Washington, "haksız ticari uygulamaları" gerekçe göstererek, 24 Eylül itibarıyla Çin'den satın aldığı ve toplam değeri 200 milyar doları bulan yaklaşık 6 bin ürün üzerindeki gümrük verilerini artırıyor. Çin'in buna misillemesi ise 60 milyar dolarlık Amerikan ürününe ek vergi koyarak geldi.
ABD'nin son hamlesi ile Temmuz ayından bu yana ek vergi getirilen Çin ürünlerinin ticari değeri 250 milyar dolara ulaştı. Bu da Çin'in, ABD'ye yaptığı ihracatın yarısının yeni vergilere tabi olması anlamına geliyor.
Şinhua Haber Ajansı'nın duyurduğu resmi belgeye göre Çin ABD'yi "ticarette zorbalık uygulamalarında bulunmak, ekonomik önlemlerle diğer ülkeleri yıldırmak ve küresel ekonomiye zarar vermekle" suçladı. Çin ayrı Washington'ı "ekonomi tarihindeki en büyük ticaret savaşını başlatmakla" itham etti.
Amerikalı ticaret yetkililerince verilen 2016 yılı rakamlarına göre Çin'in, ABD ile ithalat ve ihracatı içeren toplam dış ticaret hacmi 578,2 milyar dolar. Yani ABD, Çin'in en çok ticaret yaptığı ülke.
Yürürlüğe giren ek vergiler
ABD'nin yeni koyduğu ek gümrük vergilerinden yaklaşık 6 bin farklı ürün etkileniyor. Listedeki Çin ürünlerini ithal eden ABD şirketleri yüzde 10 ek vergi ödemek zorunda kalacak. İki ülke arasında bir anlaşma sağlanamadığı takdirde, gelecek yılbaşından itibaren vergi oranı yüzde 25'e çıkacak.
Çin ise, Amerikan malı küçük uçaklar bilgisayarlar ve tekstil ürünlerine ek yüzde 5 vergi, kimyasallar, et ve şarap gibi ürünlere ise yüzde 10'luk ek vergi getiriyor.
Çin'in yeni gümrük vergileri de ABD'ninkiler gibi bugün yürürlüğe girdi. ABD Başkanı Trump ise Çin'in karşılık vermesi halinde "vakit geçirmeksizin üçüncü aşamaya geçileceğini" söylemişti. Üçüncü aşamada toplam değeri 267 milyar doları bulan Çin ürünlerine ek vergi getirilmesi öngörülüyor. Bu durumda, Çin'in ABD'ye ihraç ettiği tüm kalemlerde yeni vergiler getirilecek.
ABD neyi amaçlıyor?
ABD Başkanı Donald Trump, "Amerikan teknolojisinin ve fikri mülkiyet haklarının Çin'e adil olmayan bir şekilde transfer edilmesini durdurmak ve istihdamı korumak istediğini" söylüyor. Ek gümrük vergileri teoride ABD yapımı ürünleri, ithal ürünlerden daha ucuz kılıyor ve tüketicileri ABD ürünlerini satın almaya teşvik ediyor. Amaç ise yerli işletmeleri canlandırmak ve ulusal ekonomiye destek olmak.
Ancak çok sayıda Amerikan şirketi işletmelerinin zarar gördüğünü belirtiyor.