Netanyahu'dan İsrail'de 'birlik hükümeti' çağrısı

Şarkul Evsat - Nezir Mecli

İsrailli analistler, yeni tip koronavirüsün (Covid-19), onunla mücadele amacıyla ‘acil birlik hükümeti’ kurulması teklifinde bulunan Başbakan Binyamin Netanyahu için kurtarıcı bir ‘can yeleği’ olduğunda hemfikir. Bununla birlikte analistler, Mavi-Beyaz İttifakı lideri Benny Gantz’ın her ne kadar parti yönetiminden itirazlar gelse de bu teklife yanıt vermesi gerektiğini düşünüyorlar. Ancak Gantz, böyle bir hükümetin kurulması için ‘parlamentodaki tüm blokların katılımını’ şart koştu. Bu da ‘Ortak Arap Listesi Bloku’ da dahil olmak üzere parlamentodaki tüm blokların hükümette yer alması anlamına geliyor.

Benny Gantz, anlaşmazlıkları bir kenara bırakıp ortak düşman olan koronavirüs ile mücadele edilmesi ve merkez solun ayrılmaz bir parçası olan Ortak Arap Listesi Bloku’nun bu hükümetin ortağı olması gerektiğini söyledi. Bunun bir koalisyon hükümeti ve Ortak Arap Listesi Bloku lideri Eymen Avde’nin de bir bakan olması gerekmediğini söyleyen Gantz, “Ortak Arap Listesi Bloku, hükümete katılmayı reddediyor. Ancak hükümet kurma konusundaki görüşmelere kesinlikle katılmalı, görüş ve taleplerini dile getirmeli” diye konuştu.  Gantz, Ortak Arap Listesi Bloku’nun en azından koronavirüs tehdidiyle mücadele için bir takım adımların geliştirilmesine ortak olması konusunda ısrar ettiğini açıkladı.

Ancak Ortak Arap Listesi Bloku'nun olası koalisyon hükümetinde yer almasına karşı Netanyahu, “Acil durumlarda veya normal zamanlarda teröre destek verenler hükümetin bir parçası olamaz” yanıtını verdi. Fakat Ortak Arap Listesi Bloku ve liderlerinin görüşmelerde bulunmasına itiraz etmedi.

Netanyahu’dan koronavirüs çağrısı

Toplam 120 sandalyeli Knesset’te (İsrail parlamentosu) 61 sandalyeli çoğunluğu sağlamak için Gantz kampından yeterli sayıda milletvekili getiremeyen Netanyahu, geçtiğimiz Perşembe akşamı koronavirüsün yayılmasına ilişkin en son gelişmelerden bahsettiği günlük basın toplantısında acil birlik hükümeti kurulması teklifinde bulundu. Netanyahu, virüsün son derece tehlikeli ve kurtulmasının oldukça zor olduğunu, yayılmasını sınırlamak için katı önlemler alınmazsa binlerce insanın ölümüne yol açabileceğini ve bununla mücadele etmek için acil bir hükümete ihtiyaç duyulduğunu söyledi.

Netanyahu basın toplantısından hemen sonra teklifi memnuniyetle karşılayan ve iki taraf arasında yapılacak herhangi bir toplantıyı desteklemek istediğini ifade eden İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin'i aradı. Ardından Gantz'ı arayan Netanyahu teklife hakkında konuşmak için onu görüşmeye davet etti. Netanyahu, virüsten kurtulana kadar altı ay veya bir yıllık bir hükümet kurulmasını önerdiğini söyledi. Öte yandan Gantz, böyle bir teklifin reddedilmesinin sorumsuzluk olarak yorumlanacağını ve İsrail halkının yeryüzünün tüm halkları gibi virüs nedeniyle paniğe kapıldığından farklı kesimlerden destekçilerini kaybedebileceğini biliyor. Bu nedenle teklife onay verdi. Parti arkadaşları ve merkez kampta, sol kesimde ve Araplar arasında yer alan müttefiklerine danışmak için zaman isteyen Gantz, Netanyahu’ya, “Bu hükümet, Knesset'teki tüm blokların katılımıyla kurulmalı” dedi.

Gözlemciler, Gantz’ın Knesset'te 62, Netanyahu’nun ise 58 milletvekilini temsil etmesi nedeniyle böyle bir hükümetin başbakanının Gantz olması gerektiğini düşünüyorlar. Ancak Netanyahu bu hesapları hiçbir şekilde kabul etmiyor. Çünkü bunun tek anlamının onu siyaset arenasından çıkarmak olduğuna inanıyor. İsrail Anayasası, hakkında iddianame olanların başbakan olmasına izin veriyor, ancak bakan olmasını engelliyor. Bu nedenle eğer Gantz başbakan olmakta ısrar ederse Netanyahu'nun bu girişimi başarısız olacak ve siyasi kriz tekrar başa dönecek. Böylece İsrail dördüncü kez seçime gidecek. Netanyahu, dördüncü seçimin pozisyonunu daha da geliştireceğini düşünüyor. Eğer bu seçimleri de kazanmazsa altı ay daha başbakan olacak.

