Putin Batı için nükleer bir kırmızı çizgi çizdi

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna'nın uzun menzilli Batı füzeleriyle Rusya'nın derinliklerini vurmasına izin vermeleri halinde Moskova'nın nükleer silahlarla karşılık vermeyi düşüneceğinin sinyalini vererek ABD ve müttefikleri için bir “kırmızı çizgi” çizdi.

Ancak Batı'da bazıları şu soruyu soruyor: Gerçekten ciddi mi?

Bu soru savaşın gidişatı açısından kritik önem taşıyor. Ukrayna ve bazı destekçilerinin inandığı gibi Putin blöf yapıyorsa, Batı Moskova'nın tehditlerine aldırmadan Kiev'e askeri desteğini derinleştirmeye hazır hissedebilir.

Rusya'dan 'yeni nükleer doktrin'e dair ilk ipucu

Eğer Putin ciddiyse Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmanın Üçüncü Dünya Savaşı'na dönüşme riski var.

Uzun uyarılar dizisinin sonuncusunda Putin Çarşamba günü Rusya'nın nükleer silah kullanmasına yol açabilecek senaryoların listesini genişletti.

Putin bunu uçak, füze ya da insansız hava araçlarını içeren büyük bir sınır ötesi konvansiyonel saldırıya karşılık olarak yapabileceğini söyledi. Buna göre Rusya'ya saldıran bir ülkeyi destekleyen rakip bir nükleer güç, bu saldırının bir tarafı olarak kabul edilecektir.

Bu iki kriter de, Batı'nın Ukrayna'nın ABD ATACMS ve İngiliz Storm Shadows gibi Batılı uzun menzilli füzelerle Rusya topraklarının derinliklerine saldırmasına izin vermesi halinde ortaya çıkacak durum için doğrudan geçerlidir ki Putin bunun için Batı'nın uydu ve hedefleme desteğine ihtiyaç duyacağını söylemiştir.

Eski bir Sovyet ve Rus diplomat olan Nikolai Sokov, “Bu çok açık bir mesajdı: 'Hata yapmayın, bu tür şeyler nükleer savaş anlamına gelebilir' dedi.

Henry Jackson Society adlı düşünce kuruluşunun Londra merkezli nükleer analisti Bahram Ghiassee, Putin'in sözlerinin zamanlamasını Ukrayna'nın uzun menzilli füzeler için Batı'da lobi yapmasına ve Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin bu hafta ABD Başkanı Joe Biden'a konuyla ilgili teklif götürecek olmasına bağlıyor.

Ghiassee, “Putin şunu söylüyor: Tam burada durun” dedi.

Rusya: Batı tehdidi sebebiyle nükleer doktrinimizi güncelliyoruz

Kiev'den tepkiler gecikmedi ve Zelenskiy'nin Özel Kalem Müdürü Putin'i “nükleer şantaj” yapmakla suçladı:

“Bence bu Putin'in zayıflığının bir başka blöfü ve göstergesidir. Nükleer silah kullanmaya cesaret edemez çünkü bu onu tamamen dışlanmasına neden olur”

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Putin'in uyarısının sorumsuzca ve kötü zamanlanmış olduğunu ve “nükleer kılıcı ilk kez sallamadığını” söyledi.

İsveç Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nde analist olan Andreas Umland ise Putin'i akıl oyunları oynamakla suçladı.

Umland, “Bu Kremlin tarafından yapılan, elle tutulu bir yanı olmayan psikolojik bir halkla ilişkiler operasyonu. Ukrayna'yı destekleyen ülkelerin liderlerini ve seçmenlerini korkutmak için tasarlanmıştır.” diye yazdı.

Oslo'da doktora araştırması yapan ve savunma uzmanı olan Fabian Hoffmann, Putin'in yorumlarının göz ardı edilebileceğine inanmadığını, ancak aşırı tepki vermemenin önemli olduğunu söyledi.

Hoffmann, “Rusya'nın nükleer silah kullanması yakın bir ihtimal değil” dedi ve ekledi: “Endişelenmek ancak Rusya fiili hazırlık sinyali verdiğinde haklı bir davranış olur.”

