ABD'li yetkililer, Çarşamba günü Riyad'da yapılacak savunma toplantılarının, İsrail'in geçen ay İran'dan gelen füze ve insansız hava aracı saldırılarına karşı başarılı savunmasıyla desteklenen, uzun süredir devam eden bölgesel bir füze kalkanı kurma hedefinin ilerletilmesine yardımcı olacağını umuyor.
Ancak ABD'li eski yetkililer ve uzmanlara göre Körfez'deki müttefiklerin ABD'nin kendilerini savunmak için harekete geçeceğine dair aynı güveni duyup duymadıkları ya da bu müttefiklerin uzun süredir kendini riske atan bir bölgede savunma sistemlerini gerçekten entegre etmek için gereken adımları atmaya istekli olup olmadıkları belirsiz.
22 Mayıs'ta Riyad'da yapılacak ABD-Körfez İşbirliği Konseyi (KİK) toplantısı, ABD, İngiltere ve diğer müttefiklerin İsrail'in çoğu İran'dan fırlatılan yüzlerce füze ve insansız hava aracını düşürmesine yardım etmesinden bir ay sonra gerçekleşiyor.
Toplantı aynı zamanda Yemen'deki Husilerin Kızıldeniz'deki ticari gemilere yönelik füze ve insansız hava aracı saldırılarının ardından gerçekleşiyor.
ABD ve İngiliz savaş gemileri tarafından yapılan engellemeler de Batı hava savunmasının gücünü ortaya koydu.
İsminin açıklanmaması kaydıyla Reuters'a konuşan üst düzey bir ABD savunma yetkilisi, Körfez müttefiklerinin İsrail'in başarılı savunmasının, İsrail'in ortakları arasında yıllardır süren savunma entegrasyonunun bir sonucu olduğunu kabul ettiğini söyledi.
Yetkili, "(ABD'nin Körfez'deki müttefikleri) İran'dan gelen bu çok önemli, üst düzey yaylım ateşine karşı savunmanın etkinliğinin sadece ülkelerin - İsrail, ABD, İngiltere - bireysel yeteneklerinden değil, bu ülkeler arasında önemli miktarda entegrasyon olduğu gerçeğinden kaynaklandığını anlamışlardır" dedi.
Paylaşma konusundaki isteksizlik
KİK'in son toplantısı Şubat 2023'te yapılmıştı. Önümüzdeki toplantıda herhangi bir anlaşmaya varılıp varılmayacağı belli değil.
ABD'li yetkililer uzun zamandır Orta Doğu'daki pek çok ülkenin radar verileri de dahil olmak üzere hassas savunma bilgilerini, güvenlik açıklarını ortaya çıkarabileceği gerekçesiyle birbirleriyle doğrudan paylaşma konusunda isteksiz olduğunu kabul ediyor.
Geçen yılın sonlarına kadar Pentagon'un en üst düzey Orta Doğu politika danışmanı olan Dana Stroul, Körfez'deki ülkelerin bölgesel istihbarat paylaşımı ve güvenli iletişim yatırımları konusunda ilerleyip ilerlemeyecekleri konusunda siyasi bir karar vermeleri gerektiğini söyledi.
Ancak Stroul, "Amerika'nın İsrail'in ötesindeki ortaklarının savunmasını destekleme konusundaki istekliliği konusunda da devam eden şüpheler var" dedi.
Washington Institute for Near East Policy'de araştırma direktörü olan Stroul, "Washington bu ortaklarına İran'ın kendilerine doğrudan saldırması halinde de aynı düzeyde savunma desteği alabileceklerini açıkça belirtmelidir" dedi.
İran'ın 300'den fazla füze ve insansız hava aracıyla gerçekleştirdiği saldırı İsrail içinde sadece küçük çaplı hasara yol açtı. 14 Nisan'daki saldırılar İran'ın İsrail'e yönelik ilk doğrudan saldırısıydı ve Gazze'de yedi aydan uzun süredir devam eden İsrail-Hamas savaşı nedeniyle bölgede tansiyonun yükseldiği bir dönemde gerçekleşti.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken Nisan ayında Amman'a yaptığı bir ziyaret sırasında ABD-KİK çalışma grubu toplantılarına işaret ederek daha fazla "bölgesel füze savunması" çağrısında bulundu.
Blinken, "Bu saldırı İran'dan kaynaklanan ciddi ve büyüyen tehdidin yanı sıra entegre savunma konusunda birlikte çalışmamızın zorunluluğunu da vurgulamaktadır" dedi.
ABD heyetinde Genelkurmay Başkanlığı, Füze Savunma Ajansı, ABD Merkez Komutanlığı, ABD Deniz Kuvvetleri Merkez Komutanlığı, Hava Kuvvetleri Merkez Komutanlığı ve Savunma Güvenlik İşbirliği Ajansı'ndan yetkililer yer alacak.
Suudi Arabistan, Kuveyt, Umman, Bahreyn, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden oluşan KİK üyelerinin tamamı heyet gönderecek. İsminin açıklanmaması kaydıyla konuşan ABD'li bir askeri yetkili İsrail'in katılımcı göndermeyeceğini söyledi.
Stroul, Körfez müttefiklerinin ABD, Avrupa, Çin ve diğer ülkelerden çeşitli tedarikçilerden askeri sistemler satın almaya devam ettiğini belirtti.
Bu durum onları, Rus ya da Çin sistemlerini entegre hava ve füze savunması için ABD ekipmanlarıyla entegre edemeyecekleri konusunda uyaran Amerika Birleşik Devletleri ile karşı karşıya getiriyor.
Stroul, "Dolayısıyla, eğer KİK orduları entegre hava ve füze savunmasını sürdürmek istiyorlarsa, 'Amerikan satın alma' taahhüdünde bulunmalı ya da diğer güvenilir kaynaklardan sistem satın almalıdırlar" dedi.
Reuters'a adının açıklanmaması kaydıyla konuşan üst düzey ABD savunma yetkilisi, ABD-KİK toplantılarının ülkelerin "bazı şüphelerini, bazı güvensizliklerini bir kenara bırakıp entegre füze savunmasının değerini görmelerini" umduğunu söyledi.
Kaynak: Mepa News, Reuters