İsrail Perşembe günü Hamas tarafından sunulan ateşkes önerisinin son taslağını değerlendireceğini söyleyerek dünyaya biraz umut vermiş olsa da Gazze'deki mevcut durum bir çözümden epey uzak görünüyor.
Diğer yandan İsrail, Hamas'ın yanıtından önceki günlerde "bir sonraki aşamadan" bahsetti. Bu aşamanın daha düşük yoğunluklu bir çatışma olacağı, ancak İsrail askerlerini sahada tutacağı ve kalan İsrailli esirlerin serbest bırakılması yerine çatışmaların devamına öncelik vereceği bildirildi.
İsrail yönetimi şu ana kadar Hamas "tamamen yenilgiye uğratılmadan" çatışmaların sona ermeyeceği konusunda ısrarcı oldu ancak grubun savaşçıları ve diğer Filistinli grupların İsrail'in yenilgiye uğrattığını ilan ettiği Gazze'nin bazı bölgelerinde yeniden ortaya çıkmasıyla birlikte bunun yakın olmadığı açık.
Bu da İsrail'in Gazze'deki varlığının tanımlanmış bir sonu olmadığı anlamına geliyor.
Al Jazeera'ye konuşan Orta Doğu Küresel İlişkiler Konseyi üyesi Ömer Rahman, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun "bunu mümkün olduğunca uzun süre devam ettirmek için bir motivasyonu" olduğunu söyledi.
Diğer analistler de aynı fikirde.
Doha Enstitüsü'nden Ihab Maharmeh, "Devam eden soykırım, Gazze'nin yıkımı, Filistinlilerin aç bırakılması ve geçim kaynaklarının tahrip edilmesi, İsrail'in stratejik ve güvenlik kaygılarıyla birleştiğinde, Filistinlileri topraklarından etmek amacıyla Gazze Şeridi'nin yeniden işgal edileceğine işaret ediyor" dedi.
Hedefler
İsrail'in bir milyondan fazla yerinden edilmiş Filistinlinin sığındığı Refah'a yönelik kara saldırısından önceki aylarda, Netanyahu ve hükümeti üzerinde, aralarında ABD'deki üniversite kampüslerinin de bulunduğu küresel protestolar yoluyla siyasi baskı birikmişti.
9 Mayıs'ta ABD Başkanı Joe Biden, Refah'ı işgal etmesi halinde İsrail'e bomba teslimatını durduracağını söyleyecek kadar ileri gitti.
Ancak İsrail'in sınırlı bir saldırı olarak lanse edilen Refah operasyonu Biden yönetiminden herhangi bir tepki görmeden ilerledi ve İsrail ordusu Gazze ile Mısır'ı ayıran Philadelphi Koridorunun tamamını ele geçirdi. O zamandan bu yana ateşkes görüşmeleri tıkandı ve Netanyahu'nun ülke içindeki oy oranları yükseldi.
Daha fazla manevra kabiliyetine sahip olan Netanyahu hükümeti şimdi farklı bir hedef için çalışıyor olabilir.
Rahman, "[İsrail'in] gerçek amacının [Gazze'deki] İsrail varlığının sonsuza dek sürmesi ve Filistinlilerin oradaki varlığının tasfiye edilmesi olduğunu düşünüyoruz. İsrail'in amacı "Gazze'den mümkün olduğunca çok sayıda Filistinliyi etnik olarak temizlemektir.” dedi.
Doha Enstitüsü'nden Hani Awad, İsrail'in Filistinlilerin direnişinin yönetimlerinden ya da yönetici grubun kimlik ve yöneliminden değil, birleşik demografik bir Filistin toplumunun varlığından kaynaklandığını artık çok iyi öğrendiğini söyledi.
Hükümettekiler de dahil olmak üzere bazı aşırı sağcılar Gazze'nin tamamen ele geçirilmesi ve yerleşime açılması için bastırırken, Netanyahu bunun kendi görüşü olmadığında ısrar etti.
Ancak İsrail, Gazze'nin çevresi boyunca ve kalbinden geçen bir koridor boyunca bir "tampon bölgeyi" zorla temizleyerek bölgenin gerçek yapısını değiştirmeye çalışıyor.
Ortadoğu Enstitüsü'nden Eyal Lurie-Pardes Al Jazeera'ye yaptığı açıklamada, "Benim uzun zamandır yaptığım analiz, İsrail'in asıl amacının Gazze'yi Batı Şeria'laştırmak [ve] güvenlik ve askeri durumu yönetmek olduğu, sivil konulara pek değinmediği yönünde" diyor.
