"Hükümet iflas etti, izinlisiniz." Amerika Birleşik Devletleri'nde milyonlarca kamu çalışanı, 9 Şubat 2018 tarihinde bu ifadelerin geçtiği bir elektronik postayla güne başladı.. Başkan Donald Trump döneminde bütçede yaşanan sıkıntılar, vatandaşları e-mail üzerinde geçen bu ifadeler karşısında şaşırtmadı. Ama, 'şimdi ne yapacağız?' sorusuna da yanıt bulunabilmiş değil.
KRİZ
Amerika Birleşik Devletleri, 320 milyondan fazla nüfusu ve 17 trilyon doları aşan gayri safi milli hasılasıyla dünyanın en önemli pazarlarından biri. Ancak bu ekonomik gücüne rağmen, 2007'de başlayan krizin etkilerini halen atlatabilmiş değil. 1929 büyük buhranından bu yana görülen en ağar kriz, ülkenin başlıca sınavı durumunda ve geçen yıllar içerisinde her alanda yapılan çalışmalarla bu kriz dindirilmiye çalışıldı, ivmeler olumlu yönde deyişti. Ancak, krizin 11'inci yılı olan 2018'de dahi, ekonomide kara bulutlar geziyor...
TRUMP
Amerika'nın girdiği ekonomik çıkmaz, Başkan Trump'ın biraz önce duyduğumuz iddiasını karartıyor. 'Amerika'yı yeniden büyük yapma' vaatleriyle göreve gelen ve ekonomik planları bütçe krizlerinden dolayı sağlam temellere oturtamayan Başkan, şimdilerde kapanıp-açılan bir hükümete sahip.. Son kapamanın engellenmesi için,, Senato'ya sunulan geçici bütçe tasarısına 99 senatörden 50'si evet, 49'u hayır oyu kullandı. Kabul edilmesi içinse 60 oy gerekiyordu. Art arda yaşanan 'hükümeti kapatma' uygulaması, Kongre'nin son geçici bütçenin süresi dolmadan, yeni bir bütçeyi onaylatamadığı için meydana geldi ve acil hizmetler dışında tüm kamu faaliyetleri durdu. Ama tabi bu durum ilk değil.
KARNE
Başkanlar tarihinde çok sayıda örnek, Trump'ın yaşadığı krizin benzerlerini içeriyor. Cumhuriyetçiler ve Demokratların anlaşamamasından dolayı meydana gelen kapanmaların ilki 38'inci Başkan Gerald Ford döneminde meydana geldi. Kongreden geçen bütçe tasarısı veto edilince, federal hükümet 10 gün kapalı kaldı. ABD tarihindeki ikinci örnek de bir sonraki başkan Jimmy Carter döneminde gerçekleşti, hükümet tam beş kez kapandı. Ronald Reagan'sa 'en çok kapanmayı tecrübe eden' başkan unvanını taşıyor, 8 yıllık başkanlık döneminde 8 kez hükümet kapandı. George Herbert Wolkır Bush, 4 yıllık başkanlık dönemini sadece 'bir' kapanmayla tamamladı. Bill Clinton dönemiye hükümet iki kez kepenk indirdi fakat 1 ay süren uygulama, 'en uzun süre' olma özelliği taşıyor. Oğlu George Walker Bush'sa son 42 yılda federal hükümetin başkanlık döneminde kapanmadığı tek lider oldu. Trump'ın selefi Barack Obama döneminde de yaşanan bütçe krizi sonucu hükümet 16 gün kapalı kalmıştı. Başkan Trump ilk yılının sonunda şimdilik 2 kez bu uygulamayla karşı karşıya kalmış durumda.
NE OLUYOR?
Askıya alınan hükümetlere göz attık, peki sistem nasıl devreye giriyor ona bakalım. Kongre, kalıcı bütçe onaylanana dek geçici ek bütçeler kullanıyor. Bu ek bütçelerin, gereksinimi karşılayamaması 'hükümeti kapatıyor'... 'Acil ve temel hizmetler' dışında tüm kamu faaliyetleri duruyor. Trump dönemindeki son kriz, ajandalardaki birçok planın üstünü de çizdi. 700 bin memur, zorunlu izne çıktı. Park ve anıtlar kapandı. Vize işlemleri yavaşladı. Mali plandaki 434 milyar dolarlık sözleşmeler için ödeme yapılmayacak.
'SHUTDOWN'
İş adamı kimliğiyle göreve gelen ve ekonomik vaatleriyle seçilen Başkan Trump'ın kasası boşalıyor gibi gözüküyor. Krize rağmen yeni bütçede savunma harcamalarına 300 milyar dolarlık pay ayrılması, hükümet kapanmalarını artıracak gibi gözüküyor.