Pentagon’un Afrika’daki en üst düzey askeri yetkilisi çarşamba günü yaptığı açıklamada, Başkan Donald Trump’ın 2020’nin son dönemlerinde Somali’de konuşlu zaten az sayıdaki 750 Amerikan askerini çekme emrinin ardından El Kaide’nin Somali kolunun “daha güçlü, daha büyük ve daha cesaretli” hale geldiğini söyledi.
ABD Afrika Komutanlığı Komutanı General Stephen Townsend, komutanlığın Stuttgart’daki karargahında gazetecilerle gerçekleştirdiği toplantıda Amerika’nın Somali’den çekilme kararının ardından Eş Şebab’ın ülkedeki siyasi vaziyetten yararlanarak yeniden organize olmaya başladığını ve Afrika Boynuzu bölgesindeki operasyon kapasitesini iyileştirerek Afrikalı devletlerin ileri üslerinden bazılarını ele geçirdiğini iletti. Halihazırdaki ABD Başkanı Joe Biden, geçtiğimiz günlerde ülkeye yeniden asker gönderme kararı aldı. Amerikalı yetkililer bu kararın Somali’de sürekli bir varlık bulundurarak artan terörist tehdidin azaltılması için yapılan bir hamle olduğunu ifade etmektedir. ABD bu karar kapsamında ülkedeki durumu tersine çevirmek için 500’e yakın asker göndermeye yönelik hazırlık yapmaktadır.
"Eş Şebab'ın kapasitesi arttı"
Amerikalı askeri yetkililer Trump döneminde meydana gelen boşluk nedeniyle Eş Şebab’ın komplike saldırılar düzenleme kapasitesinin arttığını düşünmektedir. Geçtiğimiz mayıs ayında başkent Mogadişu’dan sadece 150 kilometre uzaklıktaki Afrika Birliği’ne ait ileri operasyon üssü Eş Şebab tarafından ele geçirilirken çıkan yoğun çatışmada 30 ‘barış gücü askerinin’ öldüğü tahmin edilmektedir. Grup bu ay içinde yapılması planlanan seçimlerin yaklaşmasıyla birlikte saldırılarına hız verdi. Bu bağlamda başkentteki havaalanı yakınlarında gerçekleştirilen intihar saldırısında dört kişi ölürken yedi kişi de yaralandı.
General Townsend, Foreign Policy ve diğer bir gazetecinin hazır bulunduğu ve Afrika Komutanlığının Stuttgart’daki Kelley Kışlasında gerçekleştirilen röportajda şunları söyledi:
“Somali’den çıkış doğrultusunda başladığımız yeniden mevzilenme faaliyetlerini tamamlamamızın üzerinden geçen son 16 ayda Eş Şebab daha güçlü, daha büyük ve daha cesaretli hale geldi. Grubun son aylarda benim orada görev yaptığım üç yıl boyunca yapmaya gücünün yetmeyeceği türden operasyonlar gerçekleştirdiğine şahit olduk.”
"ABD'nin çekilmesi durumu etkiledi"
Sahada ABD askerlerinin varlığından yoksun kalınması her ne kadar Afrika Birliği askerleri yardım etse de Somalili askerleri derinden etkiledi. Townsend Somali ordusunun “eskisinden daha güçsüz” olduğunu söylemekten kaçındı fakat eğitim modeli gereği Somalili birliklerin sahada birlikte çalışabilecekleri ortaklara ihtiyacı olduğunu da ekledi.
General Townsend sözlerine şöyle devam etti: “Hiç ilerlemediler. İlerleyebilmek için ortaklarına ihtiyaçları var. Bir süredir işe gitmek için yol kat etmek zorunda kaldık (bizzat ülke içinde Amerikan personeli olmamasından bahsediyor) ve bu hem daha az etkin hem de daha az etkili oldu.” Somali’deki Amerikalı askerler, Eş Şebab’ın 2020’nin ocak ayında üç askerin kaybedildiği Kenya’daki Manda Bay Havaalanına yönelik geniş çaplı operasyonundan bir yıl sonra ülkeyi terk etmişti. Gelen raporlara göre Trump’ın çekilme kararı sonrası grubun saldırıları neredeyse %30 arttı.
Townsend, terörist grubun artan saldırılarına rağmen ülkedeki seçimleri engelleyememesinin “umut verici” olduğunu düşünüyor. General Townsend geçtiğimiz günlerde bir önceki lideri meclis oylamasıyla mağlup edip başkanlık koltuğuna oturarak Somali’yi yaklaşık bir yıldır felç eden siyasi krize son veren Hasan Şeyh Mahmud ile görüştü.
"El Kaide'nin aktif kolları arasında en büyüğü"
Townsend’in “El Kaide’nin aktif kolları arasındaki en büyük, en zengin ve ölümcül grup” olarak tanımladığı Eş Şebab, Amerika topraklarına saldırma isteğini her seferinde dile getirmeye devam etmektedir. Pentagon ise grubun henüz böyle bir saldırı düzenleyecek kapasiteye sahip olmadığını düşünmektedir. Fakat şurası kesin ki Eş Şebab’ın Afrika Boynuzu bölgesinde operasyonlar icra etmeye gücü yetmektedir zira 2015 yılında Kenya’daki Garissa Üniversitesinde gerçekleştirilen saldırıda neredeyse 150, 2017’de Mogadişu’daki bombalı kamyon saldırısında da neredeyse 600 kişiyi öldürmeyi başardılar.
Eş Şebab tarafından mayıs ayının başlarında servis edilen videoda ABD’de yalnız kurt saldırıları yapılması ile Amerikalılar ve Batılılara karşı tüm dünyada cihat edilmesi çağrıları yapıldı. Townsend bu gelişmeyle alakalı olarak “bu sadece birkaç hafta önceydi” dedi.
2019’da Eş Şebab’ın Amerikan topraklarında saldırı gerçekleştirmek üzere iki yıldır ticari pilotlara eğitim verdiğinin ABD’li yetkililerce ortaya çıkarılmasının ardından Townsend o gün “apaçık şekilde niyetleri olduğu aşikâr, bu niyetlerini herkesin duyabileceği şekilde gür sesle ilan ediyorlar ve biz buna kulak vermeliyiz” demişti. Yakında emekliliğe ayrılacak olan Townsend Eş Şebab’ın faaliyetleri hususunda eskiden daha fazla soruyla karşı karşıya olduğunu ifade ediyor:
“Bir, ticari pilot meselesinin tümünü deşifre edebildik mi? Bizim bulduğumuz iki tanesinden başka pilotlar var mıydı? İki, iki buçuk senedir biz fark etmeden devam etmekte olan daha kaç tane planları var?”
Jack Detsch tarafından kaleme alınan ve Foreign Policy'de yayınlanan bu değerlendirme Mepa News okurları için tercüme edilmiştir. Değerlendirmede yer alan ifadeler yazarın kendi görüşleridir ve Mepa News'in editöryel politikasını yansıtmayabilir.