Mısır'ın darbe ile başa gelen lideri Abdulfettah Sisi karşıtı gösteriler neden başladı?

Mısır'da Cuma akşamı yüzlerce kişi, 2011 yılındaki protestoların ana mekanı olan başkent Kahire'deki Tahrir Meydanı'nda Devlet Başkanı Abdülfettah el Sisi'ye istifa çağrısında bulundu. Ülkede protesto gösterileri düzenlemenin yasak olması nedeniyle, bu eylemin beklenmedik olduğu belirtiliyor.

Gösteriler nasıl başladı?

Mısırlı iş insanı ve oyuncu Muhammed Ali, internet üzerinden paylaştığı bir dizi videoyla, Devlet Başkanı Sisi'yi halk sefalet içinde yaşarken, halkın parasını lüks rezidanslara ve otellere harcayarak çarçur etmekle suçladı. İspanya'da yaşayan ve müteahhitlik yapan Ali'nin, Eylül başından beri paylaştığı bu videolar büyük yankı uyandırdı ve Ali'nin takipçi sayısı hızla arttı.

Devlet Başkanı geçen hafta iddiaları yalanlamış ve Mısırlılara ve orduya karşı "dürüst ve sadık" olduğunu söylemişti.

Muhammed Ali ise Cuma günü paylaştığı son videoda Mısırlıları sokağa çağırdı.

Cuma günü geç saatlerde de Twitter üzerinden Devlet Başkanı Sisi'ye istifa çağrısı yapan etiketler, trendler arasına girdi. Ardından yüzlerce hükümet karşıtı protestocu, eski Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'i deviren protestoların düzenlendiği Tahrir Meydanı'nda toplandı ve "Sisi istifa" sloganları attı.

Yabancı haber ajansları, ülkenin ikinci büyük kenti olan İskenderiye ile Süveyş ve El Mahalle el Kübra şehirlerinde de protesto gösterilerinin düzenlendiğini bildirdi.

Güvenlik güçleri nasıl yanıt verdi?

Eylemin, 2013 yılından beri protesto gösterileri düzenlemenin yasak olmasından ve olağanüstü hâlin halen yürürlükte olmasından ötürü beklenmedik olduğu belirtiliyor.

BBC muhabiri Sally Nabil, "Birkaç gün önce bu, pek çok Mısırlı için düşünülemeyecek bir senaryoydu. Devlet Başkanı Sisi'nin göreve geldiği 2014 yılından beri herhangi bir protestocu Tahrir Meydanı'na adımını atmadı" dedi.

Tahrir'deki protestoculara biber gazıyla müdahale edildi. Fransız haber ajansı AFP'ye konuşan bir güvenlik yetkilisi, protestocuların hızlıca dağıtıldığını ve 74 kişinin gözaltına alındığını söyledi.

Protesto gösterileri ülke içinde nasıl karşılandı?

Cumartesi günü Mısır'da bir dizi sosyal hareket ve siyasi parti, hükümet karşıtı gösterilere desteklerini açıkladı. Bu kuruluşlar Cuma günkü protestoların, "korku ve çaresizlik duvarının yıkılışının başlangıcını oluşturduğunu" kaydettiler.

Müslüman Kardeşler, "askeri yönetimi devirmek için yapılacak kitlesel harekete tam destek vereceğini ve katılım göstereceğini" açıkladı. Devrimci Sosyalist Hareketi de, "Sisi'nin gitmesi artık imkansız bir hayal değil, tam tersi her zamankinden daha yakın" dedi.

Sisi'yi "cinayet, işkence ve zorla kaybettirme" ile suçlayan hareket, Facebook üzerinden yaptığı açıklamada, protestocuların "Ocak (2011) devriminin yenilmesinden sonra umutsuzluğa kapılan milyonlarda yeniden umudu tazelediğini" kaydetti.

Mısır Sosyal Demokratik Partisi, vatandaşların "barışçıl gösteri düzenlemeye dair anayasal haklarına" dikkat çekti. Parti Facebook'tan yaptığı açıklamada, "Gözaltına alınan göstericilerin ve siyasi mahkûmların serbest bırakılması" çağrısında bulundu.

Abdülfettah el Sisi, 2013 yılında Mısır'ın ilk demokratik seçimle başa gelmiş devlet başkanı olan Müslüman Kardeşler'in adayı Muhammed Mursi'yi deviren askeri darbenin başını çekmişti. İnsan hakları örgütleri, o zamandan beri muhaliflere yönelik baskı politikası sonucunda onbinlerce kişinin gözaltına alındığını kaydediyor.

Mısır'da bu yıl içerisinde düzenlenen referandumda Sisi'nin 2030'a kadar görevde kalmasını sağlayan anayasal değişiklikler onaylanmıştı. Referanduma katılım oranı yüzde 44 olmuştu.