Lübnan'ın yeni Cumhurbaşkanı Joseph Avn Hizbullah ile nasıl bir ilişki yürütecek?

Lübnan Genelkurmay Başkanı Joseph Avn Perşembe günü ülkenin 14. cumhurbaşkanı olarak seçildi.

60 yaşındaki askeri isim, siyasi çıkmaz nedeniyle iki yılı aşkın bir süredir boş olan görevi devraldı.

Lübnan parlamentosundaki 128 oyun 99'unu alan Avn, Hizbullah ve müttefiklerinin ilk baştaki çekincelerine rağmen Lübnan'ın siyasi yelpazesinde geniş bir destek topladı.

Avn nadiren siyasi açıklamalarda bulunsa da, kendisi kısa süre önce ABD ve Suudi Arabistan'ın Lübnan cumhurbaşkanlığı için favori adayı olarak ortaya çıktı.

İsrail'in geçen yıl Lübnan'da iki ay süren ve 4.000'den fazla kişinin ölümüne ve bir milyondan fazla kişinin yerinden edilmesine neden olan saldırısının ardından yerel ve uluslararası baskılar ivme kazanmıştı.

İsrail'in hava saldırıları 40'tan fazla Lübnan askerinin ölümüne neden olmasına rağmen Avn Lübnan ordusunu çatışmanın dışında tuttu.

Ayrıca İsrail'in defalarca ihlal etmesine rağmen devam eden ateşkes anlaşmasının bir parçası olarak askerlerinin güney Lübnan'da konuşlanmasını da denetledi.

Joseph Avn kimdir?

Aslen Lübnan'ın güneyindeki

Ayşiye kasabasından olan Avn, 1964 yılında Beyrut yakınlarındaki Sin el Fil'de doğdu.

Lübnan ordusuna 1983 yılında katıldı ve rütbeleri yükseltilerek 2017 yılında ordunun başkomutanı oldu.

ABD'nin Lübnan Büyükelçisi Elizabeth Richard Avn'dan birçok kez övgüyle bahsetti.

Lübnan Amerikan Üniversitesi'nde Orta Doğu siyaseti uzmanı olan Imad Salamey Middle East Eye'a yaptığı açıklamada “Joseph Avn, Lübnan'ın derin bir şekilde bölünmüş toplumunda geniş bir güvene sahip olan tek kurum olan Lübnan Silahlı Kuvvetleri'ne liderlik etti” dedi ve ekledi:

"Onun liderliği altında ordu kapsayıcılığını ve tarafsızlığını koruyarak krizler sırasında Lübnan'ın istikrarını korudu."

"Avn, orduyu siyasi gruplarla aynı hizaya getirmeyi reddederek bağımsızlık ve hesap verebilirlik sergiledi. Bu duruşu, özellikle de çalkantılı dönemlerde, onu yetenekli ve ilkeli bir lider olarak diğerlerinden ayırdı."

Lübnan 2019'da ciddi bir ekonomik krize sürüklendiğinde Avn bunun Lübnan toplumunun tüm kesimleri üzerinde yaratabileceği etkiler konusunda uyarıda bulunmuştu.

Krizin ilk aylarında sivil protestoculara yönelik eylemleri nedeniyle zaman zaman eleştirilen Lübnan ordusu da krizden derinden etkilendi.

Bütçesi küçüldü, asker maaşları azaldı ve yabancı, özellikle de Amerikan yardımına bağımlılığı arttı.

Lübnan ordusu 2020 yılında, üç katına çıkan et fiyatlarını artık karşılayamadığını belirterek, görevdeki askerler için vejetaryen diyet ilan etti.

Avn 2021'de “Askerler de tıpkı halk gibi acı çekiyor ve aç kalıyor” diyerek ülkedeki siyasetçilere bu durum karşısında ne yapmayı planladıklarını sordu.

Son yıllarda ABD'nin Lübnan ordusuna yaptığı yardımlarda artış görüldü. ABD Lübnan'a 2006'dan bu yana resmi olarak 2,5 milyar doların üzerinde yardım yaptı.

Bu yardımın bir kısmı, Washington'un "terör örgütü" olarak kabul ettiği Hizbullah'a karşı devlet kurumlarını desteklemeye odaklanan ABD politikasıyla ilgili.

Avn ve Hizbullah

Lübnan'ın mezhepsel güç paylaşım sistemi uyarınca cumhurbaşkanının Maruni bir Hıristiyan olması gerekiyor ve bu kural ordu liderliği için de geçerli.

Avn, akrabası olmayan selefi Mişel Avn da dahil olmak üzere ordu komutanlığı yapan dördüncü cumhurbaşkanı.

Ancak selefinin aksine Avn, Lübnan'daki Hizbullah muhaliflerinin birçoğu tarafından destekleniyor ve devlet başkanı olarak Lübnanlı silahlı gruba karşı koyacağı umuluyor.

Göreve başlama konuşmasında Avn, devletin “silah taşımayı tekeline alma” hakkını teyit etme sözü verdi ki bu bazılarınca Hizbullah'a bir meydan okuma olarak yorumlandı.

“İsrail işgaline karşı savaşmak üzere Lübnan devleti için bir savunma stratejisini değerlendireceğim. Lübnan devletini kastediyorum” diyerek milletvekillerine seslendi.

Salamey “Hizbullah Aan'a açıkça karşı çıkmıyor ama temkinli davranıyor” dedi ve ekledi:

"Onun gibi askeri liderler siyasi aktörlerden ziyade devlete sadık olarak algılanıyor ve bu da Hizbullah'ın devletin güvenlik politikalarını etkileme kabiliyetini sınırlayabilir.

Avn'ın Hizbullah'ın askeri değil siyasi rolünü koruması bekleniyor ki bu da grubun daha geniş hedefleriyle tam olarak örtüşmeyebilir ama doğrudan çatışmadan kaçınan bir duruş.”

Bazıları Avn'ın adaylığına verilen güçlü Amerikan ve Suudi desteğini Lübnan içişlerine doğrudan müdahale olarak yorumlasa da Salamey bunu ülkede yeni bir uygulama olarak görmüyor.

Lübnan'daki tüm büyük siyasi grupların yabancı destekçileri var; İran, Suudi Arabistan, ABD ve bir noktada Suriye, karşılıklı değişen emir vericiler olarak hareket ediyor.

Salamey, “Avn'ın adaylığı yabancı güçlerin önemli desteğine sahip olsa da, bu geçmişteki uygulamalarla tutarlı” diye ekledi.

“Kendisi 'dayatılan' değil, Lübnan'ın acil istikrar ve reform ihtiyaçlarıyla uyumlu bir uzlaşı adayı olarak seçilmiştir.”

Kaynak: Mepa News, Middle East Eye