Tarihler 26 Şubat 2017’yi gösterdiğinde Suriye’nin İdlib kenti güneyindeki Mastume yerleşiminde bir aracın ABD öncülüğündeki Uluslararası Koalisyona bağlı silahlı insansız hava araçlarınca (SİHA) hedef alındığı bilgisi paylaşıldı.
İlk bakışta sıradan bir hava saldırısı gibi görülen bu olay aslında ABD’nin yeni sayılabilecek bir mühimmat türünü denediği saldırılardan biriydi.
Saldırıda El Kaide lideri Eymen ez Zevahiri’nin yardımcısı, yani örgütün iki numaralı ismi olan Ebu’l Hayr el Mısri’nin hedef alındığı açıklanıp, hedef alınan araca ait görüntüler servis edildiğinde olayın normal bir saldırı olarak değerlendirilemeyeceği daha da netleşti.[1]
Çünkü hedef alınan araçta herhangi bir barut izi, yanık veya şiddetli bir patlamayı işaret eden bulgular bulunmamıştı. Hurdaya dönen araçta parçalanmış bir ceset bulunuyordu.
Araç dikkatli incelendiğinde tavandan giren bir mühimmatın araç içerisindeki kişiyi tam anlamıyla ‘doğradığı’ anlaşılıyordu. Daha sonra ismini daha sık duyacağımız bu tip bir mühimmat Suriye’de ilk defa kullanılıyordu.
Bu saldırıda El Kaide’nin yaşayan en üst düzey isimlerinden birinin hedef alınmış olması aslında ABD’nin bu mühimmatı denemekten daha çok, sahadaki savaşçılara bir mesaj vermek anlamında kullandığını gösteriyor. Zira bu seviyede üst düzey bir ismin hedef alındığı saldırıda, test edilen bir mühimmatın kullanılması düşünülemez.
2 Temmuz 2017
ABD tarafından Somali’de El Kaide bağlantılı Eş Şebab Hareketine yönelik düzenlenen bir saldırının açıklamasında saldırı şeklinden “Kinetik” olarak bahsediliyordu. Bu “Kinetik saldırı”da bir Eş Şebab savaşçısının hedef alındığı ifade ediliyordu.[2]
2017 yılında düzenlenen bu iki saldırı ABD’nin yeni mühimmatını birkaç kişinin dışında araştırmacıların gündemine taşıyamamıştı.
1 Ocak 2019
Yemen’in Aden kenti limanında ABD gemisi USS Cole’a düzenlenen saldırının[3] faillerinden olduğu ifade edilen Cemal Ahmed Muhammed Ali el Bedevi de ABD tarafından düzenlenen “Kinetik saldırı”da hedef alınmıştı.[4]
Yemen’deki saldırıda da El Kaide’nin üst düzey olarak gösterilebilecek bir ismi hedef alınmış ve bu saldırıda da “bıçaklı mühimmat” kullanılmıştı.
Bu tarihten sonra kullanılan kinetik, yani patlama olmadan hedefini imha eden mühimmatın ismi ve şekli ortaya çıkmaya başladı.
R9X
ABD’nin kinetik saldırılarında kullanılan mühimmatın, büyük boyutlu bıçakların monte edildiği bir AGM-114 Hellfire füzesi olduğu konuşulmaya başlandı. RX9 olarak isimlendirilen bu mühimmatın tam ismi de AGM-114R9X olarak servis edilmeye başlandı.
Ortalama bir çizimle R9X mühimmatı
3 Aralık 2019
Suriye’nin İdlib kenti kuzeyinde düzenlenen bir başka SİHA saldırısında Tahrir el Şam grubu yöneticilerinden Ebu Ahmed el Muhacir isimli bir kişinin hedef alındığı açıklandı.
Saldırıya dair servis edilen ilk görüntüler incelendiğinde[5], R9X koduyla bilinen kinetik mühimmat kullanıldığı anlaşılıyordu. Daha sonraları detaylı görüntü ve videolar[6] da incelendiğinde saldırıda R9X’in kullanıldığı netleşti. Hatta bu saldırıda füzenin parçalarından birine ait olduğu değerlendirilen görüntüler[7] de aktarılmıştı.
3 Aralık'taki saldırıda hedef alınan araç
7 Aralık 2019
Suriye’de Afrin-Azez yolu üzerinde ABD SİHA’larınca gerçekleştirilen bir diğer saldırıda El Kaide ile bağlantılı olduğu ifade edilen başka bir kişi aracıyla hareket halindeyken hedef alındı.[8]
Hedef alınan aracın görüntüleri ve saldırıda öldürülen kişinin cesedine ait görüntüler incelendiğinde bu saldırıda da R9X mühimmatının kullanıldığı kolayca anlaşılıyordu.
7 Aralık tarihinde hedef alınan araç (1)
7 Aralık tarihinde hedef alınan araç (2)
7 Aralık tarihinde hedef alınan araç (3)
22 Aralık 2019
İdlib’in kuzeyindeki Ed Dana-Termanin yolu üzerinde hareket halindeki bir araç ABD SİHA’larınca hedef alındı. Yine görüntüler incelendiğinde bu aracın da R9X mühimmatıyla hedef alındığı anlaşıldı.[9]
Saldırıda hedef alınan ismin ise, Suriye’de El Kaide ile iltisaklı olarak gösterilen Hurras ed Din grubu askeri yöneticilerinden Ebu Hatice el Ürdüni olduğu açıklandı.