Rusya: Nükleer doktrinimizi değiştireceğiz

Hoffmann bir sonraki adımın savaş başlıklarının depodan çıkarılması ve taktiksel bir saldırı için dağıtım araçlarına yüklenmesi olabileceğini, ardından da siloları hazırlayarak ve bombardıman uçaklarını alarma geçirerek büyük ölçekli nükleer kullanım hazırlıklarını hızlandırabileceğini söyledi.

Rusya uzmanı Mark Galeotti ise şunları yazdı: “Konuşmak kolaydır ve siyasi etkisi vardır, ancak nükleer silah kullanmaya gerçekten istekli olunduğuna dair kanıtlar hem mevcut değil hem de gerçekleşmesi halinde tespit edebileceğimiz bir şeydir.”

Bununla birlikte Putin nükleer silah kullanımını tetikleyebilecek koşullar konusunda geçmişte olduğundan daha açık konuştu. Sözcüsü Perşembe günü yaptığı açıklamada Putin'in yorumlarının Batılı ülkelere Rusya'ya yönelik saldırılara katılmaları halinde bunun ciddi sonuçları olacağına dair bir işaret olduğunu söyledi.

Aynı zamanda, açıklanan değişiklikler bazı şahin yorumcuların talep ettiklerinin gerisinde kaldı. Bu yorumculardan en tanınmışı olan Sergei Karaganov, Avrupa'da Rusya'nın düşmanlarını “ayıltacak” ve nükleer caydırıcılığını ciddiye almalarını sağlayacak sınırlı bir nükleer saldırı yapılmasını savunuyordu.

Rusya ile Ukrayna arasındaki nükleer santral gerilimi bölgeyi tehdit ediyor

Pratik anlamda bu değişiklikler Rusya'nın nükleer şemsiyesini yakın bir müttefiki olan komşu Belarus'u da kapsayacak şekilde genişletiyor. Örneğin, “egemenliğimize yönelik kritik bir tehdit” oluşturan konvansiyonel bir saldırıya yanıt olarak gerçekleşebileceğini belirterek nükleer kullanım şartını azaltıyor yani düşürüyorlar.

Daha önce nükleer doktrinde “devletin varlığına” yönelik bir tehditten bahsediliyordu.

Putin açıklamayı, nükleer caydırıcılığı görüşmek üzere yılda iki kez toplanan güvenlik konseyinin dokuz üyesine hitap ederken görüldüğü dört dakikalık bir videoda yaptı.

Putin nükleer silah kullanımının üst düzey bir tedbir olduğunu ve Rusya'nın bu konuya her zaman sorumlu bir şekilde yaklaştığını söyledi.

Bakanlar ve istihbarat şefleri zaman zaman kıpırdanarak ya da kağıtları karıştırarak Putin'i dikkatle dinlediler. Katılımcılardan biri olan devlet nükleer eneri şirketi Rosatom'un başkanı Alexei Likhachev - ayrıntılı notlar aldı.

Ancak Putin'in mesajının asıl muhatapları Kiev, Washington ve Londra'daydı.

Görüş | ABD Rusya ile 'nükleer savaş' yolunda mı?

Rus siyasi danışman Yevgeny Minchenko, revize edilen doktrinin özünün Ukrayna ve Batı'ya savaşı Rusya'ya doğru daha fazla tırmandırmamaları yönünde açık bir mesaj olduğunu söyledi.

Minchenko, “Eğer vekilinizin elleriyle bizi öldürmeye çalışırsanız, hem vekilinizi hem de sizi öldürürüz” mesajının verildiğini söyledi.

Kremlin'in eski danışmanlarından Sergei Markov, değişikliklerin Rusya'nın belirli senaryolarda, yani Ukrayna'ya karşı taktik nükleer savaş silahları kullanmasına kapı açtığını söyledi.

“Nükleer silah kullanımı için eşik düşürüldü. Artık Rusya'nın nükleer silah kullanması daha kolay olacak” dedi.

“Nükleer doktrinin değiştirilmesinin nedeni Batı'nın tam bir tırmanma tehdidiydi. Batı, Rusya'nın önce taktik nükleer silah kullanmayacağından emin. Rusya şimdi bunu yapmaya hazır olduğunu söylüyor.”

