Mat Nashed | Al Jazeera | Tercüme: Mepa News
Filistin Yönetimi lideri Mahmud Abbas, sağlık durumu nedeniyle görevine devam edememesi halinde görevi devralması için Ravhi Fattuh'u aday göstermişti.
İsrail Gazze'ye yönelik soykırım savaşını sürdürerek 44.000'den fazla insanı öldürüp sayısız insanı da yaralayıp açlığa mahkum ederken Abbas'a ve başkanlığına yönelik eleştiriler de arttı.
Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) de lideri olan 89 yaşındaki Abbas, 2005 yılında, dönemin lideri Yaser Arafat'ın ölümünden bir yıl sonra Filistin Yönetimi'nin başkanı seçildi.
Peki neden şimdi bir halef atıyor ve haleflik süreci nasıl işleyecek?
Öncelikle Filistin Yönetimi nedir?
Filistin Yönetimi, 1993 yılında dönemin İsrail Başbakanı Yitzhak Rabin'in Arafat ile imzaladığı Oslo Anlaşmaları çerçevesinde geçici bir Filistin hükümeti olarak kuruldu.
Filistin Yönetimi başlangıçta Gazze'de ve işgal altındaki Doğu Kudüs de dahil olmak üzere Batı Şeria'nın bazı bölgelerinde İsrail işgali altında yaşayan Filistinliler için eğitim, güvenlik, su ve elektrik gibi temel hükümleri yönetmek üzere tasarlandı.
Oslo, Batı Şeria'yı A, B ve C bölgelerine ayırarak Filistin Yönetimi'ne A bölgesi üzerinde güvenlik ve idari kontrol, B bölgesi üzerinde ise idari kontrol yetkisi verdi.
Ancak hiçbir zaman bu anlaşmaya uymayan İsrail işgal altındaki Batı Şeria'nın her yerinde rutin olarak şiddetli baskınlar düzenliyor.
Uzmanlar Filistin Yönetimi'nin etkin bir şekilde İsrail işgali adına bir güvenlik aygıtı olarak hareket ettiğini söylüyor.
Filistin Yönetimi neden hala varlığını sürdürüyor?
ABD destekli Oslo Anlaşmaları görünürde 1999 yılına kadar Gazze ve Batı Şeria'da başkenti Doğu Kudüs olan bir Filistin devleti kurmayı amaçlıyordu.
Ancak anlaşmaların imzalanmasından sadece bir yıl sonra İsrail Batı Şeria'da yasadışı yerleşimler inşa etmeye başladı.
Rabin'in aşırı sağcı bir İsrailli milliyetçi tarafından öldürülmesi de İsrail'in işgal altındaki toprakları Filistin Yönetimi'ne teslim edeceğine dair umutları azalttı.
Filistin devletinin kurulmasını sağlayamamasına rağmen Filistin Yönetimi, görev süresi teknik olarak 2009'da sona ermiş olsa da Abbas'ın liderliği süresiz olarak devam etti.
Abbas neden hala Filistin Yönetimi'nin başkanı?
2006 yılında İsrail'i tanımayan Hamas Filistin Yönetimi'ni yönetmek için yapılan seçimleri kazandı.
Batılı bağışçılar Hamas'ı İsrail'i tanımaya zorlamak için finansmanı dondurdular, ancak Hamas İsrail bir Filistin devletini tanıyana kadar bunu yapmayı reddediyor.
Hamas ile Abbas'ın da lideri olduğu rakip parti El Fetih arasında bir güç paylaşımı denendi ancak çatışmalar patlak verdi ve Hamas El Fetih'i Gazze'den kovdu.
El Fetih o zamandan beri işgal altındaki Batı Şeria'da Filistin Yönetimi'ni yönetiyor, İsrail'in saldırılarını durduramıyor ve popülaritesini günden güne kaybediyor.