Netanyahu’nun lideri olduğu Likud Partisi milletvekili Miki Zohar, Gantz’ın Netanyahu'nun teklifini kabul etmez ve İsraillileri dördüncü kez sandık başına gitmeye iterse halktan son bir darbe daha alacağını söyledi.

Sol Partiler İttifakı (İşçi-Geşer-Meretz partileri) lideri Amir Peretz, İsrail Evimiz (Yisrael Beiteinu) Partisi lideri ile konuyu Arap partilerinin başkanlarıyla istişare etmek istediğini söyledi.

Mavi-Beyaz İttifakı’ndan çıkan sesler

Öte yandan Gantz, partisinin yönetimiyle bir araya geldiğinde, bazıları söz konusu teklife, Netanyahu'nun kendisini yolsuzluk suçlamalarından yargılanmaktan kurtarma yollarından biri olduğu gerekçesiyle karşı çıkarken bazıları çekimser kaldı. Mavi-Beyaz İttifakı yönetici kadrosundan bazı isimler koronavirüs tehdidinin Netanyahu’nun umurunda olmadığını ve bundan yararlanmaya çalıştığını söyledi.

Siyaset analisti Nahum Barnea İsrail merkezli Yedioth Ahronoth gazetesinde dün kaleme aldığı makalede, “Acil birlik hükümeti kurulması çağrısında bulunan Netanyahu, sadece 24 saat önce dördüncü kez seçimlere gitsek bile bir birlik hükümeti istemediğini söylemişti. Şimdi ne değişti? Kesinlikle bunu değiştiren koronavirüs değil. Eğer Gantz'ın yerinde olsaydım, Netanyahu'ya onunla aynı fikirde olduğumu söyler ve ‘Ben başbakan olacağım, siz de dünyanın daha önce hiç karşılaşmadığı ve dört bir yanını sardığı koronavirüs işlerinden sorumlu devlet bakanı olacaksınız. Sadece siz tecrübeli, kapsamlı ve ikna edici ilişkiler sahibi sadece siz, onunla nasıl savaşacağınızı bileceksiniz’ derdim” ifadelerini kullandı.

İsrailli siyaset analisti Ben Caspit de Maariv gazetesinde yer alan makalesinde, “Netanyahu'nun hayali gerçekleşiyor gibi görünüyor. Koronavirüs acil birlik hükümeti,  aynı zamanda Netanyahu’yu kurtarma hükümetidir. Hükümet kurma yetkisi Gantz'a verilmeyecek. Knesset Başkanı devrilmeyecek. Hakkında iddianame olan bir başbakanın görevden alınmasını öngören yasa yürürlüğe girmeyecek. Netanyahu, ancak sadece ülkenin babasına değil aynı zamanda doktoruna da dönüştüğünde rahat bir nefes alabilir” dedi.

Haaretz gazetesinden Yossi Verter ise şunları yazdı;

“Netanyahu gerçeği kişisel nedenlerden ötürü çarpıtıyor. Koronavirüse karşı sorumlu bir lider ve bir dünya lideriymiş gibi görünmeye çalışıyor. Washington ile görüşmeleri Başkan Donald Trump ile değil Başkan Yardımcısı Mike Pence ile yapıyor. Bilindiği üzere Trump, ‘Yüzyılın Anlaşması’ gösterisinden bu yana Netanyahu ile konuşmadı. Netanyahu, uzun süren televizyon yayınından yararlanarak genç doktorların ifadelerini tekrarlayıp marjinal ve teknik ayrıntılara girdi. Seyirci aynı seyirci ve İran bombalarına ait çizimlerin yerini virüsler aldı. Koronavirüs elbette gerçek bir kriz. Ancak Netanyahu, siyasi tuzaklarını gizlemek ve acil bir durumu kendisine muhalefet edenleri halk düşmanı olarak göstermek için kullanıyor. Dramatik konuşması, sadece ulusa ve Gantz'a yönelik değildi. Aynı zamanda kameralardan da  (Netanyahu'nun önümüzdeki Salı günü yapılacak duruşmasına bakan) hakim Rivka Friedman-Feldman ve meslektaşlarına da sert bakışlar yönlendirdi. Eğer mahkeme Netanyahu’yu hakkındaki iddianamenin okunacağı duruşmaya katılması için zorlarsa bu, acil bir durumda hükümete karşı atılmış bir adım olarak görülecektir. Netanyahu destekçileri twitter üzerinden hâkimlere karşı ‘solcu’ oldukları öne sürülen bir karalama kampanyası başlatacaklar ve onları (Başbakanın koronavirüs krizini yönetmesine izin vermemekle) suçlayacaklar.”