Mervan Bergusi kimdir?

Filistinli siyasetçi ve askeri lider Mervan Hasib İbrahim Bergusi, 1. ve 2. İntifada'nın lideri olarak kabul edilen isimdir.

Hayatının ilk yılları

Mervan Bergusi 6 Haziran 1959’da Filistin’in 1948-1949 Savaşı’ndan sonra Ürdün denetiminde olan Batı Şeria olarak isimlendirilen bölgenin Ramallah şehrine bağlı Kubar köyünde doğdu. Bergusi 8 yaşındayken, Haziran 1967’de İsrail ‘6 Gün Savaşı’nda Batı Şeria’yı işgal etti.

15 yaşındayken el-Fetih’e katıldı. 1976’da Batı Şeria’daki İsrail yönetimi tarafından, bölgede yürüttüğü faaliyetler nedeniyle tutuklandı. 1980’de tahliye olmasına kadar hapiste lise eğitimini tamamladı ve akıcı bir şekilde İbranice öğrendi.

Üniversite eğitimi ve siyasi faaliyetleri

1983’te Ramallah’taki Bir Zeyt Üniversitesi’nde ‘Tarih ve Siyaset Bilimi’ bölümüne başladı, 1984’te evlendi.

Bergusi 1987’de başlayan 1. İntifada’nın önde gelen isimlerindendi, bu sebeple İsrail yönetimi tarafından tekrar tutuklandı. 1988’de tahliye edilmekle beraber, Ürdün’e sürüldü ve Filistin’e girişi yasaklandı.

Bergusi, 1991’de Madrid Konferansıyla başlayan, İsrail yönetimi ile el-Fetih arasındaki barış girişimini başlangıçta desteklediyse de, iki taraf arasında 1993’te imzalanan Oslo Antlaşması’nı Filistin tarafı için çok tavizkar buldu. Bunun ardından söz konusu süreci eleştirmeye başladı.

1995’te Filistin’e dönmesine izin verildi. Hamas’ın boykot ettiği, el-Fetih ve bağımsızların katıldığı 1996 Filistin meclis seçimlerinde milletvekili seçildi.

1996-1999 döneminde el-Fetih içerisinde Yaser Arafat’ın (1929-2004) yönetimine muhalefet olarak sivrildi. Arafat yönetiminin yolsuzluk skandallarını ve Filistin polisinin Hamas üyelerine işkence uygulamasını sert bir şekilde eleştirdi.

'Askeri mücadele' önerisi ve İkinci İntifada

2000 yazında Camp David’deki İsrail-Filistin zirvesinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Bergusi tek çözümün protestolar ve yeni tipte bir askeri mücadele olduğunu düşündüğünü ilan etti.

Eylül 2000’de başlayan İkinci İntifada’ya el-Fetih içerisinden yoğun destek veren kanatta yer aldı ve bizzat çatışmalara katıldı. Filistinli sivil kayıpların hızla artması üzerine Filistinlilere, İsrail askerlerine ve Yahudi yerleşimcilere saldırı çağrısında bulundu. Aynı zamanda İsrail'de düzenlenen canlı bomba saldırılarını destekledi.

2001’de İsrail yönetimi, Bergusi’yi roketle vurarak öldürme girişiminde bulundu. Ancak atılan roket Bergusi’ye değil korumasının aracına isabet etti. Bergusi olaydan sağ kurtuldu.

Tutuklanması

15 Nisan 2002’de İsrail güçlerince yakalanarak tutuklandı. İsrail mahkemesinde savunma yapmayı reddetti. Bu tutuklanma ile Arafat'ın el-Fetih içerisindeki en büyük siyasi rakibinden kurtulduğu değerlendirmeleri yapıldı. Yargılama sonucunda İsrail mahkemesi Bergusi’yi 5 müebbet ve 40 yıl hapis ile cezalandırdı.

Arafat’ın ölümünün ardından 9 Ocak 2005’te gerçekleştirilecek olan Filistin cumhurbaşkanlığı seçimlerine hapiste olduğu için katılamaması nedeniyle eşi Fevda el-Bergusi aday olmak istediyse de el-Fetih içerisinden gelen baskıyla Mahmud Abbas (1935-) lehine adaylıktan çekildi. Hamas’ın boykot ettiği bu seçimlerde Mahmud Abbas, Mervan Bergusi’nin akrabası olan en yakın rakibi Mustafa Bergusi’yi yendi. Bu tarihin arından bir daha cumhurbaşkanlığı seçimi yapılmadı ve Abbas bugüne dek görevde kaldı.

Aralık 2005’te hapisten el-Fetih’ten ayrıldığını duyurarak ‘el-Mustakbel’ (Gelecek) isminde yeni bir parti duyurduğunu ilan eden Bergusi’nin bu girişimi özellikle el-Fetih’in gençlik kollarından ilgi gördü. Fakat daha sonra hapisten bir partiyi yönetemeyeceğini düşünerek 2006’da tekrar el-Fetih’e döndü.

Hapiste de siyasi faaliyetlerine, kısıtlı da olsa devam etti.

2007’de el-Fetih ve Hamas arasında yaşanan gerginlikte hapisten gönderdiği mesajlarla arabuluculuğa çalıştı.

Kendisini serbest bıraktırmaya yönelik girişimler oldu. Bunlardan en önemlisi, 2011 yılında Hamas ile İsrail arasında, İsrailli asker Gilad Şalit'in serbest bırakıldığı esir takasıydı. Hamas, Bergusi'nin serbest bırakılmasını istese de İsrail buna yanaşmadı.

2014’te İsrail’e karşı Üçüncü İntifada Çağrısı’nda bulundu.

Bergusi halen İsrail hapishanesinde tutuklu bulunmaktadır.

2012’de yapılan bir cumhurbaşkanlığı seçimi anketine göre seçimlerde oy vermeyi düşünen Filistinlilerin %60’ı Bergusi’ye oy verebileceğini belirtmiştir.

Kaynak: Mepa News