Bu yılın Mart ayının sonlarından beri, Fildişi Sahili'nin kuzeyi cihat yanlısı saldırılarda önemli bir artışa sahbe oluyor. Bu saldırılara, ülkenin bilinen ilk el yapımı patlayıcı saldırıları da dahil.
Bu akım Sahel bölgesinde, özellikle Mali ve Burkina Faso'da cihat yanlısı şiddet, Batı Arika'daki sahil ülkelerini tehdit edecek şekilde güney yönlü yayılmaya devam ederken, endişe verici bir gelişme niteliğinde.
29 Mart'tan bu yana Fildişi Sahili, kendi toprakları içerisinde en az 9 cihat yanlısı saldırıya şahit oldu. Bu, geçtiğimiz yıla göre saldırılarda sert bir artış anlamına geliyor. 2020 yılında yalnızca Haziran ayında bir baskın ve Aralık ayında cihat yanlısı olduğu tahmin edilen bir saldırı gerçekleştirilmişti.
Bu saldırılar, ülkede bildirilen ilk cihat yanlısı saldırı olan ve 2016 yılında İslami Mağrip El Kaidesi (İMEK) tarafından gerçekleştirilen Grand Bassam terör saldırısından 4 yıl sonra düzenlendi.
Fildişi Sahili'nde saldırılardaki son artış dalgası, daha çok ülkenin iki kuzey ilçesinde odaklanmış durumda. Savanes ve Zanzan. Her iki ilçe de El Kaide'ye bağlı Cemaat Nusret el İslam vel Müslimin'in (CNİM) artan biçimde varlık gösterdiği Burkina Faso'nun güneybatı sınır komşuları.
Fildişi topraklarına yönelik bu saldırılar çoğunlukla CNİM'in güneybatı Burkina Faso'daki merkezlerini temel alıyor. Analist Heni Nsaibi daha önce, CNİM'in çoğunlukla Fulanilerden müteşekkil olan bileşeni Katiba MAcina'nın, Burkna sınır kasabası Alidougou'da bir üs kurduğunu belgelemişti.
Benzer şekilde Katiba MAcina aynı zamanda Comoe Milli Parkı'nda, Fildişi topraklarında da bir üsse sahipti. Jeune Afrique'ye göre, Comoe Milli Parkı Katiba Macina tarafından sığınma ve transit geçiş amacıyla kullanılıyordu.
Mayıs 2020'de, Fildişi Sahili ve Burkina Faso, cihat yanlılarını Comoe Milli Parkı'ndan çıkarmak için, Comoe Operasyonu isimli bir operasyon başlattı. Bu operasyon biz dizi şiddetli çatışmayı tetikledi.
Bu operasyonun, bahsi geçen Alidougou'daki üssü başarıyla yok ettiği ve cihat yanlısı bir liderin de yakalandığı belirtilirken, bu cihat yanlısı şiddetin güneybatı Burkina Faso'daki yayılımını durdurmadı. Operasyonun bitiminden kısa bir süre sonra, yukarıda söz edilen Haziran 2020 saldırısında en az 10 asker öldü.
Sonuç olarak, militanlar halen kuzey Fildişi Sahili'ne hareket edebiliyorlar.
El yapımı patlayıcıların ilk kullanımı
Daha endişe verici olan şey ise, Katiba Macina'nın Mali ve Burkina Faso'da kullandığı taktikleri kuzey Fildişi Sahili'ne aktarmış olması. Nisan 2021'den bu yana, ülkenin kuzey ilçelerinde en az 4 el yapımı patlayıcı saldırısı rapor edildi.
Örneğin 1 Nisan'da, kuzeydeki Savanes ilçesindeki Kafolo yakınlarında sivil bir araç el yapımı patlayıcı ile hedef alındı. 12 Nisan'da Fildişi jandarmalarına ait bir araç, Kafolo'nun hemen güneyinde bir başka el yapımı patlayıcının hedefi oldu.
26 Mayıs'ta Kafolo, Fildişi askeri devriyesine yönelik başka bir el yapımı patlayıcı saldırısına sahne oldu. Ve 12 Haziran'da, Zanzan ilçesindeki Tehini yerleşimi yakınlarında bir devriyeye düzenlenen el yapımı patlayıcı saldırısında bir asker ve iki jandarma öldürüldü.
Bu akım Burkina Faso ve Nijer'deki durumlarla rahatsız edici derecede bir benzerlik taşıyor. Bu iki ülkede de ilk olarak yavaş başlayan el yapımı patlayıcı saldırıları, daha büyük ve daha sık düzenlenen saldırılara kapı aralamıştı.
Gerçek şu ki, Burkina Faso'da sahaya el yapımı patlayıcıların girişi, ülkenin kuzeyinde 2017 yılında, 2018 yılında da doğu bölgelerinde artan direnişi ölçmek üzere bir parametre olarak kullanılmıştı.
El yapımı patlayıcıların kuzey Fildişi Sahili'nde artan bir tehdit haline gelmesi, ülkenin yeni oluşan çatışma ortamına dair gidişatı hakkında pek de iyiye işaret değil.
İleriye bakmak
Fildişi Sahili'nde henüz yeni yeni büyümeye başlayan isyan, küçük çaplı ve büyük oranda Burkina Faso sınırındaki kuzey bölgelerde sınırlı kalmaya devam ediyor. Fakat, uzmanlar ve insan hakları grupları, ülkede artan gerilimlerin ve özellikle Alassane Ouattara'nın süren başkanlığı ve etnik çatışmalar gibi meselelerin, cihat yanlılarının çıkarına olabileceği uyarısında bulunuyor.