12 Ocak 2020
Afganistan’dan gelen bir haberde ise ülkenin kuzeyindeki Kunduz iline bağlı İmam Sahib ilçesinde bir Taliban idarecisinin ABD SİHA’larınca hedef alındığı aktarıldı.
Saldırıya dair ilk görüntüler incelendiğinde bu sadırıda da ABD’nin R9X kinetik mühimmatının kullanıldığı anlaşılmaktaydı[10]
12 Ocak'ta Afganistan'da hedef alınan araç
12 Ocak'ta Afganistan'da hedef alınan araç (2)
Kabil hükümetine yakın medya organları tarafından servis edilen haberlerde, ABD tarafından hedef alınan ismin Taliban’ın mâli idarecilerinden biri olan Muhibullah isimli Taliban mensubu olduğu iddia edildi. Ayrıca saldırıda enkaza dönen araçtan bu kişiye ait bir de Pakistan kimliği çıktı[11]
30 Ocak 2023 Yemen
Yemen'in Marib şehri kırsalındaki Ubeyde Vadisi'nde seyretmekte olan binek bir araç, ABD'ye ait olduğu değerlendirilen silahlı insansız hava araçları tarafından hedef alındı. Araca ait ilk görüntüler incelendiğinde saldırıda R9X olarak bilinen mühimmatın kullanıldığı çok net bir şekilde anlaşılabiliyor.
Yerel kaynaklar saldırıda "El Kaide bağlantılı" 3 kişinin öldüğünü ifade ediyor.
Yemen'deki saldırıya ait fotoğraflar:
R9X mühimmatı ve MİT operasyonu
Öte yandan 25 Temmuz 2019’da Türk medyası tarafından ‘Son Dakika’ olarak servis edilen bir haberde, 18 ve 24 Temmuz tarihlerinde Irak’ın kuzeyindeki Dohuk ve Batifa bölgeleri kırsallarında Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ile Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) ortaklaşa gerçekleştirdiği iki operasyonda, Erbil’deki Türk diplomata yönelik suikastın planlayıcısı olduğu ifade edilen isimler hedef alındı.[12]
Saldırılardan birine ait görüntülerde dikkat çeken detay ise hedef alınan araçlardan birinde oluşan hasarın, tıpkı ABD tarafından R9X mühimmatı kullanılarak hedef alınmış araçlardakine benzemesiydi.
TSK ile MİT ortak operasyonunda hedef alınan araç
TSK ile MİT ortak operasyonunda hedef alınan araç (2)
Bu saldırıda hangi tür mühimmat kullanıldığı veya saldırının nasıl gerçekleştirildiği konusunda daha fazla bilgiye ise ulaşılamadı.
Sonuç:
ABD'nin uzun bir süredir patlama etkisi olmayan, kinetik enerjiye dayalı bir mühimmat sistemi üzerinde çalışmalarda bulunduğu biliniyor. Konu, tüm bu saldırılar bağlamında incelendiğinde ise ABD'nin kinetik bir mühimmat kullanarak hedeflerini vurmaya başladığı anlaşılıyor.
ABD ordusuyla CIA'nın birçok ülkede ortaklaşa gerçekleştirdiği bu saldırı şeklinin gelecek dönemde daha kapsamlı "kinetik saldırılara" kapı aralayacağı da bir gerçek. Kinetik sadırılar karşı taraf üzerinde oldukça yüksek seviyede bir psikolojik baskı unsuru olarak kullanılırken, aynı zamanda da bu tür saldırılarda 'sivil hassasiyetinin gözetildiği' mesajını da vermeyi amaçlıyor.
ABD ordusu ve CIA'nın kinetik mühimmat olarak bilinen R9X'i 2010'lu yılların başından bu yana Suriye, Irak, Yemen, Somali ve Libya'da kullandığı da biliniyor.
Ancak kullanılan mühimmat ile ilgili olarak ABD kaynaklarınca henüz resmi sayılabilecek bir bilgi paylaşılmış değil. Ancak bu füzenin en az 10 saldırıda kullanıldığı biniliyor.
Dipnotlar:
[1] https://twitter.com/halidabdurrahmn/status/835969148081614849?s=20
[2] https://edition.cnn.com/2017/07/03/politics/us-airstrike-somalia-trump-al-shabab/index.html
[3] https://www.mepanews.com/el-kaidenin-uss-cole-saldirisi-20683h.htm
[4] https://www.militarytimes.com/off-duty/military-culture/2019/05/14/ninja-bomb-is-a-bladed-anvil-that-shreds-terrorists-with-no-risk-of-collateral-damage-pentagon-says/
[5] https://twitter.com/halidabdurrahmn/status/1201927527058546689?s=20
[6] https://twitter.com/halidabdurrahmn/status/1202105603725942784?s=20
[7] https://twitter.com/halidabdurrahmn/status/1202145463765536770?s=20
[8] https://twitter.com/halidabdurrahmn/status/1203308984947662848?s=20
[9] https://twitter.com/halidabdurrahmn/status/1208748385903230976?s=20
[10] https://twitter.com/halidabdurrahmn/status/1216314901884477441?s=20
[11] https://twitter.com/halidabdurrahmn/status/1216726411375005696?s=20
[12] https://www.haberturk.com/son-dakika-erbil-suikasti-planlayicilari-vuruldu-2507638