Putin'e yakın Rus Patriğin Ukrayna işgalini 'haçlı seferi' olarak görmesi Ortadoksları böldü

Rus Ortodoks Kilisesi Patriği Kirill’in Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline destek vererek kutsaması, dünyadaki Ortodoks kiliselerindeki bölünmeyi derinleştirirken, uzmanlara göre, bu durum Ortodoks dünyası içinde daha önce eşi benzeri görülmemiş bir iç isyanı tetikledi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e yakınlığıyla bilinen 75 yaşındaki Kirill, bu işgali özellikle eşcinselliğin kabulü konusunda, çökmekte olduğunu düşündüğü Batı'ya karşı bir siper olarak görüyor.

Reuters’e konuşan uzmanlara göre Kirill ile Putin’in paylaştığı ve “Rus Dünyası” adı verilen vizyon, eski Sovyetler Birliği'nin bazı bölümlerini manevi birlik ve bölgesel genişlemeyle birleştirerek, ele geçirmeyi hedefliyor. Putin bunu siyasi yapılanma olarak Kirill ise adeta bir haçlı seferi olarak görüyor.

Bununla birlikte Rus Patriği, hem Rusya’da hem de Moskova’ya bağlı Ortodoks kiliseleri içinde son dönemde büyük tepkiyle karşılanıyor.

Rusya'da savaşa karşı rahiplerin kampanyası

Rusya’da Ortodoks kilisesine bağlı yaklaşık 300 din adamı, “Barış için Rus Rahipler” adı altında ortak kalemle aldıkları mektupta, Ukrayna’da “cinayet emirleri” verilmesini kınadı.

Mektupta, “Ukrayna, halkı Batı’dan ve Doğu’dan gelen silah baskısıyla değil, kendi geleceğine kendisi karar vermeli.” ifadesini yer aldı.

Moskova, savaşı işgal olarak değil komşudaki Nazi unsurlarını yok etme ve silahsızlandırma özel askeri operasyon olarak tanımlıyor.

Dünyadaki 260 milyona yakın Ortodoks inancına sahiplerin içinde yaklaşık 100 milyonu Rusya’da yaşıyor.

İşgal, Ortodoks dünyası içindeki çatışmaları körükledi mi?

Son işgalin Ortodoks dünyası içinde zaten var olan çatışmaları daha fazla körüklediği görülüyor.

Son olarak Hollanda'daki Ortodoks Kilisesi rahipleri Rusya Ortodoks Kilisesi Patriği Kirill'den, Ukrayna'nın işgaline son verilmesi yönünde bir çağrıda bulunmasını istedi. Bu kabul görmeyince Hollanda'daki kilisenin cemaati ve rahipleri, Patrik Kirill'in işgale destek veren tutumunu kabul etmediklerini duyurdu.

Bunun üzerine Batı Avrupa'daki bir Rus piskopos, fikirlerini değiştirmek amlacıyla Ortodoks rahipleri ziyaret için Hollanda’ya gitti ancak bu ziyaret cemaatin Moskova Patrikhanesi ile bağları koparmasına yetmedi.

Liverpool Üniversitesi’nde teoloji eğitimi veren Taras Khomych, Kirill’in, Hollanda’daki bu kiliseyi gözden düşürmek için yaptığı açıklamalara dikkat çekerken, gerçekte Rusya’da Ortodoks inancına sahip çok daha fazla kişinin işgale karşı çıktığını ancak korkudan bunu yapamadığını söyledi.

Ukrayna’da 30 milyona yakın Ortodoks inancına sahip kişi var. Bunlar Moskova’ya bağlı Ukrayna Ortodoks Kilisesi ile diğer iki ayrı Ortodoks kilisesi arasında bölünmüş durumda.

Ukrayra'daki Moskova yanlısı kilise saf değiştirdi

Ukrayna’nın Rus Ortodoks Kilisesi için tarihsel olarak çok önemli bir yeri var. Rusya’da birçok kişi için Ukrayna, bağımsız ülke olma dışında 10. yüzyılda Bizans Ortodoks misyonerlerinin pagan Prens Volodymyr'i Ortadoks olmaya ikna ettikleri ve Rus medeniyetin beşiği olarak gördükleri bir bölge.

Kiev’deki Moskova’ya bağlı Ortodoks Kilisesi Başpiskopozu Onufry Berezovsky, Kirill’e karşı çıkıp, Putin’den savaşı durdurmasını isterken, Sumy kentinde yine Moskova’daki Ortodoks Kilisesine bağlı bir Başpiskopoz, rahiplerinden ve cemaatinden artık Kirill için dua etmemelerini istedi.

Ukrayna’yı kendi meşruiyet alanında gören Kirill, daha önce İstanbul’daki Fener Rum Patriği Bartholomeos ile aralarındaki köprüyü atmıştı.

Ortodoks dünyasında ciddi bir kargaşa yaşanıyor

Dünyada Ortodoks Kiliseleri içinde eşitler arasında birinci olarak görülen Bartholomeos, Ukrayna Ortodoks Kilisesi’nin bağımsızlığını destek veren açıklamalarıyla biliniyor.

Gürcistan’daki İlahiyat Fakültesi’nde görevli Tamara Grdzelidze, “Bazı Ortodoks Kiliseler, savaş konusundaki tutumu nedeniyle Kirill'e o kadar öfkeli ve tepkili ki, Ortodoks dünyası içinde şu anda ciddi bir kargaşa yaşıyoruz.” diyerek durumu özetledi.

New York’tan Yunanistan’a kadar uzanan geniş bir yelpazede yaşayan dünyadaki Ortodoks teoloji uzmanları, savaşı kışkırtan din adamlarını kınamak için yine geçen hafta ortak bir bildiriye imza attı.

Afrika’daki Ortodoksları temsil eden İskenderiye Patriği 2. Teodoros, Romanyalı Patrik Daniel ve Finlandiyalı Başpiskopos yine savaşı eleştiren Ortodoks din adamları içinde yer aldı.

Kirill’in savaşı destekleyen tavrı, Rusya Ortodoks Kilisesi ile Katolik Kiliselerinin de son dönemde arasının açılmasına yol açtı.

Dünya Kiliseler Konseyi Genel Sekreteri Ian Sauca, Kirill’e yazdığı mektupta savaşı durdurma için devreye girmesini istedi.

Putin, din konusunda Stalin'in izinden mi gidiyor?

Kirill ise buna verdiği yanıtta, Rusya'nın düşmanları olarak gördüğü güçlerin sınırlara yaklaştığını ileri sürerek, Batı'nın Rusya'yı zayıflatmak için geniş ölçekli bir jeopolitik stratejiye katıldığını iddia etti.

1917 Devrimi’nin ardından eski Sovyet liderlerinin Rus Ortodoks kilisesini dağıttığını ancak 2 Dünya Savaşı’nın ardından Stalin’in yeniden kiliseye görev yüklediğini hatırlatan Cambridge Üniversitesi Profesörü Olenka Pevny, Putin’in şimdi yine Stalin’in izinden gittiğini belirterek, özetle şu görüşleri dile getirdi: “Rusya'nın dünyadaki konumu ve Rus kimliği sarsılmaya başlayınca, Putin Rus halkını kontrolü altında toplamasına yardım etmesi için bir kez daha Kiliseye başvurdu ve Ukrayna gibi bağımsız ulusların halklarını birleşik bir devlet anlayışına zorlayarak Rusya'ya bağlamaya çalışırken, dini çeşitliliği de reddederek onları Rusya Ortodoks Kilisesinin çatısı altında toplamaya çalıyor.”

Kaynak: Euronews