Aynı zamanda Burkina Faso'daki gibi beceriksiz bir askeri karşılığın, halkın hoşnutsuzluğunun artmasına ve böylece cihat yanlıları için mensup bulmanın kolaylaşmasına sebep olması da mümkün.
Haziran 2020'deki Kafolo saldırısını takiben, Fildişi Sahili yönetimi kuzey bölgelerini askeri bölge ilan etti. Dahası, Fransa ve Fildişi Sahili Batı afrika ülkesinde yakın zamanda bir "terörle mücadele akademisi" açtı.
Fransa'nın Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, bu akademinin Fildişililere "her zamankinden daha hareketli olan terörist gruplara karşı nasıl aktif bir şekilde mücadele edeceklerini, stratejilerini bölgeye taşımalarına nasıl engel olacaklarını" öğreteceğini söyledi. Fildişi Sahili'nin artan şiddet karşısında herhangi bir ciddi strateji değişikliği yapıp yapmayacağı ise halen belirsiz.
Bu yılın başlarında Fransız istihbaratı, El Kaide'nin Batı Afrika'nın kıyı ülkelerine yayılmaya yönelik bir arzusu olduğunu tekrar etmişti. Saldırılar Fildişi Sahili'nde artarken, Fildişi cihat yanlısı şiddette artışa sahne olan tek ülke değil.
Yakınlardaki Benin'de cihat yanlısı şiddet ülkenin kuzey cephelerine ulaşmaya başladı. Bu esanda Togo ve Gana da, El Kaide ve IŞİD'den cihat yanlıları Sahel'den güneye doğru ilerlerken, kuzey sınırlarında güvenliği artırdılar.
Böylece, Fildişi Sahili, Batı Afrika'daki kıyı ülkelerinin çoğu gibi, cihat yanlıları sınırları içerisinde saldırılarına devam ederken, istikrarsız bir güvenlik ikliminde bulunuyor. Büyüyen bu tehdide nasıl yanıt verecekleri ise belirsizliğini koruyor.
2016 yılından bu yana Fildişi Sahili'nde cihat yanlısı saldırılar:
13 Mart 2016: İMEK'e bağlı silahlı kişiler Grand Bassam'da bir sahili basarak en az 19 kişiyi öldürdü. İMEK açıklamasında saldırının Sahra Emirliği ve Katiba Murabitun'un ortak operasyonu olduğunu belirtti.
Mayıs 2020: Fildişi Sahili ve Burkina Faso, ülkelerin sınır bölgelerinde Katiba Macina'ya karşı Comoe Operasyonu'nu başlattı. Operasyonda, Fildişi'nin Savanes ilçesindeki Tindalla kasabası yakınlarında Fildişi güçleriyle Katiba Macina arasında şiddetli çatışmalar yaşandığı bildirildi.
11 Haziran 2020: Cihat yanlısı olduğundan şüphelenilen kişiler, Savenes ilçesindeki Kafolo kasabası yakınlarında bir askeri karakola saldırıp en az 10 askeri öldürdü. Saldırıyı üstlenen olmadı ancak yerel yetkililer Katiba Macina'yı sorumlu tuttu.
30 Aralık 2020: Cihat yanlısı olduğundan şüphelenilen kişiler, Zanzan ilçesindeki Kodienou yakınında bir devriyeyi hedef alarak bir jandarmayı öldürdü.
29 Mart 2021: Katiba Macina mensubu olduğu düşünülen militanlar Kafolo yakınlarında bir ordu karakoluna saldırıp iki kişiyi öldürdü.
29 Mart 2021: Kafolo baskınından kısa süre sonra militanlar Zanzan ilçesindeki Tehini kasabası yakınlarında bir başka ordu karakoluna saldırdı, en az bir jandarma öldü.
1 Nisan 2021: Kafolo yakınlarında sivil bir araç el yapımı patlayıcıyla vuruldu. Bu Fildişi'ndeki ilk el yapımı patlayıcı saldırısıydı.
12 Nisan 2021: Kafolo dışında bir jandarma aracı el yapımı patlayıcı ile vuruldu.
19 Mayıs 2021: Cihat yanlısı olduğundan şüphelenilen kişiler Savanes ilçesindeki Kamonokaha yakınında bir sınır gümrük idaresini tahrip etti.
19 Mayıs 2021: Kamonokaha saldırısından kısa bir süre sonra, Valle du Bandama ilçesi sınırıdaki Korohouita'da bir başka sınır gümrüğü tahrip edildi.
26 Mayıs 2021: Kafolo yakınında Fildişi güçlerine ait bir devriyeye yönelik üçüncü el yapımı patlayıcı saldırısı gerçekleştirildi, yaralanan olmadı.
29 Mart 2021: Cihat yanlısı olduğundan şüphelenilen kişiler, Burkina Faso sınırındaki Zanzan ilçesinde bulunan Tougbo ilçesine baskın düzenledi. Militanlarla çıkan çatışmada en az bir Fildişi askeri öldürüldü.
12 Haziran 2021: Tehini kasabası yakınlarındaki bir devriyeye yönelik düzenlenen el yapımı patlayıcı saldırısında bir Fildişi askeri ve iki jandarma öldürüldü.
Caleb Weiss tarafından kaleme alınan ve Long War Journal'de yayınlanan bu makale Mepa News okurları için tercüme edildi.