ABD ordusunun Taliban kontrol alanları ile ilgili raporu sahadan kopuk ve gerçeği yansıtmıyor.
ABD ordusu geçtiğimiz günlerde yayınladığı raporda Taliban’ın Afganistan’daki 407 yerleşim biriminden sadece 25’inde etkin olduğunu ve sadece 8’ini kontrol ettiğini iddia etti. Ancak bu rakamlar Afgan savaşını uzun süredir takip eden ve gelişmeleri analiz eden Long War Journal tarafından gerçekçi bulunmuyor ve Long War Journal’in istatistikleriyle uyuşmuyor. ABD ordusunun bu raporu ayrıca Taliban’ın neden ülkenin en büyük 5 eyaletinin başkentine saldırılar düzenleyebildiğini de açıklamıyor.
"ABD: Afganistan'ın 8.7’si Taliban kontrolü altında"
ABD ordusu tarafından hazırlanan Taliban’ın hangi bölgeleri kontrol ettiği ve hangi bölgelerde etkin olduğu belirtildi. Kısa adı SİGAR olan ordu içindeki birim tarafından hazırlanan rapor 30 Ekim’de yayınlandı ve 28 Ağustos 2016 tarihi itibariyle geçerli olan kontrol alanlarını ele alıyor. Buna göre Afganistan’daki 37 eyaletin 407 ilçesinin 258’i Afgan hükümeti kontrolü altında. 16 eyaletin 33 ilçesi de Taliban kontrolü altında, 25’inde ise Taliban’ın ciddi etkinliği bulunuyor. Rapor burada Taliban etkinliği altında olan ya da tartışmalı bölgeler ifadesiyle ele aldığı yerlerde Taliban varlığının önemsenmeyecek düzeyde olduğunu iddia ediyor. Aynı şekilde raporda Taliban’ın hangi illeri ve ilçeleri kontrol ettiği ya da etkisi altına aldığı belirtilmiyor. Buna ek olarak Afgan hükümetinin 22 milyon insanı yani nüfusun yüzde 68’ini, toprakların ise yüzde 61’ini kontrol ettiği, Taliban’ın ise ülkede 2.8 milyona tekabül eden nüfusun yüzde 8.1’lik kısmı üzerinde kontrol sahibi olduğu ve ülke topraklarının yüzde 8.7’sini kontrol ettiği raporda ele alınıyor. Nüfusun geri kalan yüzde 28.5’lik bölümü ve toprakların yüzde 22.7’si ise iki güç arasında tartışmalı durumda.
"Rapor gerçeği yansıtmıyor"
Fakat Long War Journal, ABD ordusu tarafından ortaya konulan raporun gerçekleri yansıtmadığını düşünüyor. Long War Journal tarafından yapılan bir araştırmada Taliban’ın Afganistan’da 42 ilçeyi tamamen kontrol ettiği, 55’inde etkinliğinin olduğu belirtilmişti. Tabi burada ABD ordusu tarafından Taliban etkinliğinde olarak tabir edilen yerlerin Long War Journal tarafından tartışmalı olarak kabul edildiğini de unutmamak gerekiyor. Taliban’ın geçtiğimiz yılın aynı ayında 70 bölge kontrol ederken bu yıl 97 bölgeyi kontrol ediyor olduğu da görülüyor. Taliban tarafından kontrol edilen yerler aynı zamanda Taliban’ın atadığı yöneticiler tarafından yönetiliyor. Ve genelde Taliban bu bölgelerin şehir merkezlerini de elinde tutuyor. Buna ek olarak bazı bölgeler zaman zaman Taliban kontrolüne geçiyor ve zaman zaman Taliban kontrolünden çıkıyor. Taliban etkin olduğu bölgelerin neredeyse tümünde şehir kırsalına hâkim. Long War Journal tarafından yayınlanan bir haritada Taliban’ın kontrol ettiği yerleşim merkezleri siyah ve etkin olduğu