Pentagon, ABD askerleri tarafından kullanılacak yüksek irtifa füze savunma sistemini İsrail'e gönderdiğini doğruladı.
Yetkililer, Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunması (THAAD) bataryasının, İran'ın bu ay başında İsrail'e yaptığı füze saldırısının ardından İsrail'in hava savunmasını güçlendireceğini söyledi.
ABD Başkanı Joe Biden, İran'ın 1 Ekim'de İsrail'e 180'den fazla balistik füze fırlattığı saldırısına misilleme yapması beklenen İsrail'i "savunmak için" bu bataryanın kurulacağını söyledi.
Bu hamle, İsrail'de Amerikan askerlerinin konuşlandırılmasını içerdiği için dikkatlerin odağı haline geldi.
Ülkede halihazırda az sayıda ABD askeri bulunuyor ancak yaklaşık 100 askerden oluşan bu yeni konuşlanma, ABD'nin genişleyen bölgesel savaşa daha fazla müdahil olacağının işareti olması bakımından önem taşıyor.
İsrail, Savunma Bakanı Yoav Gallant'a göre “ölümcül, hassas ve hepsinden önemlisi şaşırtıcı” olacak İran saldırısına misillemesini henüz başlatmadı.
Tahran, İran destekli Hizbullah'ın lideri Hasan Nasrallah'a Beyrut'ta suikast düzenlediği için İsrail'i hedef aldığını açıklamıştı.
THAAD'ın konuşlandırılmasının İsrail'in hava savunmasında tespit edilen açıkları kapatmak için ABD'nin acil durum planlamasının bir parçası mı olduğu yoksa Washington'da İsrail'in İran'a daha güçlü bir saldırı düzenleyeceğine dair artan endişelere mi işaret ettiği henüz net değil.
Biden, İran'ın nükleer tesislerinin yanı sıra petrol ya da enerji altyapısına yönelik herhangi bir saldırıya, çatışmayı büyüteceği ve küresel ekonomiyi etkileyeceği endişesiyle karşı çıktı.
Kararın arka planı ne olursa olsun, son gelişmeden İsrail'in genişleyen Orta Doğu savaşında ABD'nin savunma yardımına daha fazla ihtiyaç duyduğu anlaşılıyor.
İran'ın bu ayın başlarında kullandığı Fettah-1 gibi balistik füzeler atmosfere doğru ateşlenir ve burada yörüngelerini değiştirerek hedeflerine doğru alçalırlar. Askeri avantajlarından biri de seyir füzeleri ya da insansız hava araçlarına kıyasla muazzam hızlarıdır.
ABD'nin en büyük silah üreticisi Lockheed Martin'e göre THAAD sistemi balistik füzelere karşı son derece etkili.
Bir başka Amerikan silah firması olan Raytheon ise sistemin gelişmiş radarını üretiyor.
Sistemde altı adet kamyona monteli fırlatıcı ve her fırlatıcıda sekiz adet füze bulunuyor. Bir batarya yaklaşık 1 milyar dolara mal oluyor ve kullanmak için yaklaşık 100 kişilik bir ekip gerekiyor.
THAAD, Rus füze saldırılarına karşı koymak için Ukrayna tarafından da yoğun bir şekilde talep ediliyor.
Suudi Arabistan'ın da THAAD için siparişleri var ve bildirildiğine göre İsrail'i resmen tanıması karşılığında ABD'den daha fazlasını istiyordu. Ancak süreç Hamas'ın 7 Ekim saldırısıyla şimdilik donmuş gibi görünüyor.
İran'ın 1 Ekim'de İsrail'e yönelik saldırılarında, işgal altındaki Batı Şeria'daki Eriha yerleşiminde bir Filistinli füzenin yakıt tankının üzerinde düşmesi onucu hayatını kaybetmişti. Bunun dışında İsrail'de herhangi bir can kaybı bildirilmedi.
İsrail'in ABD ile birlikte geliştirdiği, Arrow 2 ve Arrow 3 exo-atmosferik füzeleri de içeren çok övülen bir hava savunma sistemi var.
