Türkiye’nin Kabil Büyükelçisi Cihad Erginay’ın Afganistan’da yeni yönetimin Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki’yle görüşmesi, “Yüz yüze diplomatik mesaiye geçilmesiyle birlikte resmi tanıma süreci ortaya çıkacak mı?” sorusunu gündeme taşıdı.
Türkiye’yi Afganistan’da temsil etmeye devam eden Kabil Büyükelçisi Cihad Erginay, bugün Twitter’da yaptığı paylaşımda, Taliban'ın ilan ettiği hükümette Dışişleri Bakan Vekili konumundaki Muttaki’yle yüz yüze görüştüğünü açıkladı. Dışişleri Bakan Vekili Muttaki ile tanışma toplantısı yaptığını açıklayan Erginay, Muttaki’yle görüşmesinde neleri konuştuklarına ilişkin, “Türkiye’nin Afgan halkına devam eden desteği ve tarihi bağlarımız/ilişkilerimiz üzerine inşa edeceğimize dair güvence verdim. Eğitim, sağlık, kalkınma gibi konularda görüşlerimizi paylaştık. Sıcak misafirperverliği için teşekkür ediyorum” ifadesini kullandı.
Taliban Sözcüsü Zebihullah Mücahid de, sosyal medya hesabında Muttaki ve Erginay’ın görüşmesine ilişkin fotoğraflar ile birlikte kısa açıklamada bulundu. Görüşmede insani yardım, sağlık, Türkiye’deki Afgan mülteciler ve öğrenciler konularının ele alındığını açıklayan Mücahid, Dışişleri Bakan Vekili Muttaki’nin Türkiye’nin Afganistan’daki projelerini tamamlamasını istediğini ve ikili ilişkilerde işbirliğinin sürdürülmesinden yana olduklarını Büyükelçi Erginay’a ilettiğini aktardı.
Afganistan’da Kabil’in Taliban güçlerince 16 Ağustos’ta ele geçirilmesiyle birlikte ABD’nin yanısıra Avrupa ülkeleri büyükelçiliklerini kapatma kararı alarak, diplomatlarını geri çekmişti. Bu süreçte Türkiye, diplomatik temsilciliğini güvenlik açısından ilk önce Kabil havalimanına taşımış ancak bunun ardından yeniden kendi büyükelçilik binasını açık tutma kararı almıştı. Şu anda Afganistan’da Türkiye’nin yanısıra Çin, Rusya, Pakistan ve Katar büyükelçilik düzeyinde faaliyetlerini sürdürüyor.
Şimdi Türkiye Cumhuriyeti adına Büyükelçi Erginay’ın Taliban hükümetiyle ilk yüz yüze diplomatik ilişkileri başlatmasıyla birlikte Afganistan’daki “emirlik rejimi” şeklindeki yeni yönetimi resmen tanıyıp tanımayacağı merak konusu.
Büyükelçi Koru: Tanıma için erken, Taliban’ın uygulaması beklenmeli
Eski Dışişleri Bakan Yardımcısı ve Emekli Büyükelçi Naci Koru ise, geçtiğimiz günlerde Gazeteciler Cemiyeti’nin Afganistan'la ilgili çevrimiçi söyleşisine konuk olduğunda, Kabil’deki yeni hükümet mensupları arasında uluslararası arenada terör listelerinde yer alan isimler olduğunu hatırlattı.
Taliban’ın geçici hükümetinin Özbek ve Tacik kökenli birkaç isim dışında ağırlıklı Peştun isimlerden oluşturduğunu kaydeden Büyükelçi Koru, gelecekte Taliban’ın kuracağı yeni hükümette uluslararası arenada kabul edilebilirliği daha fazla olabilecek isimlere yer verilebileceği ihtimalini dile getirirken, “ama şu anda böyle bir umut ışığı gözükmüyor” diye de ekledi.
"Türkiye aceleci davranmamalı"
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun daha önce dile getirdiği üzere Türkiye’nin aceleci davranmaması gerektiğini düşündüğünü belirten Koru, normal koşullarda Türkiye açısından resmi tanıma sürecinin nasıl işleyebileceğine dikkat çekti. Normal süreçte bir ülkede seçim ile veya bir anlaşma sonucunda olacak bir iktidar değişimiyle yeni yönetime gelindiğinde resmi tanıma süreci işletildiğini anlatan Koru, “Afganistan’da böyle bir süreç yaşanmadı. Yaşanan nedir? ABD ve NATO’nun diğer ülkelerinin Afganistan’ı terketmesi ve Taliban’ın yönetimi ele geçirmesi. Dolayısıyla bunun hukuki bir zemini henüz tam olarak oluşturulmuş değil. Bence yapılması gereken tanıma konusunu zamana bırakmaktır. Taleban’ın bugüne kadar verdiği sözleri yerine getirip getirmeyeceğini görmek. Ondan sonra müttefiklerimizle birlikte değerlendirmede bulunarak öyle karar vermek” diye konuştu.
Bu noktada Türkiye’nin içerisinde bulunduğu ittifak yapılarını anımsatan Koru, Türkiye’nin NATO üyeliği, Avrupa Birliği’yle ilişkisinin yanısıra İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) üyesi olduğunu hatırlatarak, Türkiye’nin İİT içerisinde Afganistan konusunda etkin bir diplomasi yürütmesi gerektiği görüşünü paylaştı. Koru, “Bence tanınma için erken, Taliban’ın atacağı adımlar beklenmeli” ifadesini kullandı.
Koru, Türkiye – Taliban ilişkileri bakımından, Ankara yönetimince Kabil havalimanının güvenliğini yürütme konusunda istekli olunmasını pek uygun görmediğini de dile getirdi. Türkiye’nin büyükelçiliğini Taliban’dan aldığı güvence neticesinde kendi binasına geri taşıdığını anımsatan Koru, ancak Kabil içerisinde halen güvenlik sorunu olduğunu düşündüğünü de sözlerine ekledi.
Emekli Büyükelçi Koru, Taliban’ın ne kadar dış dünyayla irtibat kurmaya çalışırsa kendi içerisindeki "terör örgütleri" gruplarınca o kadar hedef haline gelebileceğini de söyledi. Taliban’ın uluslararası kamuoyuna Afganistan’ın terör odağı olmaması konusunda vaatte bulunduğuna işaret eden Koru, şimdi ülkedeki iç güvenlikten tek başına sorumlu olan Taliban’ın bu konuda verdiği sözü tutup tutamayacağını söylemek için daha çok erken olduğunu kaydetti.
Kaynak: Amerika'nın Sesi