Mısır'daki Cumhurbaşkanlığı seçimleri ve muhtemel senaryolar

Mısır Milli Seçim Kurulu (MSK) ülkede beklenen 2018 Cumhurbaşkanlığı seçim takvimini açıkladı. Adayların 20 Ocak’tan itibaren başvurularını yapmaya başlaması bekleniyor.

MSK’nın seçim takvimini açıklamasından bir gün önce devrik Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek döneminin son başbakanı Ahmed Şefik’in adaylıktan vazgeçmesi dikkati çekti.

Şefik’in yarışa girmeden çekilmesi, önümüzdeki dönem için Mısır ile ilgili muhtemel senaryoların yeniden gözden geçirilmesine neden oldu.

Eski Başbakan Şefik’in içinde yer aldığı denklemdeki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, Mısır tarihinde ilk kez asker kökenli iki aday yarışacaktı. Ülkedeki egemen güçler bunu istemediği için Şefik’in, mevcut Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi karşısında aday olma fikrinden vazgeçtiği siyasi kulislerde konuşuluyor.

Şefik’in Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki (BAE) 5 yıllık yaşamının ardından, seçimlere katılmak niyetiyle ülkesine gelmiş olmasına rağmen, fikrini değiştirmesi soru işaretlerini de beraberinde getirdi.

Amerikan New York Times gazetesine göre, Şefik’e "aday olmaması" yönünde baskı yapıldı. Mısır’ın Kudüs politikasıyla ilgili haberi ile Mısır yönetimini zor durumda bırakan gazete, Şefik’e baskı yapıldığını iddia etti. Times, “Şefik’e aleyhinde yolsuzluk davası açma tehdidinde bulunulduğunu” yazdı.

Memduh Hamza başta olmak üzere bazı Mısırlı siyasetçiler de Şefik’e baskı yapılmış olabileceğini düşünüyor. Hamza, Şefik’in Mısır’da bulunduğu sürede medyaya demeç verememesi, kanaat önderleri ile görüşememesi ve istediği gibi hareket edememesini baskı olarak yorumluyor.

Şefik’in seçimlerde aday olması durumunda kaybedeceğini anladığı için çekildiği de bir diğer ihtimal olarak değerlendiriliyor.

Bu kanaatte olan gözlemcilere göre, Mübarek döneminde uzun bir süre hava kuvvetleri komutanlığı görevini de yürüten Şefik, göstermelik ve şekli olarak seçimlere katılıp kaybetmektense çekilmeyi tercih etti.

Gözler Halid Ali’ye çevrildi

Şefik’in denklem dışı kalmasının ardından gözler, 2012 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de aday olan Halid Ali'ye çevrildi. Ali, Tiran ve Sanafir adalarının egemenliğinin Suudi Arabistan’a geçmesini engellemek için dava açmış ve kazanmıştı. Ancak hükümet konuyu Mısır meclisine taşımış ve adalar ile ilgili anlaşma burada kabul edilmişti.

Ali, son dönemde özellikle de muhalif partiler ve devrim hareketlerinin kabul ettiği bir isim olarak öne çıkıyor.

Mayıs 2017’de sol eğilimli Halk Koalisyonu, liberal Düstur ve muhafazakar Güçlü Mısır partilerinin de içinde bulunduğu 7 parti ortak bir bildiri yayımlayarak, 45 yaşındaki Halid Ali'yi 2018 yılındaki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde destekleyeceklerini duyurmuştu.

Bu partilerin yanı sıra 6 Nisan ve Sosyalist Devrimciler gibi Arap Baharı ve 25 Ocak Devrimi’nde etkin olan hareketler de Ali’ye destek vereceklerini açıkladı.

Ali geçen kasım ayında bir basın toplantısı düzenleyerek aday olacağını fiilen kamuoyuna duyurdu. "Seçimlerin demokratik ve şeffaf olmayacağı şeklindeki söylentileri dikkate almadan yoluna devam edeceğini” ifade eden Ali, seçim takviminin açıklanmasının ardından aday olacağını da deklare etti.

Ahmed Şefik’in Mısır’a gelmesinin ardından ikinci planda kalan Ali’nin Aralık 2017'de bir açıklama yaparak, seçimlerle ilgili 10 maddelik "garanti" talebinde bulunması, beklenmedik bir tutumdu.

Ali, taleplerini "olağanüstü halin kaldırılması, basın, fikir ve ifade özgürlüğü getirilmesi, haber sitelerine engellemelerin kaldırılması, yasal bir çerçevede makul bir propaganda süresi tanınması ve devlet kurumlarının tarafsız olması" şeklinde sıraladı.

Bu açıklama, söz konusu taleplerin karşılanmaması durumunda yarıştan çekileceği yönünde ciddi bir algı oluşturmasa bile "acaba" dedirten bir çıkış şeklinde yorumlandı.

Eski Sayıştay Başkanı Hişam Cinina

Ülkede "milyarlarca dolarlık yolsuzluk yapıldığı" şeklindeki açıklamalarının ardından yönetim tarafından hedef tahtasına konulan ve bir süre sonra Sisi tarafından görevinden alınan Sayıştay Başkanı Cinina’nın adı da muhtemel adaylar arasında geçiyor.

Eski Genelkurmay Başkanı Sami Anan, Sisi’den önceki bir yıllık geçiş döneminde Cumhurbaşkanlığı yapan Adli Mansur’un danışmanlarından Mustafa Hicazi ve Mısır meclisinde muhalif tutumuyla dikkati çeken Heysem el-Hariri gibi isimlerin de aday olma ihtimalinden söz ediliyor.

Ancak söz konusu bu isimlere fazla şans verilmiyor.

İddiasız "göstermelik" adaylar

Mısır'da önceki seçimlerde de sık rastlanan bir durum olan, "iddiasız adaylar" geleneği devam ediyor.

Cumhurbaşkanı olması hiçbir şekilde mümkün olmayan sıradan bir vatandaş "göstermelik olarak" televizyon kanallarına çıkartılıyor. Bu adaya deyim yerindeyse "Donkişot’luk" yaptırılıyor. Ülkede halihazırda, birkaç vatandaş Sisi’nin karşında aday olacağını açıkladı.

Seçimlere yaklaşık iki ay kala en güçlü adayın mevcut Cumhurbaşkanı Sisi olduğu görülüyor. Halid Ali’nin ise muhalif grupların adayı olarak öne çıkma ihtimali kuvvetle muhtemel.

Mısır’ın içinde bulunduğu şartlar ve reel politik dikkate alındığında, "Sisi seçimi ilk turda kazanır" şeklindeki değerlendirme en çok dillendirilen ve en kuvvetli ihtimal olarak görülüyor.

Tüm bu senaryoların yanı sıra ülkedeki siyasi denklemleri değiştirecek "sıra dışı bir gelişme" yaşanması durumunda, haliyle kartlar yeniden karılacaktır.

Bu analiz, Aydoğan Kalabalık tarafından kaleme alınmıştır. Analizde yer alan görüşler yazara aittir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.