Halid Meşal, tam adıyla Halid Abdurrahim İsmail Abdulkadir Meşal, 28 Mayıs 1956 yılında, o dönem Ürdün'ün kontrolü altındaki Batı Şeria'nın Silvad kasabasında dünyaya geldi.
Hayatının ilk yılları
İşgalin ilk dönemlerinden itibaren İsrail'e karşı direnen bir aileye mensuptu. Babası Abdulkadir Meşal, 1936-1939 yılları arasındaki direnişe katılmıştı. Daha sonraki yıllarda imamlık ve çiftçilik yapan Abdulkadir Meşal, 1957 yılında çalışmak üzere Kuveyt'e gitti ve burada çalışarak Filistin'de kalan ailesini geçindirmeye başladı.
Beşinci sınıfa kadar Silvad'da ilkokul okuyan Halid Meşal'in çocukluk yılları, İsrail'in 1967 yılında başlattığı işgalle birlikte tamamen değişecekti. Henüz 11 yaşında olan Meşal, İsrail işgali sebebiyle ailesiyle beraber Ürdün'e göç etti. Burada 2 ay kalan Meşal ailesi, ardından babalarının yaşadığı Kuveyt'e yerleşti.
Ortaokul ve liseyi Kuveyt'te tamamlayan Halid Meşal, lise yıllarında Müslüman Kardeşler'in Kuveyt'teki teşkilatlanmasına katıldı ve İslami çalışmalar içerisinde aktif olarak görev aldı.
Kuveyt'teki çalışmaları
1974 yılında Kuveyt Üniversitesi Fizik Bölümü'nde okumaya başladı. Üniversite yıllarında hem başarılı bir öğrenci olarak öne çıktı hem de İslami faaliyetlerine devam etti.
1975 yılında Filistin'i ziyaret eden Halid Meşal, 8 yıldır ilk kez gittiği vatanının durumunu gördüğünde, Filistin mücadelesi içerisinde yer almaya yönelik azmi arttı.
1977 yılında Arap ülkelerindeki birçok üniversitede okuyan Filistinli öğrencilerin çatı örgütü olan Filistinli Öğrenciler Birliği seçimlerinde İslami bloka liderlik etti. Seçimlerin iptali üzerine, İslami kesimden Filistinli öğrencilerin bir araya geleceği Filistinli Öğrenciler İslami Birliği isimli oluşumu teşkil etti. Bu dönemde İslami ilimler tahsiline de devam etti ve Kur'an-ı Kerim hafızlığına başladı. Hamas içerisindeki çalışmaları sebebiyle yarım kalan bu süreci 2007'de tamamlayarak hafız olacaktı.
1978 yılında üniversiteden mezun olan Halid Meşal, 1984 yılına kadar Kuveyt'te fizik öğretmenliği yaparken, bir yandan da İslami çalışmalarına devam etti.
Hamas'ın kuruluşu
1980'lerin ortalarında İslami kesimden Filistinliler, Filistin mücadelesinde yeni bir sayfa açma ve çatı bir İslami kuruluş teşkil etme amacıyla görüşmeler yürütüyordu. Halid Meşal de söz konusu görüşmelerin bir parçasıydı. 1984 yılından itibaren tam zamanlı olarak bu mücadelenin içerisine dahil oldu.
Bu görüşmelerin sonucu olarak gerek Filistin topraklarında gerekse diğer Arap ülkelerinde faaliyet gösterecek olan Filistin İslami Direniş Hareketi (Hamas) 1987 yılında resmen teşkil edildi. Meşal Hamas'ın lider kadrosu içerisinde yer aldı.
1990 yılında Irak lideri Saddam Hüseyin'in Kuveyt'i işgali üzerine diğer Hamas liderleriyle birlikte Ürdün'e döndü ve çalışmalarına burada devam etti.
Bu dönemde Hamas'ın Siyasi Bürosu'nun kuruluşuna öncülük eden Meşal, 1995 yılında Siyasi Büro Başkanı Musa Muhammed Ebu Merzuk'un ABD ziyareti sırasında tutuklanmasının ardından, 1996 yılında Siyasi Büro'nun başına geçti. Bu görevi 2017 yılına kadar kesintisiz sürdürecekti.
Suikast
Filistin'de Hamas'ın İsrail'e karşı direnişi günden güne güç kazanırken, Hamas'ın görünen yüzü ve en üst düzey siyasi lideri olarak Halid Meşal, İsrail'in hedeflerinden biri haline geldi.
25 Eylül 1997'de Mossad, bu dönemde faaliyetlerine Ürdün'de devam eden Halid Meşal'e başkent Amman'da suikast girişiminde bulundu.
O dönemde İsrail Başbakanı bugün olduğu gibi, Binyamin Netanyahu'ydu. Netanyahu, suikastın olabildiğince gizli ve sessiz olmasını istiyordu.
