Dünya'nın en büyük ekonomisi olan ABD'nin resesyona girmesi, sadece ABD için değil tüm dünya için de baş ağrısı olabilir. Yatırımcılar ABD'nin resesyona doğru gittiği konusunda artan bir endişe içerisinde.
Elbette yatırımcılar ve ekonomistler yanılabilir. Ancak resesyonu ön görmek için güvenilir bir yöntem var mı?
Tahvil piyasası belki de iyi bir erken uyarı sistemi olabilir.
ABD Merkez Bankası Fed'in yürüttüğü bir araştırma, tahvil piyasasının ABD'de 1955'ten beri gerçekleşen 5 krizin de başarılı bir biçimde habercisi olduğunu gösteriyor.
Bu tahviller, hükümetlerin harcamalarını finanse etmesi için borç alma biçimi olarak piyasaya çıkarılıyor. Tahviller farklı vadelere sahip ve tahvil getirileri yatımcılara düzenli aralıklarla ödeniyor.
Tahvillere talep yüksekse, tahvil fiyatları yükseliyor ve getiri oranları düşüyor. Öte yandan talebin azalmasıyla tahvil fiyatları düşüyor ve getiriler de yükseliyor.
Az riskli bir yatırım aracı olarak görüldüğü için diğer yatırımlara kıyasla daha çekici olması ve faiz oranlarında değişim beklentileri tahvilleri cazip kılan unsurlar arasında.
Analistler tahvil getirilerini şöyle gözlemliyor:
Düşük tahvil getirisi, Merkez Bankası'nın ekonomik aktiviteyi desteklemek için politika faizini düşük tutacağı beklentisine dayanıyor ve ekonominin görece kötü performans göstermesi öngörüsünü ortaya koyuyor.
Uzun vadeli tahvillerin, enflasyonu telafi etmek için daha yüksek getirili olması tahvil piyasasının alışıldık dinamiklerinden.
Yani 10 yıllık tahvilin getirisinin, 2 yıllık tahvil getirisinden yüksek olması normal karşılanan bir durum. Farklı vadelerdeki tahvillerin getirileri peş peşe sıralandığında ortaya çıkan tabloya ise kısaca 'getiri eğrisi' adı veriliyor.
Ekonomik aktivite sağlıklı bir büyümeye işaret ettiğinde, getiri eğrisi yukarı doğru eğim gösteriyor ve dikleşiyor.
Getiri eğrisi "tersine" dönerse, yani 10 yıllık tahvil getirileri 2 yıllıkların altına inerse, bu ekonominin sağlığı açısından bir uyarı olarak görülüyor.
Peki tahvil getirileri resesyonu önceden bilebiliyor mu?
ABD tahvil piyasası 1955'ten beri tüm resesyonlarda güvenilir sinyaller verdi.
1960'ların ortalarında tahvil eğrilerinin "tersine" dönmesi, açık bir daralmadan ziyade ekonomik faaliyette durgunluk olarak yansıdı.
Bu durum dört dörtlük bir kanıt olmasa da, resesyona dair güvenilir bir gösterge.
Son 60 yıldır, resesyon getiri eğrisinin tersine dönmesinden 9 ila 24 ay sonra başladı. Şu anda, ABD'de işsizlik oranı çok düşük, yüzde 3.7 seviyesinde. Ekonomi hızla büyümeye devam ediyor. Ancak dönüm noktası çok uzakta olmayabilir.
Dahası, getiri eğrisine dair tahminler kendi kendini doğrulayabilir.
Tüketiciler zor zamanlarda uyarılara harcamalarını azaltarak karşılık veriyor ve bankalar da getiri eğrindeki "tersine" dönüşü fark edip, borç vermede daha temkinli olmaya yatkın hale geliyor.
Araba ya da ev kredisi kredi kartı harcamaları ve şirketlerin kullandığı kredilerde azalma, büyümeye destekleyici etkisi olan tüketimde ve yatırımda azalma demek.
Bu nedenle, tahvil piyasasından gelen uyarılar dikkate alınmalı.
Capital Economics, önümüzdeki 18 ayda ABD ekonomisinin resesyona girme ihtimalinin yüzde 30 olduğunu açıkladı, bu tarihler ABD bakanlık seçimlerinin yapılacağı döneme denk geliyor.
BBC News, Dharshini David