Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Joe Biden, NATO liderlerini Washington'da bir zirve için ağırlarken, Rusya'nın işgaline karşı Ukrayna'yı savunma sözü verdi ve Kiev için düzinelerce yeni hava savunma sistemi kurulacağını duyurdu.
Salı günü yaptığı konuşma, Biden'ın 27 Haziran'daki bir münazarada gösterdiği ve göreve uygunluğuyla ilgili soru işaretlerinin yanı sıra 5 Kasım'daki seçimleri kendisinden önce gelen ve NATO'ya şüpheyle yaklaşan Donald Trump'a karşı kaybedebileceği endişelerine yol açan performansından bu yana yaptığı en yüksek profilli politika konuşmasıydı.
Sesi kendinden emin ve güçlü bir şekilde teleprompterdan konuşan Biden, NATO'nun "tarihinde hiç olmadığı kadar güçlü" olduğunu ilan etti. Ve bunun iyi bir şey olduğunu söyledi, "çünkü tarihin bu anı kolektif gücümüzü gerektiriyor".
"Otokratlar küresel düzeni altüst etmek istiyor" ve "terörist gruplar" "şeytani planlar" yapmaya devam ediyor diyen Biden, Avrupa'da ise Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "Ukrayna'yı haritadan silmeye" çalıştığını söyledi.
"Ama hiç kuşkunuz olmasın, Ukrayna Putin'i durdurabilir ve durduracaktır da" diyen ABD lideri, "özellikle de bizim tam ve kolektif desteğimizle. Ve onlar bizim tam desteğimize sahipler."
Şu ana kadar başkanlık yarışından çekilme çağrılarını reddeden Biden, yurtdışındaki geleneksel ittifakları yeniden tesis etmeyi dış politikasının merkezi haline getirdi. Kampanya sürecinde bir yandan NATO'ya olan bağlılığını vurgularken diğer yandan da seçmenlere Trump'ın Beyaz Saray'a dönmesi halinde ittifaka sırtını döneceğini anlatmaya çalıştı.
ABD Başkanı, Washington ve diğer NATO ülkelerinin Ukrayna'nın yetersiz hava savunmasını güçlendirmek için önemli adımlar attığını duyurdu. ABD, Almanya, Hollanda, Romanya ve İtalya'nın Ukrayna'ya beş ek stratejik hava savunma sistemi için ekipman sağlayacağını söyledi.
Bunlar arasında dört ilave Patriot bataryası ve bir SAMP/T savunma sistemi bulunuyor.
"Önümüzdeki aylarda ABD ve ortaklarımız Ukrayna'ya düzinelerce ilave taktik hava savunma sistemi sağlamayı planlıyor" diye ekledi. "Toplamda, Ukrayna önümüzdeki yıl içinde yüzlerce ilave önleme sistemi alacak ve Ukrayna şehirlerini Rus füzelerine ve cephede hava saldırılarına maruz kalan Ukrayna birliklerine karşı korumaya yardımcı olacak."
Avrupa'da Trump endişesi
Kuruluşunun 75. yıldönümünü kutlayan NATO, Putin'in Ukrayna işgaline karşı çıkmak için yeni bir amaç bulmuş durumda ve iki ülke liderinin özel sohbetlerine de bu savaş damgasını vuracak.
Ancak ABD başkanlık seçimlerine dört aydan az bir süre kala, Biden'ın siyasi sıkıntıları da kendini gösteriyor.
ABD'nin eski NATO büyükelçilerinden Robert Hunter, Al Jazeera'ye yaptığı açıklamada, NATO liderleri arasında Trump'ın olası bir dönüşü konusunda "korkunç" bir endişe olduğunu söyledi. "Bay Trump dışında herhangi birinin başkan olmasını gerçekten istiyorlar" dedi.
Trump, gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) en az yüzde 2'sini savunmaya harcama hedefini tutturamayan NATO üyelerini defalarca eleştirdi ve Şubat ayında Rusları bu hedefleri tutturamayan ülkelere "ne isterlerse yapmaları" için "cesaretlendireceği" uyarısında bulundu.
Hunter, Biden'ın konuşmasının Avrupa'nın Biden'ın gücü konusundaki endişelerini yatıştırmaya yetip yetmeyeceğinin belirsiz olduğunu söyledi.
"Biden açıkça iyi hazırlanmıştı, iyi okudu, içeriği iyiydi, çok enerjisi vardı. Bu, ittifak içinde arzu edilen türden bir lider, ancak bunun fikirleri değiştirmek için yeterli olup olmayacağı konusunda hiçbir fikrim yok" diyor Hunter ve ekliyor:
"Atlatması gereken bir buçuk günü daha var. Bugün çok sıkı bir şekilde kurgulandığı gibi bazıları da kurgusuz olacak."
