Rusya'nın Ukrayna üzerinden Avrupa'ya gaz sevkiyatı durdu

Ukrayna'nın doğalgaz transit operatörü Naftogaz ile Rus Gazprom arasındaki beş yıllık anlaşmanın sona ermesinin ardından Rusya'nın Ukrayna üzerinden AB ülkelerine doğalgaz sevkiyatı sona erdi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky daha önce yaptığı açıklamada ülkesinin Rusya'nın "kanları üzerinden milyarlar kazanmasına izin vermeyeceğini" ve "AB'ye hazırlanmak için bir yıl süre verdiğini" söylemişti.

Avrupa Komisyonu, kıtanın gaz sisteminin "dayanıklı ve esnek" olduğunu ve "Ukrayna üzerinden transit geçişin sona ermesiyle başa çıkmak için yeterli kapasiteye sahip olduğunu" söyledi.

Rusya, Karadeniz üzerinden geçen TürkAkım boru hattı aracılığıyla Macaristan'ın yanı sıra Türkiye ve Sırbistan'a da gaz göndermeye devam edebilecek.

Ukrayna üzerinden gaz akışının durması, AB'de ucuz Rus gazı döneminin sona erdiğine işaret ediyor. Bu durumdan en çok etkilenen Slovakya olurken, Avrupa Komisyonu dikkatli planlama ve alternatif tedarikler sayesinde etkinin sınırlı olacağını söylüyor. Ancak kararın Avrupa için stratejik ve sembolik etkisi çok büyük.

Rusya önemli bir pazarını kaybetti ancak Devlet Başkanı Vladimir Putin bundan en çok AB ülkelerinin zarar göreceğini söylüyor.

AB, 2022'de Ukrayna'ya yönelik geniş çaplı işgalini başlattığından bu yana Rusya'dan gaz ithalatını önemli ölçüde azalttı, ancak bazı doğu üye ülkeleri hala büyük ölçüde tedariklere bağlı ve Rusya'ya yılda yaklaşık 5 milyar euro kazandırıyor.

Ukrayna'nın kararı, Rus gazının AB'ye ana giriş noktası olan ve gazı Avusturya, Macaristan ve İtalya'ya taşıyarak transit ücreti kazanan Slovakya ile şimdiden ciddi gerilimlere neden oldu.

Cuma günü, Putin ile görüşmek üzere Moskova'ya sürpriz bir ziyaret gerçekleştiren Slovakya Başbakanı Robert Fico, Ukrayna'ya elektrik tedarikini durdurmakla tehdit etti.

Bunun üzerine Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelensky, Fico'yu "Putin'in savaşı finanse etmesine ve Ukrayna'yı zayıflatmasına yardım etmekle" suçladı.

Ukrayna Devlet Başkanı, "Fico, Slovakya'yı Rusya'nın Ukraynalılara daha fazla acı çektirme girişimlerine sürüklüyor" dedi.

Polonya, Slovakya'nın elektrik ihracatını kesmesi durumunda Kiev'i desteklemeyi teklif etti.

AB'nin bir parçası olmayan Moldova, transit anlaşmasının sona ermesinden ciddi şekilde etkilenebilir. Moldova, elektriğinin büyük bir kısmını Rus gazıyla çalışan bir elektrik santralinde üretiyor. Aynı zamanda Moldova ve Ukrayna arasında sıkışmış küçük bir toprak parçası olan Rusya destekli ayrılıkçı Transdinyester bölgesini de besliyor.

Moldova Enerji Bakanı Constantin Borosan, hükümetinin istikrarlı güç kaynakları sağlamak için adımlar attığını söyledi ancak vatandaşları enerji tasarrufu yapmaya çağırdı.

Aralık ayının ortasından bu yana enerji sektöründe 60 günlük olağanüstü hal uygulanıyor.

Rusya 1991'den bu yana Avrupa'ya Ukrayna üzerinden gaz taşıyor.

AB, Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden bu yana Katar ve ABD'den sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ve Norveç'ten boru gazı gibi alternatif kaynaklar buldu.

Aralık ayında Avrupa Komisyonu, Ukrayna üzerinden geçen gazın tamamen değiştirilmesine yönelik planlarını ortaya koydu.

Kaynak: Mepa News, BBC