Bunlar hipersonik hızda uçuyor ve uzaydaki balistik füzeleri vurabiliyor. Sistemin İsrailli tasarımcıları Arrow'un İran saldırısına karşı “harika” sonuçlarla “beklendiği gibi performans gösterdiğini” söyledi.
Ancak sosyal medyada saldırı gecesi dolaşıma giren videolarda İran'a ait çok sayıda füzenin İsrail'e düştüğü net bir şekilde görülebiliyor.
ABD, bazı Avrupa ve Arap ülkelerinin desteğinin yanı sıra Doğu Akdeniz'deki iki donanma destroyerinden önleme uçakları kaldırarak savunma operasyonunu destekledi.
Washington İran'ın söz konusu saldırısının “başarısız ve etkisiz” olduğunu savundu.
Ancak sahadaki hasar daha az kesin bir tablo çizdi. Uydu görüntüleri, İsrail Hava Kuvvetleri'nin F-35 savaş uçaklarının da konuşlu olduğu Nevatim üssünde, bir pist ve taksi yolunda kraterler de dahil olmak üzere hasar olduğunu gösterdi.
Washington merkezli Deniz Analizleri Merkezi'nden (CNA) Decker Eveleth, görüntülerin F-35 hangarları bölgesinde birden fazla isabet dahil olmak üzere 32 isabet noktası gösterdiğini söyledi.
Eveleth X'te “Bazı F-35'ler gerçekten şanslıydı” diye yazdı.
İsrail gazetesi Haaretz, hasarın doğrudan füzelerden mi yoksa önleme şarapnellerinden mi kaynaklandığının hala belirsiz olduğunu bildirdi.
Bir füzenin İsrail istihbarat teşkilatı Mossad'ın merkezine yakın yoğun nüfuslu bir bölgede dokuz metre derinliğinde bir krater açtığı bildirildi.
THAAD'ın İsrail'de konuşlandırılacağının açıklanması siyasi açıdan Biden yönetiminin İsrail'in savunmasına verdiği “sağlam” destekle örtüşüyor.
İsrail verilerine göre ABD geçen yıl İsrail'e 50.000 tondan fazla silah gönderdi.
Ancak bu aynı zamanda Washington'un yürüttüğü bazı politika çarpıklıklarına da işaret ediyor: Önce İsrail'e ve düşmanlarına savaşı tırmandırmamaları için baskı yapmaya çalışıyor, bunun yerine diplomasi çağrısı yapıyor. Bu başarısız olduğunda ise Beyaz Saray müttefiki İsrail'in kararlarına sıkı sıkıya destek vererek onu diplomatik ve askeri olarak korumaya çalışıyor.
İran'ın füze saldırıları, İsrail'in Hamas lideri İsmail Heniye'nin Tahran'da ve Hasan Nasrallah'ın Beyrut'ta öldürülmesi, Beyrut'un yoğun nüfuslu bölgelerine hava saldırıları düzenlemesi ve Lübnan'ı karadan işgal etmek için harekete geçmesinden sonra gerçekleştirildi.
İsrail, 11 aydır İsrail'e sınır ötesi roket atışı yapan Hizbullah'ın lider kadrosunu vurduğunu ve büyük füze depolarını imha ettiğini ileri sürdü.
İsrail, Hizbullah'a yönelik saldırılarında 60.000 İsrailli yerleşimcinin İsrail'in kuzeyindeki evlerine geri dönmesini amaçladığını ifade ediyor.
Pentagon THAAD konuşlandırmasını, İsrail'i desteklemek ve Amerikan personelini İran ve İran destekli grupların saldırılarından korumak için “ABD ordusunun son aylarda yaptığı daha geniş çaplı düzenlemelerin” bir parçası olarak tanımlıyor.
Bir THAAD sisteminin 2019'da tatbikat için İsrail'in güneyine konuşlandırıldığı biliniyor.
İsrail'in kendi imkânları göz önüne alındığında, tatbikatlar dışında ABD ordusunun İsrail'e konuşlanması son derece nadir görülen bir durum.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi Pazar günü yaptığı açıklamada ABD'nin askerlerini “İsrail'de ABD füze sistemlerini kullanmak üzere konuşlandırarak hayatlarını riske attığı” uyarısında bulundu.
Kaynak: Mepa News, BBC (Tom Bateman)