Michel Foucault

15 Ekim 1926 tarihinde Fransa'nın Poitiers kentinde Dünya’ya gelen ünlü filozof.

Muhafazakâr olan orta üst sınıf bir ailenin üç çocuğundan ikincisidir. Bir ablası bir de küçük erkek kardeşi vardır. Hem babası hem de annesinin babası başarılı birer doktordurlar. Beş kişilik Foucault ailesi şehrin dışında bir köyde, büyük evlerinde yaşamaktaydılar. Aile çocuklarını iyi birer Katolik olarak yetiştiriyordu. Hep birlikte Saint-Porchair kilisesindeki ayinlere katılırlardı.  

Foucault, okul çağları ve gençliği hakkında çok az bilgi vermiştir. İlk ve orta öğretimini yerel okullarda alan düşünür, 14 yaşına geldiğinde Fransızca, Yunanca ve Latince’de oldukça yetenekli olduğunu göstermiş iken aritmetik ve matematikte pek bir başarı kat edememiştir. 1939 yılında patlak veren 2. Dünya savaşı ile Nazi Almanya’sı Fransa’yı 1945 yılına kadar işgal etti. Düşünürün ailesi bu işgale karşı çıksa da direnişe katılmadı. 1940 yılında annesi Michel’i Katolik kilisesinin katı kurallarla eğitim veren Saint-Stanislas kolejine verecektir. Düşünür, buradaki yıllarını tek kelime ile “çile” olarak nitelendirmekle birlikte felsefe, tarih ve edebiyat yeteneklerini burada geliştirdiğini de itiraf eder. 1943 yılında bu liseden mezun olarak memleketinde daha önce eğitim aldığı 4. Henry Lisesine tarih ve felsefede derinleşmek için bir yıl daha devam eder. Bu dönemde babasının kendisi gibi bir cerrah olması için yaptığı baskılara boyun eğmez ve 1945 yılında Paris’e giderek ülkenin en iyi liselerinden biri olan 4. Henry Lisesi’ne kaydolur ve buradaki çalışmalarını “Hegel” üzerinde odaklamış olan Filozof Jean Hyppolite ile yürütür. Hyppolite, kendisinin de benimsediği varoluşçuluk ile Hegel ve Karl Marx’ın diyalektik teorilerini bütünleştirmeye hayatını adadığını ifade eder. Michel de bu fikiri benimser ve felsefenin, tarih çalışmaları ile birlikte gelişebileceği düşüncesine katılır.   

1946 yılının sonbaharında École Normale Supérieure isimli Fransa’nın en prestijli okuluna seçmelerdeki en başarılı 4. Öğrenci olarak kaydolur. Popüler değildir. Arkadaşı pek yoktur. Ve 1948 yılında da intihara kalkışır. Durumu öğrenen babası onu bir psikoloğa yönlendirir. Michel daha sonraları yazılarında intiharı övecektir.  Biyografisini yazan James Miller psikoloğunun, yaşadıklarının sebebinin homoseksüellikten kaynaklandığını düşündüğünü ifade etmiştir. Miller’a göre Michel aynı yıllarda uyuşturucu da kullanır ve tüm bunlara heyecan ve tehlikeyi hissetme arzusundan ötürü bulaşır. Bu okulda ders aldığı Louis Althusser isimli eğitmenin etkisi ile birçok başka öğrenci gibi içerisinde sadece pasif olarak 2 yıl geçireceği komünist partiye 1950 yılında üye olur. 1951 yılında burada lisans eğitimini tamamlar ve aynı okulda hemen psikoloji dersleri vermeye başlar. Daha sonra fikirlerinin muhalifi olacak Jacques Derrida da onun öğrencileri arasındadır. Foucault aynı zamanda psikoloji alanında laboratuvar araştırmaları yapmaya başlar.

