yönetim Talabani'de, ortada yer alan Erbil ve kuzeyde yer alan Duhok'ta ise yönetim Barzani'de kalmıştı.

PKK milisleri ise bu dönemde İran'ın da desteğiyle Talabani bölgesi ile İran arasında uzanan Kandil Dağı ve çevresine merkez olarak üslenmişti.

Fakat Türkiye'ye sızmak için Barzani bölgesinden geçmeleri gerekmesi, özellikle de Türkiye sınırındaki dağlık bölgeleri ele geçirmeye çalışmaları, 1992'den itibaren Barzani ve PKK güçlerinin çatışmasına, Barzani'nin Türkiye'den bu vesileyle destek almasına neden olmuştu.

Barzani aynı zamanda Türkiye ile sınır ticaretinden ötürü PKK'nın kendi bölgelerinden geçip Türkiye'ye saldırılar Türk askerlerine saldırılar gerçekleştirmesine karşıydı.

1992'de KDP ve PKK çatışmaları

1994'te Talabani ile Barzani arasında başlayan iç savaşta PKK'nın Talabani'den yana taraf olmasıyla KDP-PKK gerilimi daha da arttı.

1997'de bitecek olan iç savaşta Türkiye-Irak-Barzani ittifakına karşı İran-Talabani-PKK ittifakı karşı karşıya gelmişti.

1997'de savaşın bitmesiyle birlikte Barzani ve PKK gerilimi de azaldı ancak tamamen dinmedi.

Irak Kürdistanı İç Savaşı (1994-1997)

Irak'ın ABD tarafından işgalinin arefesinde, 2002'den itibaren Barzani'nin Türkiye ve Saddam rejimiyle ilişkileri bozuldu.

Barzani bu gelişmeler üzerine geçmişte PKK ile çatışmalarında haksız olanın PKK olduğunu vurgulamakla beraber "Bir daha Kürtler olarak birbirimize silah çekmemeliyiz" dedi.

Fakat ilerleyen dönemde de ideolojik farklılıklar, KDP ile PKK arasında Türkiye ile ilişkiler konusundaki zıtlıklar ve PKK'nın IKBY'nin Barzani kontrolündeki kısmında alan hakimiyeti kurma çalışmaları nedeniyle sorunlar çözülememişti.

Yaşanan son çatışmaların KDP ile PKK arasındaki bu anlaşmazlıkların şiddetlenen bir devamı olduğu değerlendirmesi yapılıyor.

Kaynak: Mepa News