Plan şuydu: İki Mossad ajanı bir sokakta Meşal'in arkasından yürüyecek, ajanlardan biri çalkalanmış bir soda şişesini ses çıkarıp dikkat dağıtma amacıyla açarken diğeri de Meşal'e öldürücü bir sprey püskürtecekti.
Plana dair diğer bir anlatı ise, turist kılığında Ürdün'e girecek olan İsrail ajanlarının Halid Meşal'in kulağına bir cihaz kullanarak hızlıca yayılan bir zehir enjekte edileceğiydi.
Mossad ajanları 25 Eylül'de sahte Kanada kimlikleriyle, turist kisvesi altında Amman'a vardılar. Ancak işler planlandığı gibi gitmedi ve Mossad ajanları Meşal'i sessiz bir şekilde hedef alamadı. Fark edilen ajanlar zehri Meşal'in kulağına püskürtseler de fark edildiler ve kaçmaya başladılar.
Ancak kaçan ajanlar bölgedeki Hamas üyeleri ve Ürdün polisi tarafından yakalandılar. Meşal ise birkaç saat sonra ağrı, kusma ve benzeri şikayetlerle hastaneye kaldırıldı, kısa bir süre içerisinde komaya girdi.
Ajanların üzerinden çıkan pasaportlar üzerine Kanadalı diplomatlar karakola çağrıldı. Böylece iki kişinin ajan oldukları ve Kanada vatandaşı olmadıkları anlaşıldı.
Olaylar üzerine Ürdün Kralı Hüseyin, Netanyahu'ya ulaşarak zehrin panzehirinin derhal Ürdün'e teslim edilmesini, aksi takdirde 1994'te yapılan barış anlaşmasının iptal edileceğini söyledi. Fakat Netanyahu bunu kabul etmedi. Bunun üzerine Kral Hüseyin, yakalanan iki Mossad ajanının idam edileceği tehdidinde bulunarak Netanyahu'yu uzlaşıya zorladı.
Dönemin ABD Başkanı Bill Clinton da devreye girerek Netanyahu'yu anlaşmaya ikna etti. Böylece İsrail hem zehrin panzehirini vermeyi, hem de Şeyh Ahmed Yasin de dahil olmak üzere 70 Hamas tutuklusunu serbest bırakmayı kabul etti. Karşılığında iki Mossad ajanı serbest bırakıldı. Ürdün'e ulaştırılan panzehirinin kullanılmasıyla Meşal komadan çıktı ve iyileşti.
Ürdün'den sürülmesi ve Suriye dönemi
1999 yılının Ağustos ayında Hamas'ın yurtdışı liderliği, Ürdün Kralı 2. Abdullah'ın kararıyla Ürdün'den sürüldü. Ürdün, Hamas'ın faaliyetlerinin Ürdün, İsrail ve Ramallah yönetimi arasındaki statükoyu bozmasından korkuyordu.
Aynı yılın Eylül ayında ise Meşal de dahil olmak üzere bazı liderler tutuklandı ve ülkeden sürüldü. Halid Meşal ilk olarak Katar'a, ardından ise Suriye'nin başkenti Şam'a yerleşti.
2006'da Hamas'ın kazandığı seçimlerde, bu dönemin ardından gerçekleşen İsrail saldırılarında, Gazze'ye uygulanan ablukalarda ve esir takasında Meşal Hamas'a liderlik ederek grubun en önemli ismi olarak öne çıktı.
Katar yılları ve günümüz
2012 yılının Şubat ayında Halid Meşal, Beşar Esed'in Suriye halkına yönelik katliamlarının ardından Şam'ı terk etti ve Katar'ın başkenti Doha'ya yerleşti. Hamas da bu süreçte Esed rejimiyle ilişkilerini kesecekti. Meşal bu doğrultuda Suriye muhalefetine doğrudan desteğini açıkladı, ilerleyen yıllarda da bu paraleldeki tutumunu sürdürdü.
Aynı yılın Aralık ayında Gazze Şeridi'ni ziyaret eden Halid Meşal, ilerleyen dönemde İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarını sertleştirdiği ve ablukasını sıkılaştırdığı süreçte de Hamas'a zorlu bir süreçte liderlik etti.
2017 yılında Meşal, 21 yıllık Hamas Siyasi Bürosu liderliği görevini İsmail Heniye'ye bıraktı. Hamas'ın yurt dışı başkanı olarak seçilen Meşal halen bu görevi sürdürüyor ve Hamas'ın en üst düzey siyasi liderlerinden biri.
Heniye'ye yönelik suikastın ardından Meşal'in Siyasi Büro'nun başına yeniden geçebileceği öne sürülüyor.
Kaynak: Mepa News