Markov, Ukrayna savaş uçaklarının Romanya ya da Polonya'daki hava üslerinden sorti yapması ve Kiev'in ABD ya da İngiliz uydu desteğini arkasına alarak bu jetleri Moskova'yı ya da Rusya'nın orta kesimlerini vurmak için kullanması halinde Rusya'nın Ukrayna'ya karşı taktik nükleer silahlar kullanabileceğini öne sürdü.

Belarus Rusya ile nükleer tatbikatın ikinci aşamasına katıldı

Sık sık devlet televizyonuna çıkan askeri analist Igor Korotchenko, değişikliklerin gerekli olduğunu çünkü Batı'nın, Rusya'nın yaz aylarında taktik nükleer silah kullanımının provasını yaptığı tatbikatlar da dahil olmak üzere daha fazla tırmanmaya karşı bir dizi uyarı sinyalini görmezden geldiğini söyledi.

Korotchenko, günlük Izvestia gazetesine verdiği demeçte, “Batılı düşmanların artık herhangi bir ‘kırmızı çizgiye’ saygı duymadıklarını, Ukrayna'yı silahlandırmaya yönelik herhangi bir eylemin ve Rusya topraklarının derinliklerindeki tesislere yönelik Batı destekli saldırıların nükleer tırmanışla karşılanmayacağına inandıklarını görüyoruz” dedi.

Putin'e uluslararası ilişkiler konusunda tavsiyelerde bulunan resmi bir kurumda görev yapan Vladimir Avatkov, doktrinde yapılan değişikliklerin duyurulmasının Moskova'ya Batı'nın Ukrayna'ya füze gönderme kararının önüne geçme imkanı verdiğini söyledi.

Telegram'da “Bırakın şimdi düşünsünler” dedi ve ekledi: “Bu sadece onları uyarmak değil, tamamen kaybettikleri korkuyu onlara geri vermek için bir girişim. Ve hatta belki de biraz stratejik düşünme.”

Değişiklikler, bazıları uzun süredir Moskova'nın Ukrayna'yı teslim olmaya zorlamak için nükleer silah kullanmasını savunan Rus milliyetçileri ve savaş yazarları tarafından büyük bir memnuniyetle karşılandı ve nükleer bir yanıtı neyin tetikleyebileceği konusunda bir tartışmaya yol açtı.

Rusya ABD'ye karşı nükleer tehdidini artırıyor

Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı ve eski devlet başkanlarından Dmitry Medvedev, Putin'in sözlerinin Ukrayna ve Batı'yı düşünmeye sevk etmesi gerektiği konusunda uyardı.

Medvedev yaptığı açıklamada, “Ülkemizin nükleer bileşenleri kullanmasına yönelik düzenleyici koşullardaki değişiklik, kendini koruma duygusunu henüz kaybetmemiş olan muhaliflerin şevkini kırabilir” dedi.

Eski bir Rus diplomat olan Sokov, Moskova'da, Batı'nın birçok nükleer uyarıya sağır kalmasından dolayı hissedilir bir hayal kırıklığı olduğunu söyledi.

Rusya bu yıl taktik nükleer füze fırlatma hazırlıklarını simüle etmek için üç tur tatbikat düzenlediğinde, medyada ve uzmanlar arasında Batılı ülkelerin dikkat etmediğine dair şikayetler olduğunu söyledi.

Sokov, “Bu yüzden şimdi sinyali güçlendirmeye karar verdiler” dedi ve ekledi: “Putin Batı'nın küçük çocuklar gibi olduğuna karar verdi ve her küçük şeyi açıklamak zorundasınız çünkü anlamıyorlar.”

Rusya Ukrayna yakınlarında nükleer askeri tatbikata başladı

Sokov, Batı'nın -örneğin Ukrayna'ya tank ve F-16 savaş uçakları sağlayarak- Rusya'nın bir dizi kırmızı çizgisini cezasızlıkla aştığını ve bu nedenle Moskova'nın uyarılarının göz ardı edilebileceğini savunan politikacılar ve yorumcular arasındaki “gevşek konuşmalardan” endişe duyduğunu söyledi.

Aslında Batı'nın Rusya'nın açıkça belirttiği iki kırmızı çizgiyi henüz ihlal etmediğini söyledi: Ukrayna'da savaşmak üzere NATO birlikleri göndermek ve Ukrayna'nın Batı'nın uzun menzilli füzelerini Rusya'ya ateşlemesine izin vermek.

Kaynak: Mepa News, Reuters