Netanyahu neden Gazze-Mısır geçişini İsrail'in kontrol etmesi konusunda bu kadar ısrarcı?

Justin Salhani | Al Jazeera | Tercüme: Mepa News

İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşı devam ederken ve Filistinlilerin ölü sayısı 41.000'e yaklaşırken Filadelfiya Koridoru ateşkes görüşmelerinde bir anlaşmazlık noktası haline geldi.

Mayıs ayı sonunda Hamas ve İsrail, İsrail'in Gazze'den çekilmesini, Gazze'de silahlı gruplar tarafından tutulan yaklaşık 90 rehinenin serbest bırakılmasını ve yüzlerce Filistinlinin İsrail hapishanelerinden salıverilmesini öngören bir anlaşmaya yakın görünüyordu.

Ancak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu daha sonra, Mısır sınırındaki 14 kilometrelik bir kara şeridi olan Philadelphi Koridoru'nun kontrolünü elinde tutmak da dahil olmak üzere müzakere edilemez dört koşul ekledi.

Netanyahu'nun sınır önerisi Gazze'de ateşkesi tehlikeye atıyor

Pazartesi günü Netanyahu şartlarını iki katına çıkardı: "Kötülük ekseninin Philadelphi Koridoruna ihtiyacı var ve bu nedenle [koridoru] biz kontrol etmeliyiz. Hamas bu nedenle orada olmamamız için ısrar ediyor, ben de bu nedenle orada olmamız için ısrar ediyorum."

Ateşkesten mi kaçıyorlar?

Al Jazeera'ye konuşan analistler, Hamas'ın 7 Ekim'den önceki yıllarda Philadelphi üzerinden malzeme, hatta silah kaçırmış olabileceğini, ancak İsrail'in bunu kontrol etmekle ilgilenmediğini söyledi.

Bu da eleştirmenlerin Netanyahu'nun 11. saatteki talebinin gerçek bir güvenlik kaygısından çok Gazze'deki savaşı sürdürmekle ilgili olduğunu düşünmelerine yol açtı.

New York Üniversitesi'nden Filistin-İsrail uzmanı Zachary Lockman Al Jazeera'ye yaptığı açıklamada, “Bu noktada Netanyahu'nun kullandığı aslında bir bahane” dedi.

“Bir rehine ya da ateşkes anlaşmasından kaçınmak için bulabileceği her türlü bahaneyi arıyor.”

Netanyahu, Savunma Bakanı ve Likud Partisi mensubu Yoav Gallant gibi isimler tarafından eleştiriliyor.

The Times of Israel'e göre Gallant bakanlara “Rehinelerin hayatları pahasına Philadelphi Koridoruna öncelik vermemiz ahlaki bir rezalettir” dedi.

Bazı askeri yetkililer de Netanyahu'nun kararını stratejik açıdan eleştiriyor.

İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, askerleri Philadelphi Koridoru'nda tutmanın onları “gereksiz riske” maruz bırakacağını söyledi.

Borç alınan zaman

Analistlere göre Netanyahu uzatmaları oynadığının ve savaşın sona ermesinin başbakanlığının da sonu olabileceğinin farkında.

Al Jazeera'ye konuşan eski İsrail büyükelçisi ve hükümet danışmanı Alon Pinkas, “Netanyahu ulusal güvenlik ve dış politika konularında tamamen başarısız, ama iyi bir siyasetçi” diyor.

Analistler, bu nedenle Gazze'de, işgal altındaki Batı Şeria'da, Lübnan'da ve ötesinde, yeni bir seçimi kazanabileceğini hissettiği noktaya gelene kadar birden fazla ateşi yakmaya devam edeceğini söylüyor.

7 Ekim'de Hamas'ın İsrail'in güneyine düzenlediği saldırılarda 1.139 kişi ölmüş, yaklaşık 240 kişi de esir alınmıştı. Yaklaşık 90 esir hala Gazze'de tutuluyor ve çoğunun hayatta olduğuna inanılıyor.

İsrail'de ise kamuoyu Ekim ayından bu yana inişli çıkışlı bir seyir izliyor.

Temmuz ayında yapılan bir ankete göre İsraillilerin yüzde 72'si Netanyahu'nun hemen istifa etmesini istiyordu.

