İki bakan, basına kapalı görüşmelere geçmeden önce birlikte açıklama yaptı.
ABD Dışişleri Bakanı Blinken, Türkiye’nin tahıl koridoru konusunda olağanüstü çabasını takdir ettiklerini söyledi ve Ukrayna’dan tahılın ihraç edilmesine yardımcı olmasının öneminin altını çizdi.
İki ülkenin NATO müttefiki olarak çalışmaya devam ettiğini söyleyen Blinken, “İşbirliğimizi derinleştirmek için Türkiye-ABD Mekanizması’nın hayata geçirilmesini görüşeceğiz. Çeşitli engelleri değerlendireceğiz. Yakın müttefikler ve işbirliği içinde ortaklar olabiliriz ama bunlar görüş ayrılıklarımız olmayacağı anlamına gelmiyor. Müttefiklik ve ortaklık ruhuna uygun olarak bu konuların üstesinden gelmek için çalışıyoruz” dedi.
“Tony’’ şeklinde hitap ettiği Antony Blinken’a sıcak karşılaması ve misafirperverliği için teşekkür eden Bakan Çavuşoğlu da görüşmede ikili ve bölgesel konularda ortaklık alanlarına odaklanacaklarını söyledi.
ABD ile ekonomik işbirliğinin Türkiye için öncelikli olduğunu söyleyen Mevlüt Çavuşoğlu, “Geçen yıl ticaretimiz 30 milyar doları aştı. Hedefimiz 100 milyar dolar ve meslektaşlarımızın da bahsettiği gibi enerji ve yatırım alanlarında da fırsatlar var’’ diye konuştu.
ABD’den F-16 savaş uçaklarının satın alınmasının onaylanmasını beklediklerini söyleyen Çavuşoğlu, “Başta F-16 taleplerimiz olmak üzere ikili savunma işbirliğine ilişkin önemli konuları da ele alacağız. Daha önce de birlikte söylediğimiz gibi bu sadece ABD için değil NATO için de önemli, dolayısıyla ortak stratejik çıkarlarımız doğrultusunda onay bekliyoruz’’ ifadelerini kullandı.
Bugün masadaki başlıca konular ABD'nin Türkiye’ye F-16 savaş uçakları ve modernizasyon kiti satışı dışında, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden bu yana Türkiye'nin oynadığı rol, bu savaş nedeniyle NATO'ya üye olmak isteyen İsveç ve Finlandiya'nın katılımına Ankara'nın vetosu ve elbette Türkiye'nin Rusya aracılığında Esed rejimi ile görüşürken Suriye'nin kuzeybatısına harekat olasılığıydı.
Biden yönetimine kararlılık çağrısı
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndaki görüşmenin ardından bakanlar, basın toplantısı düzenlemedi. Çavuşoğlu ise daha sonra Türkiye’nin Washington Büyükelçiliği Rezidansı’nda Türk basını ile bir araya geldi.
Türk basınının sorularını yanıtlayan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, F-16 savaş uçaklarının Türkiye'ye satışı konusunda önemli olanın Biden yönetiminin kararlı olup olmayacağı olduğunu söyledi.
VOA Türkçe’ye konuşan uzmanlar, Biden yönetiminin Kongre onayını da alıp Türkiye'ye 20 milyar dolarlık F-16 savaş uçağı satışı anlaşmasını gerçekleştirmesi halinde , Ankara'nın İsveç ve Finlandiya'nın NATO üyeliklerine karşı direncini yumuşatacağını öngörüyordu. Ancak Biden yönetiminin de bu satış karşılığında özellikle Suriye konusunda Ankara'nın frene basmasını beklediği de kaydediliyordu.
Çavuşoğlu ise bugün Blinken'la görüşmesinde bu konuların, F-16 satışı için şart olarak önlerine gelmediğini söyledi ve ''Biraz önce gerçekleştirdiğimiz ikili görüşmede de böyle bir şart yok. Ama Finlandiya ve İsveç'in üyelik sürecinin hızlanmasının Kongre üzerinde her ne kadar bu iki konunun doğrudan bağlantısı olmasa da olumlu etkisi olacağını herkes söylüyor zaten. F-16 müzakerelerinde de İsveç'in herhangi bir üyeliği ya da Finlandiya'nın üyeliği konusunda bir ön şart hiçbir zaman resmi olarak konuşulmadı. Biz de kendi düşüncelerimizi bir kere daha bunların birbirinden farklı farklı olduğunu, doğrudan bağlantısının olmadığını ve bunun da Kongre'ye elbette Türkiye olarak biz de anlatıyoruz anlatacağız'' dedi.
Ancak Kongre onayı konusunda Biden yönetimine de iş düştüğünü belirten Çavuşoğlu, ''Burada önemli olan yönetimin kararlı durup durmayacağı. Yönetim kararlı durursa, Kongre'de Menendez gibi bazı üyelerin bu süreci engelleme ile ilgili adımları karşısında yönetim güçlü bir duruş sergilerse bu iş çözülür'' diye konuştu.
Türkiye'nin Rus yapımı S-400 füze savunma sistemlerini satın alması, Ankara'nın yeni nesil F-35 savaş uçağı programından çıkarılması ve yaptırımlarla sonuçlanmıştı.Türkiye şimdi ABD'den F-16’ları satın almayı umuyor ki Biden yönetiminin desteğine rağmen başta Senato Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Bob Menendez olmak üzere üst düzey Kongre üyeleri bu satışa karşı çıkıyor.
