Savaşa neden olacak teklif: Avrupa Bosna'yı bölmek mi istiyor?

Avrupa Birliği'ne (AB) üye olan Slovenya'nın başbakanı Janez Janša'nın Balkanlarda sınırların yeniden çizilmesine ilişkin AB'ye sunduğu öneri Bosna-Hersek başta olmak üzere Balkan ülkelerinde gündem oldu.

Janša'nın sunduğu plana göre Arnavutların çoğunlukta olduğu Kosova'nın çoğunluğu, Sırbistan'daki Preşova Vadisi ve Kuzey Makedonya'nın batısı Arnavutluk ile birleşirken Kuzey Kosova Sırbistan'a bırakılıyor. Bosna-Hersek'te yer alan Bosna Sırp Cumhuriyeti ve Brçko Bölgesi Sırbistan'a, tüm Hersek Hırvatistan'a bırakılırken Bosna-Hersek'in yalnızca yaklaşık üçte birinde Boşnaklar için yeni bir Bosna cumhuriyeti kuruluyor.

Bu plan özellikle Bosna-Hersek'te tepkiye neden oldu. Bosna Savaşı'nı bitiren ve Sırplara Bosna-Hersek topraklarının %49'unu bıraktığı için "soykırımı ödüllendirmek"le eleştirilen Dayton Anlaşması, Bosna-Hersek'in toprak bütünlüğünü garanti altına almaktaydı.

Bosna Sırp Cumhuriyeti, savaş ve Boşnaklara yönelik soykırımdan önce Boşnakların çoğunlukta olduğu pek çok şehir ve bölgeyi içeriyor. Savaştan sonra bazı Boşnakların bu topraklara dönmesiyle Bosna Sırp Cumhuriyeti içerisinde önemli oranda Boşnak bulunurken Bosna Sırp Cumhuriyeti'nde kalan Srebrenica'da Boşnaklar savaştan sonra tekrar çoğunluğa geçmiş durumda.

Diğer taraftan Hersek'in Hırvatistan'a bırakılması planı da şu an özel statüsü dahi olmayan, Boşnaklarla Hırvatların beraber yaşadığı, Boşnakların pek çok yerinde çoğunlukta olduğu bu coğrafi bölgenin masa başı bir planla Hırvatistan'a bırakılmak istenmesi nedeniyle büyük tepki çekti.

Bu plana göre Boşnakların ağırlıkla yaşadığı Mostar şehrinin doğu yakası da Hırvatistan'a bırakılıyor.

Boşnaklar: Bu plan dayatılırsa savaş çıkar

Planın Bosna-Hersek'te duyulmasının ardından Boşnaklar tarafından böyle bir planın Bosna-Hersek'e dayatılmaya çalışılmasının savaş sebebi olacağı görüşünde birleşti.

Bosna'dan, bu toprakların Bosna-Hersek'ten koparılmasına direnecekleri açıklamaları geldi.

Bosna-Hersek'i Sırp ve Hırvatlar arasında bölme planları

Planın AB tarafından bu aşamada Balkanlara dayatılması beklenmezken bu plandan cesaret alan Sırbistan, Hırvatistan, Bosna Sırpları ve Bosna Hırvatları'nın Bosna-Hersek'i parçalamaya çalışma girişiminde bulunulmasından endişe ediliyor.

Bosna Savaşı'ndan 1 yıl önce 1991'de Sırbistan cumhurbaşkanı Slobodan Miloseviç ve Hırvatistan cumhurbaşkanı Franyo Tucman, aralarındaki husumete rağmen Karacorcevo'da gizlice buluşup Bosna-Hersek'i Sırbistan ve Hırvatistan arasında bölmeye dair bir anlaşma imzalamıştı.

Boşnakların karşı çıkması ve direnmesi nedeniyle bu anlaşma yürürlüğe giremediyse de Miloseviç ve Tucman savaş esnasında da, savaş sonrasında da Bosna-Hersek'in Sırp ve Hırvatlar arasında bölünmesini istediklerini defalarca belirtmişlerdi.

Bosna Sırp Cumhuriyeti liderleri savaşın bitmesinden bu yana Bosna-Hersek'in %49'unu oluşturan bu bölgeyi Sırbistan'a katmak istediklerini gizlemiyorlar. Bosna Sırp Cumhuriyeti'nin Sırbistan'a katılmasına bir engel de iki parçadan oluşması, tarafsız Brçko Bölgesi ile bölünmesi. Ancak bu planda tarafsız Brçko Bölgesi'nin de Sırbistan'a bırakılıyor olması dikkat çekiyor.

Bosna-Hersek'in konfederal üç altyapısı: Boşnak-Hırvat Federasyonu (beyaz bölge), Bosna Sırp Cumhuriyeti (kırmızı bölge), Brçko Bölgesi (taralı bölge)

17'nci asırdan 2001'e: Balkanlarda Türk ve Müslüman soykırımı tarihi

Kaynak: Mepa News