Daha sonraları İsveç, Polonya ve Almanya’da akademisyenlik yapar. Tekrar Fransa’ya döner ve orada ders vermeye devam eder. Daniel Defert isminde sıkı bir sol militan ile tanışıp ölümüne kadar sürecek olan bir homoseksüel ilişki kurar. Defert’in 1964 yılında 18 aylık zorunlu askerlik görevi için Tunus’a gönderilnesi üzerine Michel de Tunus Üniversitelerinde dersler vermeye başlar. Burada onu Fransız felsefesinin zirvesine taşıyacak olan “Kelimeler ve Şeyler” isimli felsefi eserini yayınlar.

Fransa’ya dönüşünde tümü militan Marksist okutmanlardan oluşan bir enstitü kurar ancak okutmanların ideolojik durumlarının öğrenilmesi üzerine akreditasyonları iptal edilir. 1970 yılında Fransa’nın en prestijli enstitüsü olan College de France’da ölümüne kadar sürdüreceği başkanlık görevine seçilir.  

Militan yapısı onu Fransa hapishanelerindeki insanların sorunlarından İran devrimine kadar çok farklı konularla ilgilenmeye itmiştir. 1970’lerin sonlarından itibaren Fransa’da suların durulması ile aktivistlik yanından ziyade gazetecilik yanı ağır basmış ve İran devrimi esnasında röportajlar yapmak üzere İran’da bulunmuş ve İran devrimini “ Ruhsuz dünyanın Ruhu” olarak nitelendirmiştir.

Hayatının son döneminde ABD’de kendisi ile yakından ilgilenen ve ciddi heves sahibi olan bir dinleyici kitlesi bulmuş ve onlarla gittikçe artan bir şekilde vakit geçirmeye başlamışken AIDS hastalığına yakalanmıştır. Bu dönemde University of California at Berkeley’de yıllık konferanslar vermek üzere anlaşma yapmıştır.

1984 yılında Paris’te ölmüştür. Gay kanseri de denilen bir AIDS türünden öldüğü de iddia edilmektedir.

Michel Foucault, ölüm döşeğinde iken de son bölümlerini bitiremediği “Antik Cinsellik” isimli kitabını yazmaktaydı.   

Michel’in ilk biyografisini kaleme alan Didier Eribon onu tanımlarken: “Karmaşık ve dünyaya erkek merkezli bakan bir karakter” ve “maskesinin altında daima başka bir maske taşır” ifadelerini kullanmıştır.  

Babasını son derece katı ve baskıcı bulan yazar onun için fiziksel ceza vermeye bayılan biri nitelemesi yapmıştır. Kız kardeşi ve annesi ile ilgili de yeterli bilgi bulunmamaktadır.

Paris’te tıp eğitimi alan erkek kardeşi ise Michel’in ev arkadaşlığını da yapmıştır. 

Hapishane'nin Doğuşu kitabından bir alıntı:

"İnsanlar kapalı ortamlara tıkılır, o ortamlarda kendi aralarında bir uyum içinde mekanın düzenine uygun, belirli zaman dilimlerinde çalışırlar, çalışırlar, çalışırlar. Amaç mı? Daha üretken, daha yapıcı bir toplum elbette. mesela bir devlet memuru -genelde- sabah erkenden uyanır, işe doğru yola çıkar, ofisine geçer ve koltuğuna oturur. Saat saat yapacakları planlanmıştır. Yemek yemesi gereken saat bellidir ve hatta tuvalete gidebileceği saatler de kimi zaman. Böylece otorite bizim yerimize bizi düşünerek insani ihtiyaçlarımız için boşuna zaman ve enerji harcamamızı hedeflemiştir. Artan enerji toplumun egemenliğine aktarılır, kaynağı güçlü tutmak için de bu rol model toplumda her yaştan insana uygulanır. Doğduğumuzdan itibaren aile içinde, okul çağına geldikten sonra okulda, askerlik çağına gelince kışlada, sonra insanın çalıştığı yere göre fabrikada, ofiste, şirkette, hastanede ve hapishanede disiplin altında olur toplumlar. Kişi kendi enerjisini kaynak olarak kullanamayacak duruma gelmişse adres tımarhanelerdir. Fakat üzülmesin tımarhanedekiler, dışarıda akıllı avı vardır hapishanelere sokulmaları için."