F-16 satışı üzerinden Türkiye'ye her istediklerini yaptırma anlayışıyla sürecin ilerlemeyeceğini herkesin gördüğünü belirten Çavuşoğlu, ''Sonuçta eskisine göre daha pozitif bir atmosfer var. Diğer konular NATO üyelikleri konusunda kendi kulvarında ilerliyor. Daha bu ülkelerin atması gereken adımlar var. Zaten atılan adımları biz inkar etmiyoruz ama yetersiz olduğunu söylüyoruz. Kendileri de bunu zaten biliyor'' ifadelerini kullandı.
Çavuşoğlu ABD tarafının Suriyeli ile ilgili yeni bir çalışma başlatma önerisi yaptığını da kaydetti; ''Tabi Türkiye olarak özellikle Amerika'nın geçmişte verdiği sözleri de gerek Mümbiç yol haritası 90 günlüktü uygulanmadı, gerekse 2019 mutabakatıyla PKK/YPG unsurlarının 30 kilometre en az güneye çekilmesi konusunda bir ortak açıklamamız olmuştu Ankara'da. Sonuç itibariyle burada Türkiye olarak endişelerimizi dile getirdiğimiz gibi YPG/PKK'yla olan mücadelemizde kararlılığımızı da söyledik'' şeklinde konuştu.
Çavuşoğlu Blinken’ı hem Antalya Diplomasi Forumu'na hem de ikili ziyaret için Türkiye'ye davet ettiğini açıkladı.
Ortak yazılı açıklama
ABD ve Türkiye dışişleri bakanlıkları da görüşme ile ilgili ortak yazılı açıklama yayınladı. Açıklamaya göre görüşmede, Türkiye'nin F-16 filosunun modernizasyonu dahil ABD-Türkiye savunma ortaklığının güçlendirilmesi ele alındı.
Ortak açıklamada, ''Bakan Blinken ve Bakan Çavuşoğlu, Rusya'nın kabul edilemez savaşına karşı Ukrayna'nın egemenliği ve toprak bütünlüğüne verdikleri açık desteğin altını çizerek savaşı sona erdirecek bir çözüm bulunmasına desteklerini yinelediler. ABD, Türkiye'ye Karadeniz Tahıl Girişimi'ne aracılık etmesindeki rolü için teşekkür etti ve iki taraf bu hayat kurtarıcı mekanizmanın küresel tahıl talebini karşılamak için gereken hızda çalışması gerektiği üzerinde durdu'' denildi.
Blinken ve Çavuşoğlu'nun Güney Kafkasya'da barışın ilerletilmesi için koordinasyon ve işbirliğini arttırma kararı aldığı da belirtilen açıklamada ayrıca, ''Finlandiya ve İsveç'in NATO İttifakına katılma başvurusunu ilerletmek üzere Finlandiya, İsveç ve Türkiye tarafından imzalanan üçlü memorandumun uygulanmasını ele aldılar'' ifadeleri yer aldı.
''Bakan Blinken ve Bakan Çavuşoğlu terörizmin tüm şekil ve tezahürleriyle mücadele edilmesi gerektiğini yinelediler'' denilen açıklamaya göre bu bağlamda, ABD ve Türkiye'nin kolluk kuvvetleri ve bilgi paylaşımı yoluyla önceden var olan işbirliğini geliştirerek, Stratejik Mekanizma kapsamında terörle mücadele istişarelerinde bulunmayı planlıyor.
Açıklamada, ''Suriye krizini tüm yönleriyle ele alan taraflar, ABD ve Türkiye'nin, BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararı uyarınca Suriye'nin öncülüğünde yürütülecek bir siyasi sürece olan bağlılıklarını yinelemişlerdir. Taraflar, BM Güvenlik Konseyi'nin Suriye'ye sınır ötesi insani yardım ulaştırılmasını genişleten son kararını memnuniyetle karşılamışlardır'' denildi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Biden yönetiminin göreve gelmesinden bu yana ilk kez Çavuşoğlu'nu Washington'da ağırladı. Blinken ve Çavuşoğlu daha önce de NATO zirveleri ve Birleşmiş Milletler toplantıları çerçevesinde Brüksel ve New York’ta görüşmüşlerdi.
Mevlüt Çavuşoğlu, büyükelçilik rezidansında Türk basını ile görüşmesinin ardından, ABD'de yaşayan Türk vatandaşları ile de biraraya geldi. Düzenlenen resepsiyonda Blinken'la görüşmesi ile ilgili kısa bir açıklama da yapan Çavuşoğlu, daha sonra Houston'a hareket etmek üzere resepsiyondan ayrıldı.
Çavuşoğlu yarın Houston Başkonsolosluğu’nun yeni kançılarya ofisinin açılışını yapacak. Dışişleri Bakanı’nın ziyaretinin son gününde de New York'ta çeşitli temaslarda bulunması ve Birleşmiş Milletler 77. Genel Kurulu Başkanı Csaba Körösi ile bir görüşme yapması planlanıyor.
Kaynak: Amerika'nın Sesi/Dilge Timoçin