Mısır yönetimi Gazze'deki İsrail vahşetinden kaçan sivillerden para kazanma arayışında

Hala Alsafadi | Middle East Eye | Tercüme: Mepa News

Beş aydan fazla süren ölümcül savaşın, yerinden edilmenin ve açlığın ardından, Zeyn Ali (isimler güvenlik sebebiyle değiştirildi) ateşkes ya da İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşının sona ermesi umudundan vazgeçti.

31 yaşındaki Ali, pek çok Filistinli tarafından lüks olarak görülen bir karar verdi: Eşinin ve üç küçük çocuğunun hayatını korumak için, savaşın harap ettiği Gazze Şeridi'ni terk etti.

Ancak böyle bir karar hem maddi hem de manevi olarak pahalıya mal oluyor.

Ali, ailesinin Mısır'ın kuzeydoğusundaki Refah sınır kapısı üzerinden Gazze'den ayrılabilmesi için Mısır devletine bağlı bir şirketle irtibat kuran bir seyahat acentesine "seyahat koordinasyon ücreti" adı altında 15 bin dolar ödemek zorunda kaldı.

Halihazırda başka bir vatandaşlığı olmayan Filistinlilerin Mısır'a geçebilmelerinin tek yolu bu.

Gazze'deki seyahat şirketi, Gazze'den ayrılmak isteyen Filistinliler ile Filistinlilerin Refah sınır kapısından çıkışları üzerinde fiili bir tekeli olan "Hala" adlı Mısırlı şirket arasında aracılık yapıyor.

Bu geçiş Gazze'den doğrudan İsrail tarafından kontrol edilmeyen tek çıkış yolu. İsrail kontrolündeki diğer tüm geçişler çatışmaların başladığı 7 Ekim'den bu yana kapalı.

Savaştan önce uluslararası bir STK'da istikrarlı bir işi olmasına rağmen Ali, çıkış ücretlerini tek başına karşılayamadı. Gazze'nin kuzeyinden güneyine göç ettikten sonra birikimlerini zaten kaybetmişti.

Bu yüzden yurt dışındaki aile üyelerinin bağış toplamasına bel bağladı ve bu sayede ailesi için gerekli meblağı temin edebildi.

Ancak aldığı para kendi kaçış masraflarını karşılamaya yetmedi. Sadece ailesi Şubat ayında Mısır'a geçerken o sınırın diğer tarafında kaldı.

Gözleri yaşlı Ali, telefonunda ailesiyle çektirdiği son fotoğrafı göstererek MEE'ye konuştu:

"Gazze'de kapana kısılmış durumdayım ve İsrail bombardımanı nedeniyle her gün ölüm riskiyle karşı karşıyayım. Çocuklarıma bir daha sarılabilecek miyim bilmiyorum.

Onları bir daha göremeyecek olsam bile, en azından iyi bir baba olmak ve onları önümüzdeki günlerin trajedilerinden korumak için elimden geleni yaptığımı biliyorum."

Savaştan önce Gazze'de ortalama günlük ücret 15 dolardı, bu da Gazze'deki bir Filistinlinin yılın 365 günü çalışması durumunda yıllık ortalama ücretin 5 bin doların biraz üzerinde olduğu anlamına geliyor. Dolayısıyla çıkış ücreti Gazze'deki ortalama yıllık ücretten daha yüksek.

Bu hizmet sadece zenginler, ayrılmak için hayatları boyunca biriktirdikleri paraları ödeyenler ve bağış toplayarak bu ücreti temin edenler için bir seçenek niteliğinde.

Ali, ailesinin Gazze'den ayrılabilmesi için "el-Amany" seyahat şirketine nakit olarak ödediği 15 bin dolarlık faturayı MEE'ye gösterdi.

Eşi için 12 bin dolar, her bir çocuk için de 1000 dolar ödediğini ve bu sayede 48 saat içinde ülkeden ayrılabildiklerini anlattı. Sahip olduğu diğer seçenek ise 2-3 hafta içinde ayrılmak için yetişkin başına 5 bin 500 dolar ve çocuk başına 2 bin 500 dolar ödemekti.