Analistlere göre Abbas parlamento ve başkanlık seçimlerinden kaçınıyor çünkü El Fetih'in Hamas'a yenilmesinden ve kendisinin de makamını kaybetmesinden korkuyor.
Filistinliler Mayıs 2021'de oy kullanmayı umuyorlardı, ancak Abbas seçimleri erteledi ve İsrail'i işgal altındaki Doğu Kudüs'te oy kullanılmasına izin vermeyeceğini söylemekle suçladı.
Hiç halefi olmadı mı, Ya hastalanırsa?
Mahmud Abbas birkaç gün önce bir halef seçti: Ravhi Fattuh
Fattuh, Filistin Yasama Konseyi'nin eski başkanı, FKÖ'nün yasama organı olan Filistin Ulusal Konseyi'nin şu anki başkanı ve El Fetih'in Merkez Komite üyesidir.
Abbas'ın başkanlığa devam edememesi halinde Fattuh, seçimler yapılana kadar 90 günlüğüne Filistin Yönetimi'nin başkanlığını üstlenecek. Bunu daha önce 2004 yılında Arafat öldüğünde de yapmıştı.
Uluslararası Kriz Grubu'nun Filistin siyaseti uzmanı Tahani Mustafa, Fattuh'un iktidar hırsı olmadığını ve yeni bir isim seçildiğinde kolayca kenara çekileceğini söyledi:
"Ravhi Fattuh'un herhangi bir siyasi hırsı yok, o sadece görevi devredecek biri."
Abbas bunu neden şimdi yaptı?
ABD ve Körfez ülkelerinden gelen baskılar nedeniyle olduğu söyleniyor.
Eylül ayında Suudi Arabistan, Filistin-İsrail çatışmasını sona erdirecek iki devletli bir çözüm için bazı Arap ve Avrupa ülkeleriyle - hangileri olduğu belirtilmedi - ittifak yaptı.
Eylül ayının ilerleyen günlerinde Riyad, nakit sıkıntısı çeken Filistin Yönetimi'ni ayakta tutmak için 60 milyon dolar vermeyi taahhüt etti.
Tahani Mustafa, Suudi Arabistan'ın 10 milyon dolarlık son taksiti Abbas'ın bir halef seçmesi şartına bağladığını söyledi.
Filistin Yönetimi, İsrail'in Oslo şartlarından biri olarak Filistin Yönetimi adına topladığı 188 milyon dolarlık vergi gelirlerini alıkoyması nedeniyle zor durumda kalmıştı.
Abbas'ın Filistin siyasetinde hala gücü var mı?
Evet, o ve çevresi.
Abbas hala en büyük ve en eski Filistinli siyasi grup olan El Fetih'in başında ve kendisinden sonra partinin başına geçmesi için merkez komite başkan yardımcısı Mahmud El Alul'u seçti bile.
Daha da önemlisi Abbas, Filistin Yönetimi'nden çok daha güçlü olan Filistin Kurtuluş Örgütü'ne (FKÖ) başkanlık ediyor.
El Fetih'in hakimiyetindeki Filistinli grupların çatı hareketi olan FKÖ, Filistinlilerin hakları için lobi faaliyetleri yürütüyor ve küresel sahnede onlar adına kararlar alıyor
Mustafa'ya göre Abbas, FKÖ Genel Sekreteri olan yakın sırdaşı Hüseyin El Şeyh'in kendisinden sonra FKÖ'nün başına geçmesini planladı.
Bunu yapmak için Abbas, FKÖ'nün yürütme konseyine kendisine sadık kişileri yerleştirerek, bir seçim olması halinde kendi çevresinden birinin iktidara gelmesini sağladı.
Mustafa, “Filistin Yönetimi en az sevilen rol çünkü sadece ... bir hizmet sağlayıcı” dedi ve ekledi: “Buradaki asıl krema FKÖ ve El Fetih'tir.”
Kaynak: Mepa News