bölgelerse kırmızıyla renklendirilmiş. Long War Journal, Taliban’ın haritada belirtilen alanlarda kontrol ve etkisinin olduğunu ve bunun çok sayıda yerel kaynak ile doğrulanabileceğini, aynı şekilde ABD ve Afgan hükümetinin raporları ve haber kaynaklarının raporları ile de doğrulanabileceğini de ifade ediyor. Örneğin Taliban Afganistan’ın doğu ve kuzeydoğu bölgelerinde eskiden beri güçlü bir kontrole sahip. Ancak bu bölgelerin bir kısmındaki Taliban kontrolü yerel kaynaklar ve açık bilgi kaynakları tarafından doğrulanamıyor. Long War Journal ABD ordusunun raporunun en yumuşak ifade ile son derece iyimser hazırlandığını ve ABD açısından en güzel senaryoyu ele almaya eğilimli olduğunu belirtiyor. Örneğin SİGAR’ın raporunda Helmand vilayetinin sadece yüzde 21’i Taliban kontrolünde ya da Taliban etkinliğinde olarak gösteriliyor. Bu aynı şekilde Helmand’ın 14 şehrinden sadece 3’ünü Taliban’ın kontrol ettiği anlamına geliyor. Ancak pek çok yerel ve uluslararası kaynak ile rapor bunun zıttını ifade ediyor.
"Taliban'ın gücü ve hakimiyeti ifade edilendenin çok daha ötesinde"
Helmand Taliban için bir savaş arenası haline gelmiş durumda ve grup Helmand’da üç bölgeden daha fazlasını kontrol ediyor. Long War Journal rakamlarına göre Taliban 14 şehirden oluşan Helmand eyaletinde 6 bölgeyi tamamen kontrol ediyor. Bunlar Nevzad, Neva, Musa Kale, Bağran, Dişu ve Hanaşin. Geri kalan yedi bölgede de Taliban güçlü hâkimiyet sahibi. Bunlar eyalet başkenti Leşkergah, Nehr-i Sirac, Kacaki, Nad Ali, Mercah, Germşir ve Sangin. Bununla birlikte Taliban Vaşir bölgesinde de ciddi anlamda etkinlik sahibi. Bu da Taliban’ın 1 yıldır Helmand’ın tüm bölgelerini kontrol ettiğini ya da etkinliği altına aldığını gösteriyor. Helmand’daki durum o kadar kırılgan ki Taliban istediği zaman Helmand’ın başkenti Leşkergah’ı kuşatma altına alabiliyor. Hatta bu kuşatma bir yıl bile sürebiliyor. Aynı şekilde Taliban şehre defalarca operasyon düzenledi. Bundan sadece 3 hafta önce Taliban Leşkergah’ta büyük bir Afgan konvoyunu pusuya düşürdü ve bu pusuda 200’den fazla Afgan hükümeti askeri öldürüldü, yaralandı, esir alındı yahut teslim oldu. Taliban geçtiğimiz aylarda eyalet başkenti olan Kunduz, Tarinkot, Maymana ve Ferah şehirlerine de defalarca operasyon düzenledi. Buna ek olarak geçtiğimiz hafta Taliban, Kabil’in hemen dışındaki Vardak eyaletinin başkenti Meydan Vardak’taki ana yolları kesmeyi başardı. Taliban genel olarak eyalet merkezlerini tehdit etmek için çevredeki kırsal alanları tamamen kontrol ediyor ve bu taktiği geçtiğimiz yıllarda son derece başarılı oldu. Taliban eyalet kırsallarını yeni savaşçılar elde etmek, savaşçılarını eğitmek, gelir elde etmek, tedariklerini artırmak ve büyük saldırılara hazırlanmak için kullanıyor. Bu strateji daha önce Uruzgan bölgesinin Taliban valisi olan Molla Emanullah Yusuf tarafından da ifade edilmişti.
Kaynak: The Long War Journal ve Mepa News