"Üçüncü aşamanın arkasındaki fikir İsrail'in bir şehrin içinde koca bir tugaya ihtiyaç duymaması. Bunu Batı Şeria gibi düşünün. Merkezi nüfusun dışında konuşlanıyorlar ama her zaman küçük akınlar yapma ya da operasyonlar başlatma kabiliyetine sahipler."
İsrail'in çıkmazı
Netanyahu bir Filistin devletinin kurulmasına karşı olduğunu açıkça ifade etmişti. Ancak alternatif önerileri de uluslararası toplum tarafından pek kabul görmedi.
Geçtiğimiz aylarda Netanyahu, Gazze savaşının ertesi günü için Arap ülkelerinin (Mısır, Ürdün ve Birleşik Arap Emirlikleri) bölgenin yeniden inşasına ve yönetimine yardım etmesini de içeren çeşitli senaryolar ortaya attı.
Biden, Arap ülkelerinin Gazze'nin yeniden inşasına yardım etmeye istekli olduklarını, ancak günlük işlerini yönetmekle ilgilendiklerine dair çok az işaret olduğunu söyledi.
BAE Dışişleri Bakanı Abdullah bin Zayed Mayıs ayında attığı bir twitte BAE'nin "Gazze Şeridi'ndeki İsrail varlığına kılıf sağlamayı amaçlayan herhangi bir planın içine çekilmeyi reddettiğini" söyledi. Ayrıca BAE'nin "İsrail işgali altındaki Gazze Şeridi'nin sivil yönetimine katılmaya" istekli olmadığını ifade etti.
Ancak Netanyahu kendisine karşı uzun süredir içten içe kaynayan öfkeye yenik düşse bile İsrail devlet politikasında bir değişiklik olacağının garantisi yok.
Awad, "Bu duruş Netanyahu'nun koalisyonuyla sınırlı değil, başta ordu olmak üzere tüm İsrail müesses nizamının duruşunu temsil ediyor" dedi.
Analistler Netanyahu'nun hırslarının, başlıca siyasi rakibi Benny Gantz ve yakın zamanda Washington ziyaretleri sırasında ABD'li yetkililerle görüşen Savunma Bakanı Yoav Gallant da dahil olmak üzere İsrail'in siyasi ana akımına yansıdığını söyledi.
Rahman, "Netanyahu hükümeti gitse ve yerine yenisi gelse bile İsrail, Filistinlilerin siyasi bağlamıyla başa çıkma konusundaki isteksizliği ya da yetersizliği nedeniyle Gazze Şeridi'nden askeri olarak çekilememe gibi bir açmaz ile karşı karşıya" dedi.
İsrail ve uluslararası toplum "yönetimi ya da kontrolü Hamas'a devretmek istemiyor ama aynı zamanda Arap devletleri ve uluslararası toplum, yaptıklarından sonra ve uzun vadeli bir siyasi çözüm olmadan neden [Gazze'yi] İsrail adına yeniden inşa etsin, yönetsin ve denetlesin?"
Geri çekilmek için ne gerekiyor?
İsrail medyası kısa bir süre önce ordunun Lübnan sınırına doğru geniş çaplı bir savaş beklentisiyle asker sevk ettiğini duyurdu.
Ancak ordunun Gazze’den tamamen geri çekileceğine dair bir işaret yok ki bu da olağanüstü bir durum gerektirir.
Awad, "İsrail'in askeri çabaları bu üsleri kalıcı hale getirmeyi amaçlıyor, bu da savaşın İsrail askeri olarak yenilinceye ya da ABD tarafından çekilmeye zorlanıncaya kadar devam edeceğini ima ediyor" dedi.
"Her iki senaryonun da gerçekleşme olasılığı belirsiz ve büyük ölçüde ABD seçimlerinin sonuçlarına ve bir sonraki Amerikan başkanının harekete geçme konusundaki istekliliğine bağlı."
ABD politikasında dramatik bir değişiklik ya da Gazze'de öngörülemeyen yıkıcı bir yenilgi olmadığı sürece İsrail'in Gazze'deki askeri varlığı devam edecek.
Savaşın görünürde bir sonu yok.
Rahman, "İsrail'in başka bir planı yok" diye konuştu.
Kaynak: Mepa News, Al Jazeera