Seçim krizinin yaşandığı Senegal'de neler oluyor?

Senegal hükümeti, haftalardır süren siyasi kargaşa ve derhal seçime gidilmesi çağrısında bulunan şiddetli protestoların ardından, ertelenen cumhurbaşkanlığı seçiminin 24 Mart'ta yapılacağını açıkladı.

Çarşamba günü yapılan kabine toplantısının ardından yapılan açıklama, ülkenin en üst mahkemesinin Şubat ayında aldığı bir kararla, görev süresi 2 Nisan'da dolacak olan Devlet Başkanı Macky Sall'ın seçim planlarının anayasaya aykırı olduğunu ilan etmesinin ardından geldi.

Sall da Çarşamba günü hükümeti feshederek Başbakan Amadou Ba'nın yerine İçişleri Bakanı Sidiki Kaba'yı getirdi. Cumhurbaşkanlığı bu değişikliğin iktidar koalisyonunun cumhurbaşkanı adayı olan Ba'nın seçim kampanyasına odaklanmasına yardımcı olacağını söyledi.

Bu, Sall'ın seçim sürecindeki hataları gerekçe göstererek 25 Şubat'ta yapılması planlanan seçimleri erteleme kararının şiddetli huzursuzluklara yol açtığı ve ülkenin uluslararası müttefiklerinin darbelerin vurduğu Batı Afrika'nın "en istikrarlı demokrasilerinden" biri olarak itibarının tehdit altında olduğuna dair uyarılarda bulunduğu Senegal'de yaşanan son gerginlik.

Kriz, yaygın şiddet olaylarını yatıştırmak amacıyla bölgesel Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) bloğunun acil olarak toplanmasına neden oldu.

Anayasa Konseyi Şubat ayında, 2 Haziran'da yapılacak oylama için ulusal diyalog komisyonundan gelen önerinin anayasaya uygun olmadığına karar vermişti.

Al Jazeera'den Nicolas Haque'nin başkent Dakar'dan bildirdiğine göre, "Konsey'in cumhurbaşkanına karşı çıkma kararı... Senegal demokrasisine bir övgü olarak görülüyor ve yeni seçim tarihi, nihayet ülkelerinin geleceğinde söz sahibi olacak birçok Senegalli için bir rahatlama anlamına geliyor."

Sall, oylamayı erteleme kararına gerekçe olarak seçim anlaşmazlıklarıyla ilgili endişeleri göstermiş, ancak muhalefet partileri bunun kurumsal bir darbe girişimi olduğunu söylemişti.

Muhalefetin cumhurbaşkanı adayı Anta Babacar, seçimin bir an önce yapılmasını isteyen 19 adayın arasında yer aldığını belirterek açıklamayı memnuniyetle karşıladı.

Af yasası

Parlamento Çarşamba günü ayrıca Sall'ın muhalefetle arasındaki gerilimi azaltmak amacıyla önerdiği bir af yasasını da onayladı.

Yasa, son üç yılda hükümet karşıtı protestolarla ilgili suçlarla itham edilen yüzlerce protestocu ve muhalefet üyesinin affedilmesini öngörüyor.

Ancak muhalifler ve hak örgütleri bu uygulamanın son aylarda göstericilere karşı aşırı ve zaman zaman ölümcül güç kullanan ve onlarca kişinin ölümüne neden olan güvenlik güçlerini de aklayabileceği uyarısında bulunuyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) Salı günü yaptığı açıklamada yasa tasarısının "ciddi suçlar için cezasızlığa kapı açtığını" söyledi ve Mart 2021'den bu yana şiddetli çatışmalar sırasında en az 40 kişinin öldürüldüğünü ve herhangi bir hesap verilebilirlik olmadığını kaydetti.

HRW, muhalefete ve sivil toplum gruplarına göre, Mart 2021 ile Ocak 2023 arasında ülke genelinde parti liderleri ve cumhurbaşkanı adayları, gazeteciler ve aktivistler de dahil olmak üzere 1.000 kadar muhalefet üyesinin tutuklandığını söyledi. Tutuklananlar arasında üst düzey muhalefet lideri Ousmane Sonko da bulunuyor.

Siyasi huzursuzluğun büyük bir kısmı, Sall'ın muhaliflerini susturmaya ve görev süresinin sonuna kadar iktidarı elinde tutmaya çalıştığı yönündeki endişelerle tetiklendi ve Sall ise söz konusu iddiaları reddetti.

Uluslararası Af Örgütü'nden Ousmane Diallo Al Jazeera'ye yaptığı açıklamada "Bu hakikat, adalet ve şeffaflık hakkının inkarıdır" dedi.

"Üç yıldır soruşturmaların devam ettiğini, 60'tan fazla kişinin öldürüldüğünü ve bin kişinin gözaltına alındığını söyledikten sonra Senegal'de bir af yasasının oylanacağını söylemek, adaletin inkar edilmesidir."

Sall'ın seçimleri erteleme planını açıklamasının ardından Şubat ayında yeni bir protesto dalgası patlak vermişti.

Kaynak: Mepa News, Al Jazeera