Rusya'nın nükleer cephaneliği ne kadar büyük ve kimin kontrolünde?

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Çarşamba günü Batı'yı uyararak Rusya'nın teknik olarak nükleer savaşa hazır olduğunu ve ABD'nin Ukrayna'ya asker göndermesi halinde bunun savaşın önemli ölçüde tırmanması anlamına geleceğini söyledi.

İşte Rusya'nın nükleer cephaneliğine ilişkin temel bilgiler:

Nükleer süper güç

Sovyetler Birliği'nin nükleer silahlarını devralan Rusya, dünyanın en büyük nükleer savaş başlığı deposuna sahip.

Amerikan Bilim Adamları Federasyonu'na (FAS) göre Putin yaklaşık 5.580 nükleer savaş başlığına sahip.

FAS'a göre bunların yaklaşık 1.200'ü emekli edilmiş ancak büyük ölçüde sağlam durumda ve yaklaşık 4.380'i uzun menzilli stratejik fırlatma rampaları ve daha kısa menzilli taktik nükleer kuvvetler tarafından kullanılmak üzere stoklanmış durumda.

FAS, stoklanan savaş başlıklarından 1.710’unun konuşlandırıldığını söyledi: Yaklaşık 870'i kara konuşlu balistik füzelerde, yaklaşık 640'ı denizaltından fırlatılan balistik füzelerde ve muhtemelen 200'ü ağır bombardıman üslerinde.

Bu rakamlar Moskova'nın dünyayı defalarca yok edebileceği anlamına geliyor.

Soğuk Savaş sırasında Sovyetler Birliği'nin en yüksek nükleer başlık sayısı 40.000 civarındayken, ABD'nin en yüksek nükleer başlık sayısı 30.000 civarındaydı.

Hangi koşullar altında kullanılabilirler?

Rusya'nın yayınlanan 2020 nükleer doktrini, bir Rus başkanın hangi koşullar altında nükleer silah kullanmayı düşüneceğini ortaya koyuyor: Genel olarak nükleer veya diğer kitle imha silahlarının kullanıldığı bir saldırıya yanıt olarak veya "devletin varlığı tehdit altına girdiğinde."

Daha yeni nükleer silahlar

ABD, 2022 Nükleer Durum Değerlendirmesi'nde Rusya ve Çin'in nükleer güçlerini genişlettiğini ve modernize ettiğini ve Washington'un maliyetli silahlanma yarışlarını engellemek için silah kontrolüne dayalı bir yaklaşım izleyeceğini söyledi.

FAS, Rus kuvvetlerine ilişkin 2024 analizinde "Rusya'nın nükleer açıklamaları ve tehditkar söylemi büyük endişe yaratsa da, Rusya'nın nükleer cephaneliği ve operasyonları, devam eden modernizasyonun ötesinde, 2023 tahminlerimizden bu yana çok az değişti" dedi.

FAS, "Ancak gelecekte Rus stratejik kuvvetlerine tahsis edilen savaş başlıklarının sayısı, tek başlıklı füzelerin yerini çoklu savaş başlıklarıyla donatılmış füzelerin almasıyla artabilir" dedi.

Testler

Putin, ABD'nin nükleer silah denemesi yapması halinde Rusya'nın da bunu değerlendirebileceğini söyledi.

Geçen yıl Rusya'nın Kapsamlı Nükleer Test Yasağı Anlaşması'nı (CTBT) onaylamasını geri çeken bir yasa imzaladı.

Sovyetler Birliği sonrası Rusya herhangi bir nükleer deneme gerçekleştirmedi.

Silah Kontrol Derneği'ne göre Sovyetler Birliği'nin 1991 yılında dağılmasından bu yana sadece birkaç ülke nükleer silah denemesi yapmıştır: ABD en son 1992 yılında bir deneme yapmıştır, Çin ve Fransa 1996'da, Hindistan ve Pakistan 1998'de ve Kuzey Kore 2017'de.

Sovyetler Birliği en son 1990 yılında nükleer test gerçekleştirmiştir.

Kapsamlı Nükleer Test Yasağı Anlaşması Rusya tarafından 1996 yılında imzalanmış ve 2000 yılında onaylanmıştır.

Amerika Birleşik Devletleri anlaşmayı 1996 yılında imzalamış ancak henüz onaylamamıştır.

Rusya'nın nükleer silah ateşleme emrini kim verecek?

Rus nükleer silahlarının kullanımı konusunda nihai karar mercii Rusya Devlet Başkanıdır.

Nükleer çantası ya da "Cheget" (adını Kafkas Dağları'ndaki Cheget Dağı'ndan alır) her zaman başkanın yanındadır. Şu anda Rusya Savunma Bakanı olan Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı olan Valery Gerasimov'un da bu tür çantalara sahip olduğu düşünülmektedir.

Esasen bu çanta, son derece gizli "Kazbek elektronik komuta ve kontrol ağı" aracılığıyla devlet başkanını askeri üst düzey yöneticilere ve oradan da füze kuvvetlerine bağlayan bir iletişim aracıdır. Kazbek, "Kavkaz" olarak bilinen bir başka sistemi de destekliyor.

Rusya'nın Zvezda televizyon kanalının 2019'da yayınladığı görüntülerde, üzerinde bir dizi düğme bulunan çantalardan biri olduğu söylenen bir görüntü yer alıyordu. "Komut" adı verilen bir bölümde iki düğme var: Beyaz bir "başlat" düğmesi ve kırmızı bir "iptal" düğmesi. Zvezda'ya göre çanta özel bir kartla aktive ediliyor.

Rusya stratejik bir nükleer saldırıyla karşı karşıya olduğunu düşünürse, Başkan bu çantalar aracılığıyla nükleer kodlara sahip genelkurmay komutanlığı ve yedek komuta birimlerine doğrudan bir fırlatma emri gönderir. Bu tür emirler farklı iletişim sistemlerinden stratejik roket gücü birimlerine doğru hızla yayılır ve bunlar da ABD ve Avrupa'ya ateş açar.

Nükleer bir saldırı teyit edilirse Putin "Ölü El" ya da "Perimetr" olarak adlandırılan son çare sistemini devreye sokabilir.

Kaynak: Mepa News, Reuters