Etkili Mısırlı iş adamı ve Sina aşiret lideri İbrahim el Organi'nin sahibi olduğu Organi Group'a bağlı birkaç şirketten biri olan Hala, savaştan önce bile Refah geçişi üzerinden insanların hareketi üzerinde önemli bir kontrole sahipti.

Middle East Eye, Organi'nin Cumhurbaşkanı Abdülfettah es Sisi ve Mısır ordusunun müttefiki olduğunu ve Sina Yarımadasındaki en etkili aşiret ve iş dünyası figürü olarak kabul edildiğini ortaya çıkardı.

MEE yorum için Organi Grubu ve Mısır hükümetiyle temasa geçti, ancak yayın sırasında bir yanıt alamadı.

Şirket milyonlar kazanıyor

Savaştan önce "Hala" yolcularından Mısır'a giriş için kişi başı 350 dolar alıyordu, ancak İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşının başladığı 7 Ekim'den bu yana fiyat 14 kat arttı.

Şu anda Filistinliler, Mısırlılar ve mülteci belgesi sahipleri için farklı bir fiyat tarifesi var.

Filistinlilerden yetişkin başına 5 bin dolar ve çocuk başına 2 bin 500 dolar alınıyor. Mısırlılardan yetişkin başına 650 dolar ve çocuk başına 350 dolar alınırken, mülteci belgesi sahiplerinden kişi başına 1200 dolar alınıyor.

Şirketin, günlük "VIP" listesine eklediği ortalama 300 yolcuyla her gün en az bir milyon dolar kazandığı tahmin ediliyor.

Geçen hafta ailesini listeye eklemeye çalışan bir Filistinli, adının açıklanmaması koşuluyla MEE'ye yaptığı açıklamada, çıkış ücretlerini ödemek isteyenlerin her gün sabah 5'ten itibaren "Hala"nın Kahire'deki Nasır Şehri'nde bulunan ofisinin önünde kuyruğa girdiğini söyledi.

"Hala", Mısır'da sadece birinci dereceden bir aile üyesi ya da halihazırda Mısır'da bulunan bir kayın hısımı tarafından isimlerin kaydedilmesine izin veriyor.

Aksi takdirde Gazzeli Filistinlilerin isimlerini çıkış listesine onaylatmak için "Hala"nın Gazze'deki temsilcileri aracılığıyla gitmeleri gerekiyor. "Hala"nın Gazze'deki koordinasyon işlerini yürüten seyahat acenteleri arasında Hamad Star, Mushtaha ve al-Amany bulunuyor.

Mısır Dışişleri Bakanı Samih Şükri, hükümetinin "Hala" tarafından alınan koordinasyon ücretlerine göz yumduğunu reddetti.

Geçtiğimiz ay Sky News'e verdiği bir mülakatta hükümetinin "bu konuyu incelemekte olduğunu ve bu tür faaliyetlere karışan herkesle ilgili olarak harekete geçeceğini" söyledi.

"Parasal kazanç için bu durumdan faydalanılmamalıdır" dedi.

Koordinasyon ücreti, Filistinlilerin isimlerinin Mısır ve Gazze arasındaki sınırlardan geçiş izni verilen kişilerin listesine eklenmesi "hizmetini" kapsıyor.

"Hala listesi" adı verilen bu liste, Refah sınır kapısı haberlerine odaklı bir Facebook sayfası tarafından her gece yaklaşık aynı saatte, ertesi sabah seyahat edeceklerin isimleriyle birlikte internette yayınlanıyor.

Bu hizmetin fiyatları yetişkin başına en az 5 bin dolar ve çocuk başına 2 bin 500 dolar arasında değişiyor ve 3-4 haftalık bir bekleme süresi var, bu süre kişi başına 500 dolar ek ödeme ile bir haftaya kadar kısaltılabiliyor.

Hizmet ayrıca kadınlara ve 14 yaş altı çocuklara özel "VIP" hızlı geçiş seçeneğini de içeriyor. Şubat ayında, VIP hizmetinin fiyatları yetişkin kadın başına 12 bin dolar ve 48 saatlik bekleme süresiyle çocuk başına 1000 dolar arasında değişiyordu.

Ancak İsrail, Mısır tarafından Filistinlilere verilen izni henüz onaylamadığı ya da reddetmediği için ödenen ücretler Gazze'den çıkış iznini garanti etmiyor.

