Bu hafta yapılacak Cumhuriyetçi Ulusal Kongre delegelerinin Donald Trump'ı ikinci kez ABD başkanlığına aday göstereceği şehir merkezindeki Hyatt Regency Milwaukee otelinin lobisinde "14 Ekim 1912'de bu noktada Theodore Roosevelt'in hayatına kastedildi" yazılı bir plaket bulunuyor.
Amerika'da siyasi şiddetin ne kadar yaygın olduğunun bir ölçüsü de, Trump'ın yeniden aday olurken bir suikast girişiminden kurtulan ilk eski başkan olmaması.
Cumartesi öğleden sonra Pensilvanya'daki Butler'da bir Cumhuriyetçi mitinginde meydana gelen, bir miting katılımcısı ile tetikçinin öldüğü ve Trump'ın bir sosyal medya paylaşımında "sağ kulağımın üst kısmını delen bir kurşunla vuruldum" dediği korkunç silahlı saldırı olayından bir asırdan fazla bir süre önce, Roosevelt seçim kampanyası döneminde bir suikast girişimine hedef olmuştu. Roosevelt'in vurulması 1912 seçim sezonunda şok dalgalarına yol açmış, ancak eski başkan nihayetinde yeniden seçilme şansını kaybetmişti.
Cumartesi günü Pensilvanya'da meydana gelen silahlı saldırının ardından medya manşetlerinde "Amerika'da korkunç yeni bir siyasi şiddet döneminin" başladığına dair endişeler yer aldı.
Başkan Biden, "Amerika'da bu tür şiddete yer yok" açıklamasında bulundu.
Biden, silahlı saldırıyı "iğrenç" olarak nitelendirirken ve "Herkes, herkes bunu kınamalı" derken kesinlikle haklıydı. Ne yazık ki tarihi kayıtlar Başkan'ın "Amerika'da siyasi şiddetin ya da bu tür bir şiddetin duyulmamış bir şey olduğu" iddiasını desteklemiyor.
Gerçek şu ki, siyasi şiddet 248 yıldır Amerikan tecrübesinin bir özelliği oldj. Dört başkan görevdeyken vurularak öldürüldü: İbrahim Lincoln, James Garfield, William McKinley ve John F. Kennedy. Bir başka başkan, Ronald Reagan, 1981 yılında bir suikastçı tarafından neredeyse öldürülüyordu. Başkan Gerald Ford 1975 yılının Eylül ayında iki suikast girişiminin hedefi oldu. Eski ABD başsavcısı ve New York Senatörü Robert F. Kennedy, Kaliforniya'nın 1968 Demokratik başkanlık ön seçimlerini kazandıktan sonra öldürüldü. Dört yıl sonra Alabama Valisi George Wallace, 1972 Demokrat başkan adaylığı için Maryland'de kampanya yürütürken 21 yaşındaki bir Milwaukee'li tarafından vuruldu ve felç kaldı.
Ancak tüm bu kanlı tarihe rağmen suikast girişimleri Amerikalılar için hala şok edici. Bu düzeyde bir şiddetin siyasetimizin bir parçası olduğuna inanmak istemiyoruz. Önde gelen siyasi figürlerin birden fazla suikasta kurban gittiği dönemlerde bile -1968 baharında olduğu gibi, hem Rev. Martin Luther King Jr. hem de RFK iki korkunç ay boyunca öldürüldüğünde- hiç kimse silah seslerinin duyulduğu ana hazırlıklı değildi.
Trump'ın hayatına kastedilmesi onu yaralı ama dirençli bıraktı. Miting alanından götürülürken sıkılı yumruğunu havaya kaldırdı ve bu görüntü kesinlikle 2024 kampanyasının ikonik görüntülerinden biri haline gelecek. Cumartesi günkü suikast girişiminin ardından zaten yoğun olan güvenliğin derhal artırıldığı Milwaukee'de kendisini aday gösterecek delegeler tarafından hiç şüphesiz yaralı bir savaşçı olarak karşılanacak. (Hyatt Regency yakınlarında 43 yaşındaki D'Vontaye Mitchell'in 30 Haziran'da güç kullanılarak öldürülmesinin ardından şehirde tansiyon zaten yüksekti).
Trump kampanyası ve Cumhuriyetçi Ulusal Komite'den Cumartesi gecesi yapılan ortak açıklamada 45. Başkan'ın "kendisini Amerika Birleşik Devletleri'nin 47. Başkanı olarak aday göstermek üzere kongremize devam ederken Milwaukee'de hepinize katılmayı dört gözle beklediği" duyuruldu.
Trump Kasım ayında kazanırsa, 22. ve 24. başkan olarak görev yapan Demokrat Grover Cleveland'dan sonra yeni bir dönem için başarılı bir girişimde bulunan ikinci eski başkan olacak. Ancak bir başka eski başkan daha geri dönüş girişiminde bulundu. Bu, 1901'de Başkan McKinley'in öldürülmesinin ardından başkan olan ve 1909'da görevden ayrılan Roosevelt'ti.