İsrail'de halk Netanyahu'ya karşı sokaklara döküldü

Ancak geçen hafta yapılan bir başka anket Netanyahu'ya verilen desteğin en büyük rakibi Benny Gantz'ın 1 puan gerisinde olduğunu gösterdi.

Ancak Netanyahu için bu kazanç, Gazze'de 6 İsrailli esirin cesedinin bulunduğu ve binlerce İsraillinin hükümeti protesto etmek için sokaklara döküldüğü Pazar gününden önceydi.

"İsrail toplumu çok parçalı ve farklı kesimlerden gelen bir öfke var. ... Belki de Netanyahu, dışarıdan varoluşsal bir tehdit olduğu sürece ülke içindeki kargaşanın bu baskıyla bir arada tutulabileceğine inanıyor” diyor Ortadoğu Küresel İlişkiler Konseyi üyesi Ömer Rahman Al Jazeera'ye.

“Bu baskılar ve tehditler ortadan kalkar kalkmaz, bölünmeler ve kenara çekilme çağrıları ve iç gerilim yeniden yükselecektir.”

Netanyahu Camp David'i değiştirmeye mi çalışıyor?

Gazze'deki İsrail askeri varlığı Hamas için bir anlaşma bozucu olsa da, Philadelphi başka bir taraf için de bir anlaşma bozucu.

Ateşkes görüşmelerinde arabulucu olan Mısır, iki ülke arasındaki anlaşmaları ihlal edeceği gerekçesiyle İsrail'in koridorda askeri varlık göstermesine karşı çıkıyor.

Ayrıca iç meseleleri de var. Mısırlılar katı bir şekilde Filistin yanlısı. Birçoğu devletlerinin daha fazlasını yapmasını istiyor ve sınırda silahlı bir İsrail varlığından hoşnut olmayacaklardır.

Ancak Mısır İsrail'le ilişkilerini normalleştiren birkaç Arap ülkesinden biri olduğu için ne iç baskılar ne de İsrail'in Philadelphi talebini reddetmesi bu anlaşmaları sona erdirmekle tehdit etmesine neden oldu.

İki ülke 1979 yılında, dönemin Mısır Cumhurbaşkanı Enver Sedat ve İsrail Başbakanı Menahem Begin'i bir araya getiren Camp David Anlaşmalarından bir yıl sonra bir barış anlaşması imzalamıştı.

"Gazze ateşkes görüşmelerinde mutabakatı Netanyahu önlüyor"

İsrail ile bir Arap ülkesi arasındaki bu ilk barış anlaşması Mısır'ın ABD'den destek ve mali yardım almasını sağladı: Yılda 2.1 milyar dolar olan bu yardımın 1.3 milyar doları askeri yardım ve 815 milyon doları ekonomik yardım.

Lockman, “Mısır'ın bazı itirazları oldu ama Camp David'den vazgeçmek istediğini sanmıyorum çünkü bu ABD ile olan ilişkisine bağlı” dedi.

Ancak Mısır, İsrail'in Batı Şeria'daki eylemleri konusunda giderek daha fazla sesini yükseltiyor.

Mayıs ayında Güney Afrika'nın İsrail'e karşı Uluslararası Adalet Divanı'nda açtığı soykırım davasına katılan Mısır, İsrail'in Gazze nüfusunun yaklaşık yarısının yerinden edildiği güney Gazze vilayeti Refah'a saldırı düzenlememesi yönündeki uluslararası uyarıları görmezden geldiğini belirtti.

Salı günü Netanyahu'yu eleştirerek İsrail halkını yanlış yönlendirdiğini ve ateşkes müzakerelerini durdurmak için bahaneler aradığını söyledi.

Netanyahu: Batı Şeria vatanımızın bir parçası

Netanyahu önceki gün Mısır'ı Philadelphi Koridoru'nun güvenliğini sağlamamakla, koridorun altına tüneller kazılmasına izin vermekle ve Hamas'a “nefes aldırmamakla ” suçlamıştı.

Lockman, Mısır'ın “açıkça bundan memnun olmadığını ve bir tür anlaşma istediğini” söyledi ve Netanyahu aksi yönde ikna edilmediği sürece bunun “esasen kendi kontrolleri dışında” olduğunu ekledi.

Ancak mutsuz bir komşu ihtimali ve iç ve dış eleştiriler bile Netanyahu'yu Philadelphi talepleri konusunda şu ana kadar harekete geçirmedi.

Kaynak: Mepa News