"Yaşamak için rüşvet"

Tıpkı Ali'nin ailesi gibi, pek çok aile tüm aile fertlerinin ücretlerini ödeyemeyecek durumdaydı ve önceliği çocuklara, yaşlılara ve hastalara vermek zorunda kaldılar.

Gazze'den bir başka Filistinli, 34 yaşındaki Amna, MEE'ye savaştan kaçmak için "rüşvet" ödemeye ahlaki olarak karşı olduğunu söyledi.

"Savaş zamanlarında, ölüm korkusu üzerine kurulu bir iş yasaklanmalı ve sınırlar ne kadar para temin edebileceklerine bakılmaksızın herkese açık olmalıdır." dedi.

Ancak Amna, böyle bir işi teşvik ettiğini ve desteklediğini hissetse de başka seçeneği olmadığını da sözlerine ekledi.

"Tahmin edin ne oldu? Bunu annem için yapmak zorundaydım. Kendisi 74 yaşında, şeker ve kalp hastası. Bu savaşın içinde olmak onun durumunu daha da kötüleştiriyor."

Amna ve biri Mısır'da yaşayan kardeşleri, birikimlerini bir araya getirerek annesinin ve kız kardeşinin Refah sınır kapısından çıkışı için Mısır'daki "Hala"ya 10 bin dolar (yetişkin başına 5 bin dolar) ödedi.

Çıkış 10 gün içinde "Hala" tarafından organize edildi ve Kahire'ye otobüs yolculuğu da ayarlandı.

Amna şöyle söylüyor:

"Bu dünyanın çirkinliği bana başka seçenek bırakmadı. Ayrılmak için para ödedikleri için Filistinlileri suçlayamam ama dünyayı suçluyorum. Yaşamak ve bombalardan kaçmak için 'rüşvet' ödediğimiz artık bir sır değil."

Öte yandan Zeyn'in eşi Sema, Mısır'ı Filistinlilerden ayrılmak için fahiş bir fiyat talep ederek Gazze'deki savaştan kazanç sağlamakla suçladı.

"Hepimiz Mısır hükümetinin bizim Mısır'a gelmemizle ilgili bir sorunu olmadığını biliyoruz. Ancak görünen o ki sorun bunun ücretsiz olmasını istememeleri." dedi.

"Ne yazık ki Mısır savaş sırasında ablukayı Filistinliler için daha da zorlaştırarak İsrail'e yardım ediyor." diye ekleyerek Mısır'ı Gazze'ye insani yardım girişine izin vermesi için İsrail'e baskı yapmamakla da suçladı.

"Sadece insanların seyahat etmesine izin vermeyerek değil, aynı zamanda İsrail'in Gazze'deki Filistinlileri aç bırakma girişimlerine karşı durmayarak da İsrail'e yardım ediyorlar."

Ayrılığın acısı

MEE, Sema ile Şubat ayında üç çocuğuyla birlikte Mısır'a vardıktan sonra konuştu.

"Gazze'den ayrıldım ama kalbim hala orada." dedi Sema.

"Güvende ve mutlu hissetmek zor çünkü daha geçen hafta oradaydık ve ne kadar zor olduğunu çok iyi biliyoruz. Bombalamaların ne kadar yüksek sesle ve Zeyn'e ne kadar yakın olduğunu bilerek burada olmak kalplerimizi ağırlaştırıyor." diye ekledi.

29 yaşındaki Sema sadece kocasını geride bırakmadığını söyledi. Anne babasını, kardeşlerini, yeğenlerini de son bir kez vedalaşma fırsatı bulamadan geride bıraktı.

Sema "Kız kardeşlerimden birini savaşın başından beri görmedim çünkü Gazze'nin kuzeyinden ayrılamadı. Kardeşlerimin geri kalanını en son ateşkes sırasında gördüm." ifadelerini kullandı.

Sema, annesini bölgeden ayrılmadan iki gün önce sadece 15 dakikadan az bir süre görebildiğini söyledi:

"Kalbimin derinliklerinde, onlarla bir daha asla eskisi gibi görüşemeyeceğimi biliyorum. Ama ben sadece çocuklarımın güvende olmasını ve huzur içinde yaşamasını istiyorum."