Roosevelt neredeyse sekiz yıl boyunca ilerici bir Cumhuriyetçi olarak görev yapmıştı. Ancak 1912'de tekrar aday olduğunda, o yılki Cumhuriyetçi Ulusal Kongresi tarafından daha muhafazakar olan Başkan William Howard Taft lehine reddedildi. Bunun üzerine Roosevelt, yeni kurulan ve "Boğa Geyiği" partisi olarak adlandırılan İlerici Parti'nin adayı olarak adaylığını koydu.
Roosevelt kendisini Cumhuriyetçilerin ve Demokratların solunda konumlandırarak "yozlaşmış iş dünyası ile yozlaşmış siyaset arasındaki kutsal olmayan ittifakı çözmeyi" amaçlayan bir "Yeni Milliyetçilik" önerdi. Onunki, ülke çapındaki şehirlerde kitlesel mitinglere dayanan ilerici bir popülist kampanyaydı.
Bu kampanya onu 14 Ekim 1912'de Milwaukee'ye götürdü ve burada Milwaukee Oditoryumu'ndaki kitlesel bir mitingde "Her Bireyden Daha Büyük İlerici Dava" başlıklı tarihi bir ekonomik ve sosyal adalet çağrısı yapmaya hazırlandı.
Roosevelt'in birçok konuşması gibi bu da uzun bir konuşma olacaktı ve uzunluğu büyük olasılıkla hayatını kurtaracaktı. Hyatt Regency'nin öncülü olan Gilpatrick Oteli'nin dışında John Flammang Schrank tarafından kendisine yaklaşıldığında, konuşmanın bir kopyası iki kez katlanarak ceketinin göğüs cebine sığdırılmıştı. Roosevelt'in üçüncü dönem görev yapmasını engellemek için müteveffa Başkan McKinley'in sesi tarafından yönlendirildiğini iddia eden çılgın bir adam olan Schrank, eski başkanın ülke çapındaki hareketlerini takip etmişti. Milwaukee'de fırsatını buldu ve Roosevelt'e ateş etti. Kurşun eski başkanın ceketini, katlanmış konuşma metnini ve çelik gözlük kılıfını geçerek göğüs kaslarına saplandı.
Roosevelt hemen çevredekilere ve polise Schrank'ın zarar görmeden tutuklanmasını sağlamalarını emretti. Gömleğindeki kan lekesi yayılırken bile acil bakımı reddetti ve konuşmasını yapmak üzere caddenin karşısına geçti. "Arkadaşlar, sizden mümkün olduğunca sessiz olmanızı rica edeceğim. Az önce vurulduğumu tam olarak anlayıp anlamadığınızı bilmiyorum ama bir Boğa Geyiği'ni öldürmek için bundan daha fazlası gerekir." diyerek kalabalığın nefesini kesti.
Roosevelt tıbbi bakımı kabul etmeden önce bir buçuk saat boyunca konuştu. Neredeyse iki hafta boyunca kampanyası askıya alındı. Ancak son bir kampanya ile bu teklifi yeniledi. Yine de kampanyanın yetersiz olduğu kanıtlandı.
Roosevelt seçimi, Amerikan tarihindeki en güçlü üçüncü parti başkanlık adaylarından biri olarak ortaya çıkan Taft'ın önünde bitirdi. Ama Demokrat Woodrow Wilson birinci oldu. Boğa Geyiği siyasetten emekli oldu. Ancak 1912 kampanyasının hatırası kaldı. Donald Trump'ın aday gösterileceği yerin birkaç blok ötesindeki bir otelde bulunan plaket ve Roosevelt'in o akşam Milwaukee'de yaptığı konuşmanın metninde yer alan ölüme yakın deneyiminin anısı da öyle. Kalabalığa "Vurulmak umurumda bile değil, hem de hiç" dedi. "Bu kampanyada söz konusu olan büyük meselelerle kıyaslandığında bu olayın ne kadar önemsiz olduğunu size anlatamam." dedi ve ardından "sosyal ve endüstriyel adalet" için önerilerini sıraladı.
Sınıf ayrımını, dini hoşgörüsüzlüğü ve yabancı düşmanlığını kınayan Roosevelt, bugün çok daha ileri görüşlü görünen bir konuşmada, siyasi şiddete yol açabilecek nefrete karşı koymanın yolunun "cömert yürekli tüm adil insanlardan, ruhlarında, yurttaşları ve yurttaş kadınları önlenebilir bir sefaletten acı çekerken kendilerinin tatmin olmayı reddetmelerini isteyen o yükselişi hisseden insanlara katılmalarını istediğimiz bir hareket" inşa etmek olduğunu dile getirdi.
The Nation'da yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için Türkçeleştirilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.