Bu arada Reuters haber ajansı Avrupalı bir diplomatın Biden'ın münazara performansının yarattığı hasarı silmenin zor olduğunu söylediğini aktardı.
"Münazaradan sonra nasıl kendine gelebileceğini göremiyoruz" diyen diplomat, Salı günkü konuşmanın önceden yazıldığı için Biden'ın dayanıklılığının bir kanıtı olmadığını söyledi.
"Onun dört yıl daha ABD ve NATO'nun başında kalabileceğini hayal bile edemiyorum."
Associated Press haber ajansı da bazı ABD'li yetkililere dayanarak Başkan'ın Rusya'nın Ukrayna'yı işgali gibi daha geniş meseleleri güçlü bir şekilde kavradığını, ancak bu çatışmalar söz konusu olduğunda ülkelerin ya da grupların atabileceği spesifik ve aşamalı adımlar konusunda zaman zaman kafasının karıştığını söyledi.
Ancak yetkililer, Biden'ın genel zihinsel durumu konusunda - en azından henüz - bir güven krizi olmadığını söyledi.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz Salı günü zirve için Berlin'den ayrılmadan önce gazetecilere yaptığı açıklamada Biden'ın sağlığı konusunda herhangi bir endişesi olmadığını söyledi. Scholz, "Amerikan Başkanı ile yaptığım birçok görüşmeden, bu zirveyi bizimle birlikte çok iyi ve çok hassas bir şekilde hazırladığını biliyorum" dedi.
NATO üyesi 32 ülkenin yanı sıra Pasifik ortakları Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore ile Ukrayna'nın liderlerinin bir araya geleceği zirvenin, Biden'ın ABD seçimlerinden önce uluslararası bir forumda yapacağı son konuşmalardan biri olması bekleniyor.
Perşembe günü Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskyy ile bir araya gelmesi ve kısmen göreve uygunluğu konusundaki endişeleri yatıştırmayı amaçlayan bir basın toplantısı düzenlemesi bekleniyor.
Zelenskiy ise NATO zirvesinde "silah, finansman ve siyasi destek" de dahil olmak üzere "ek güvenlik garantileri" için mücadele edeceğini söyledi.
Ukrayna nihayetinde Rusya'nın gelecekteki saldırılarına karşı NATO'ya katılmak istiyor, ancak adayların ittifakın tüm üyeleri tarafından onaylanması gerekiyor, bazıları Moskova ile doğrudan bir çatışmayı kışkırtmaktan çekiniyor. Bazı üyeler ittifakın Ukrayna'nın "geri dönülmez bir şekilde" NATO'ya doğru ilerlediğini açıkça belirtmesini istiyor ve zirve bildirisinde ittifakın geçen yıl verdiği "Ukrayna'nın geleceği NATO'dadır" sözünün ötesinde bir dil kullanılmasını istiyor.
Basında çıkan haberlere göre NATO liderleri bir kez daha Ukrayna'nın ittifaka katılması için garanti bir zaman çizelgesi sunmaktan kaçınacaklar. Bunun yerine Zelenskiy'e, yetkililerin "üyeliğe giden köprü" olarak adlandırdıkları ve Ukrayna'nın ittifaka katılmak için yerine getirmesi gereken hükümet, ekonomi ve hukuk devleti reformlarını da içeren belirli görevleri ortaya koyması beklenen bir belge sunacaklar.
Ancak bu adımları yerine getirmek yeterli olmayacaktır. İttifak daha önce Rusya ile olan anlaşmazlık çözülene kadar yeni bir üye kabul etmeyeceğini açıklamıştı.
Salı günü ABD'li siyasi liderlere seslenen Zelenskiy ise dünyayı ülkesine yardım etmek için seçim sonuçlarını beklememeye çağırdı.
Zelenskiy, "Herkes Kasım ayını bekliyor. Amerikalılar Kasım ayını bekliyor, Avrupa'da, Orta Doğu'da, Pasifik'te, tüm dünya Kasım ayını bekliyor ve gerçekçi olmak gerekirse Putin de Kasım ayını bekliyor” dedi ve ekledi:
"Gölgelerden çıkmanın, güçlü kararlar almanın... harekete geçmenin ve Kasım ayını ya da başka bir ayı beklememenin zamanı geldi"
Kaynak: Mepa News, Al Jazeera