Eserleri:

Türkçe:

Öznenin Yorum bilgisi College De France Dersleri (1981-1982)

Biyopolitikanın Doğuşu College De France Dersleri (1978-1979)

Güvenlik, Toprak, Nüfus / College De France Dersleri (1977-1978)

Kliniğin Doğuşu

Seçme Yazılar 3 / Büyük Kapatılma

Toplumu Savunmak Gerekir

İktidarın Gözü

Özne ve İktidar / Seçme Yazılar 2

Entelektüelin Siyasi İşlevi / Seçme Yazılar 1

Raymond Russel: Ölüm ve Labirent

Felsefe Sahnesi / Seçme Yazılar 5

Sonsuza Giden Dil / Seçme Yazılar 6

Bilginin Arkeolojisi

Cinselliğin Tarihi

Deliliğin Tarihi

Doğruyu Söylemek

Akıl Hastalığı ve Psikoloji

Güzel Tehlike

Büyük Yabancı & Dil, Delilik ve Edebiyat Üstüne Konuşmalar

Bir Aile Cinayeti

Bilginin Arkeolojisi

Psikoloji ve Ruhsal Hastalık

Yapısalcılık ve Post Yapısalcılık

Hapishanenin Doğuşu

Kliniğin Doğuşu

Bu Bir Pipo Değildir

Michel Foucault'da İktidar ve Direnme Odakları

Dostluğa Dair

Cinselliğin Tarihi 2

Cinselliğin Tarihi 1

Cinselliğin Tarihi 3

Ders Özetleri 1970-1983

Bilme İstenci Üzerine Dersler (1970-1971) / College De France Ders Notları 1

Kendini Bilmek

Marx'tan Sonra

İngilizce

Michel Foucault, “The Gay Science.”  Trans.  Nicolae Morar and Daniel W. Smith.  Critical Inquiry, Vol. 37, No. 3 (Spring 2011), pp. 385-403.

Michel Foucault, The Government of Self and Others: Lectures at the College de France, 1982-1983 .  Edited by Arnold I. Davidson; Translated by Graham Burchell.  Palgrave Macmillan, 2010.

Michel Foucault, The Birth of Biopolitics: Lectures at the Collège de France, 1978-1979. Edited by Michel Senellart. Translated by Graham Burchell.  New York: Palgrave MacMillan, 2008. 

Michel Foucault, Introduction à l’Anthropologie.  Paris: Vrin Bibliothèque des Textes Philosophiques, 2008.

Michel Foucault, Introduction to Kant’s Anthropology.  Los Angeles:  Semiotext(e), 2008.

Foucault, Michel.  Security, Territory, Population.  Palgrave Macmillan, 2007.

Michel Foucault.  Psychiatric Power: Lectures at the Collège de France, 1973-1974. Graham Burchell, trans.  Palgrave Macmillan, 2006.

Michel Foucault, Remarks on Marx: Conversations with Duccio Trombadori. Translated by R. James Goldstein and James Cascaito.  New York: Semiotext(e), 1991.

Michel Foucault, Power: Essential Works of Michel Foucault 1954-1984. Translated by Robert Hurley. New York: The New Press, 2000.

Raymond Aron and Michel Foucault, Raymond Aron, Michel Foucault, Dialogue. Paris: Lignes, 2007.

Kaynakça:

https://foucaultsociety.wordpress.com/about-michel-foucault

https://tr.wikipedia.org/wiki/Michel_Foucault

http://plato.stanford.edu/entries/foucault/

http://www.britannica.com/biography/Michel-Foucault

http://www.iep.utm.edu/foucault/

http://www.biography.com/people/michel-foucault-9299693

Kaynak: Mepa News