Pakistan'ın 19 kişilik yeni kabinesi 11 Mart'ta yemin ederken bir kişi öne çıkıyordu: Ülkeyi içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılardan çıkarma görevini üstlenen Muhammed Aurangzeb, kendisi siyasete yabancı bir isim.
Daha önce Pakistan'ın en büyük ticari bankalarından biri olan Habib Bank Limited'in (HBL) başında bulunan deneyimli bankacı Aurangzeb, aralarında dört kez maliye bakanlığı yapan Ishaq Dar'ın da bulunduğu birçok adayın arasından sıyrılarak 350 milyar dolarlık bir ekonominin başına getirildi.
Al Jazeera'den Abid Hussain'in haberine göre, Pennsylvania Üniversitesi Wharton İşletme Fakültesi'nden mezun olan Aurangzeb, HBL'deki altı yıllık görevinden önce Citibank ve JP Morgan gibi büyük uluslararası bankalarda da çalıştı.
Çifte vatandaş olan Aurangzeb, Pakistan'da bir kamu görevinde bulunabilmek için Hollanda vatandaşlığından vazgeçmek zorunda kaldı. Henüz parlamento üyesi olmasa da, ülke kurallarına göre federal bakan olarak görevine devam edebilmesi için parlamenter olması gerekiyor.
Aurangzeb Pakistan'ın maliye bakanı olan ilk bankacı değil. Ondan önce Şebket Aziz, başbakan olmadan önce General Pervez Müşerref'in görev süresi boyunca sekiz yıl (1999-2007) bu görevi yürütmüştü.
Daha sonra eski başbakan İmran Han ve Pakistan Tahrik-i İnsaf (PTI) hükümeti döneminde bankacı Şevket Tarin'e verilen bu görev, PTI hükümeti Nisan 2022'de parlamentoda yapılan güvensizlik oylamasıyla düşürülmeden önce bir yıl (2021-2022) boyunca devam etti.
Aurangzeb'in atanması, Başbakan Sahbaz Şerif ve Pakistan Müslüman Ligi-Nawaz (PMLN) hükümetiyle birlikte çalıştığı için ülkenin ciddi ekonomik zorluklarla karşı karşıya olduğu kritik bir döneme denk geliyor. Şerif ve PMLN, geniş çaplı hile iddialarıyla gölgelenen son 8 Şubat seçimlerinin ardından bir koalisyon hükümeti kurarak iktidara gelmişti.
Analistlere göre Aurangzeb'in ilk görevlerinden biri, mevcut 3 milyar dolarlık dokuz aylık anlaşmanın Nisan ayında sona ermesinin ardından acilen yeni bir Uluslararası Para Fonu (IMF) kredi programını müzakere etmek olacak.
Halihazırda 130 milyar dolardan fazla -gayrisafi yurtiçi hasılasının en az üçte biri- dış borç yükü altında olan ülke için küresel kredi kuruluşuyla yeni bir kredi programı gerekli. Pakistan'ın bu yıl Haziran ayına kadar 24 milyar dolar geri ödeme yapması planlanıyordu ancak iki taraflı alacaklılardan borç çevirme yoluyla bir miktar rahatlama sağlamayı başardı.
Ülke şimdi Haziran ayında mali yıl sona ermeden önce yaklaşık 5 milyar dolar ödemek zorunda.
Bu arada, Pakistan'ın mevcut döviz stokları 7.8 milyar dolar ile sadece sekiz haftalık ithalatı karşılamaya yetecek kadar az.
Para birimi son iki yılda yüzde 50'den fazla değer kaybederken, şu anda yüzde 23'ün üzerinde olan enflasyon, enerji tarifelerinin yanı sıra temel gıda ürünlerinin fiyatlarındaki hızlı artışla birlikte 2023 yılında yaklaşık yüzde 40'a yükseldi.
Birçok gözlemci, Pakistan'ın borç sorunu göz önüne alındığında Aurangzeb'in uluslararası bankalarla olan deneyiminin ve küresel finans piyasalarına olan hakimiyetinin kritik önem taşıdığına inanıyor.
İslamabad'daki Sürdürülebilir Kalkınma Politikası Enstitüsü'nde (SDPI) kıdemli bir ekonomist olan Sacid Emin Cavid, Aurangzeb'in göreve getirilmesinin, hükümetin siyasi olarak popüler olmasa da ekonomik reformları uygulamaya kararlı olduğunun bir işareti olduğunu söyledi.
Emin Cavid Al Jazeera'ye verdiği demeçte, Şerif'in İmran Han hükümetinin görevden alınmasının ardından kısa bir süre liderliğini yaptığı ve kısa görev süresi hızla yükselen enflasyon ve Pakistanlıların artan ekonomik sıkıntılarıyla aynı döneme denk gelen koalisyona atıfta bulunarak, "Bu kısmen PDM hükümetinin geçmişte başarılı olamadığı yönündeki algıyı hafifletmeye yönelik bir adım da olabilir" dedi.
Ancak Karaçi merkezli ekonomist Hurram Şehzad'a göre Aurangzeb'in işinde başarılı olabilmesi için geçmişinden daha fazlasına ihtiyacı olacak.
Al Jazeera'ye konuşan Şehzad, "Kilit nokta maliye bakanının kim olduğu değil, bu kişinin ne yapacağı, vizyonunun ne olduğu ve masaya hangi uzun vadeli düşünceyi getireceğidir" dedi.
İslamabad merkezli SDPI'dan Cavid, herhangi bir maliye bakanı için zor zamanlar olduğunu ancak Aurangzeb'in siyasi bagajının olmamasının onun lehine çalışabileceğini söylüyor.
"IMF ile siyasi dengeleme yerine daha reform odaklı bir ilişki görebiliriz" diyen Cavid, seçmen lobilerinin reformlara karşı baskılarına atıfta bulunarak geleneksel politikacıların sıklıkla bununla mücadele ettiğini söyledi.
Daha da önemlisi, ekonomi politikası yürütme konusunda yeni düşünceler getiriyor. Küresel deneyimi göz önüne alındığında, ekonomi politikasının elden geçirilmesi konusunda biraz daha derine inebilir ve ülke ekonomik büyümeye yeniden odaklanabilir."
Karaçi merkezli ekonomist Ammar Habib Han, Aurangzeb'in finans alanındaki deneyimini kabul etmekle birlikte, bir makroekonomistin bu görev için bir bankacıdan daha uygun olabileceğini söyledi.
Habib Han, "Genellikle [hükümetin] başındakiler reformların ne kadar uzun zaman alacağını ve makroekonomik dengenin nasıl sağlanması gerektiğini anlayamazlar” dedi ve ekledi:
"Hızlı bir çözüm arayışına giriyorlar ve çoğunlukla uzun vadeli reformlar yapmak yerine yara bandı olabilecek kişileri göreve getiriyorlar."
Kaynak: Mepa News