Rusya'da hükümetin istifası ne anlama geliyor?

Rusya'da dün hükümetin beklenmedik bir şekilde istifa etmesi ve Devlet Başkanı Vladimir Putin'in açıkladığı anayasa değişiklikleri bir dönemin sona erdiğine işaret ediyor. Rusya uzmanlarına göre, nasıl bir dönemin başladığı ise henüz bilinmiyor.

Analistler, hükümetin istifası ve açıklanan anayasa değişiklik önerilerinin 2024 yılında görev süresi dolacak olan ve anayasa uyarınca bir kez daha seçilemeyecek olan Putin'in liderliğini korumasını sağlayacak bir sistemin ilk adımlarını oluşturduğunu söylüyor.

BBC'nin Moskova Muhabiri Steve Rosenberg, istifa kararının ardından attığı Twitter mesajında, "Önemli bir yapbozun ilk parçaları yerine oturmuş gibi görünüyor. Tamamlandığında ise Putin'in hala iktidarda olduğunu göreceğiz" dedi.

Putin, dün Parlamento'da yaptığı yıllık konuşmasında siyasi sistem üzerinde önemli etkiler yaratacak bir dizi anayasa değişiklik önerisi açıkladı.

Bu konuşmadan kısa bir süre sonra da Putin'in Rusya'nın liderliğini yürüttüğü son 20 yıldır en yakınındaki isimlerden biri olan Başbakan Dimitri Medvedev, tüm kabine üyeleriyle birlikte istifasını sundu. Medvedev, bu kararı Putin'in talep ettiği reformların önünü açabilmek için bu aldığını açıkladı.

Medvedev'in yerine hakkında çok ciddi şikayetler yapılan vergi sistemini etkin çalışan bir yapıya dönüştüren Federal Vergi Hizmetleri Başkanı Mihail Mişustin getirildi. Medvedev de Rusya Güvenlik Konseyi'nin başkan yardımcılığı görevine atandı.

Bu hamlelerle Putin neyi amaçlıyor?

BBC'nin Rusça Servisi'nden Sergei Goryaşko, Putin'in iktidarda kalmak istediğini ve esas sorunun bunun nasıl yapılacağı olduğunu söyledi.

Konuşulan senaryolardan birisi, Medvedev'in de ikinci adamlığına getirildiği Güvenlik Konseyi'nin görev ve yetkilerinin artırılarak, başındaki ismin de devlet başkanından daha güçlü olacağı bir düzene geçileceği yönünde.

Güvenlik Konseyi, şu anda bir danışma kurulu görevi görüyor ve 85 bölge valisi ile siyasi parti liderleri gibi bir dizi yetkiliden oluşuyor. Çok fazla üyesi bulunan Konsey'in toplantıları Kremlin'deki en büyük salonlardan birinde yapılıyor.

Putin'in dün önerdiği anayasa değişiklikleri arasında, Güvenlik Konseyi'nin yetkilerinin artırılması ve anayasa koruması altında resmi bir devlet kurumuna dönüştürülmesi de yer alıyor.

Carnegie'nin Moskova Merkezi'nden analist Alexander Baunov, Putin'in Güvenlik Konseyi'nin yapısını tartışmaya açmasının dikkat çekici olduğunu söyledi.

Baunov, "Güvenlik Konseyi'nin yapısını tartışmaya açma nedeni, devlet başkanlığının üzerinde yer alan ve gücü elinde tutan bir makam yaratmak istemesi olabilir" dedi.

Analistler, Medvedev gibi, Putin'in 20 yıldır en yakınında olan bir ismin bu konseyin başkan yardımcılığına getirilmesinin bu senaryoyu güçlendiren bir etken olduğunu belirtiyor.

Putin'in istediği değişiklikler ne anlama geliyor?

Putin, dünkü konuşmasında Güvenlik Konseyi'nin yapısının değiştirilmesinin yanı sıra bir dizi önemli anayasal değişiklik teklifi de getirdi.

Putin, anayasa değişikliklerinin referanduma sunulmasını da önerdi. Gerçekleşmesi halinde, bu, 1993 yılında bu yana ülkede yapılan ilk referandum olacak.

Başkanlık sisteminin devamından yana olduğunu belirten Putin'in yaptığı bir diğer öneri de parlamentoya, başbakanı seçebilmesi için daha geniş yetkiler verilmesi oldu.

Rus lider, anayasada devlet başkanlığı seçimleriyle ilgili maddeden "üst üste" ifadesini çıkartarak, devlet başkanlarına toplamda en fazla iki dönem görev hakkı tanınmasını önerdi.

Medvedev, yapılacak bu değişikliklerin "tüm güçler dengesini değiştireceğini" söyledi.

King's College London'ın Rusya Enstitüsü Başkanı Sam Green, şu anda devletin üst kademelerinde bulunanların 2024 yılından sonra güçlerini korumak için önümüzdeki dönemde "Duma (parlamentonun alt kanadı), Devlet Konseyi ve Putin üçgeninde aynı anda üç farklı satranç maçı yapmaları gerekeceğini" söyledi.

Dün yaşananlara Rusya'da kim, ne tepki verdi?

Hükümetin istifası ve önerilen anayasa değişikliklerine, muhalefet tepki gösterdi.

Putin'in en önemli muhalifleri arasında gösterilen Aleksey Navalny, bu önerilerin hayata geçmesi halinde, Sovyetler Birliği dönemindeki sisteme geri dönülmüş olacağını söyledi.

Navalny, yapılacak referandumun ise hileli olacağını öne sürdü.

Siyasi analist ve blogger Andrei Malgin, Putin'in önerilerinin ülkeyi sonsuza dek yönetme planı olduğunu söyledi.

Parlamentonun alt kanadı Duma'nın üyesi Rus siyasetçi Gennady Gudkov da, "İktidarın Devlet Başkanı Putin'den Devlet Konseyi Başkanı Putin'e devri bugün başladı. Anayasa değişecek ama Putin'in gücü değişmeyecek" dedi.