Güney Sudan’daki 5 yıllık iç savaşı sona erdirmek amacıyla yürütülen arabuluculuk çalışmaları sonuç verdi. Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit ile rakibi Riek Machar’ın Etiyopya’da gerçekleştireceği toplantı, barışın tesisi açısından kritik öneme sahip.
Tüm uluslararası baskılara rağmen Güney Sudan Cumhurbaşkanı Mayardit, muhalif lider Machar ile bugün Etiyopya’nın başkenti Addis Ababa’da müzakere masasına oturacak. 2013 yılından beri iç savaşa tanık olan ülkede barış girişimleri yürütülürken söz konusu iki isim, 2 yılın ardından ilk kez yüz yüze görüşecek. Bölgesel barış organizasyonu Afrika Boynuzu’na başkanlık eden Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali’nin davetiyle gerçekleşecek toplantıda, barış müzakerelerini yürüten Hükümetlerarası Kalkınma Otoritesi (IGAD) heyeti de hazır bulunacak. Toplantıda, bölgeyi yeniden istikrara kavuşturacak bir barış anlaşmasının imzalanması bekleniyor.
Bölgedeki 7 ülkeden oluşan teşkilat, aylardır barış süreci hususunda çalışmalarını sürdürüyor. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre barış projesi, uluslararası himayede güç paylaşımı ve güvenlik düzenlemeleri için yeni bir formül geliştirmeyi amaçlıyor. Müzakerelere yakın kaynaklar, hükümet güçleri ile isyancıların birleşmesi ve parlamentonun feshinin söz konusu olabileceğinden söz ederken; Salva Kiir ve Machar arasındaki anlaşmazlık noktalarına da değinileceğini belirtiyor.
Arabuluculuğun başarılı olması halinde barış belgeleri, bugün IGAD liderlerini bir araya getiren zirvede imzalanacak. Bununla birlikte gözlemciler, taraflar arasında derin bir siyasi ve kabile farklılıklarının bulunması dolayısıyla bu olasılığı uzak görüyor.
"Machar, barış için elinden geleni yapmaya hazır"
Etiyopya Başbakanlık Ofisi Müdürü Fitsum Arega, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir ile rakibi Machar’ın, Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali ile dün akşam Addis Abada’da bir akşam yemeğinde buluştuğunu söyledi. Arega, iki liderin bugün yapılması planlanan IGAD Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’ne katılacağını belirtti. Ayrıca Machar’ın, Güney Sudan’da barışın sağlanması için kendisinden beklenileni yapmaya hazır olduğunu söyledi. Fitsum Arega, Riek Machar’ın, savaşı sonlandırmak, istikrarı sağlamak ve halkın çektiği acıları sona erdirmek için gerekeni yapacağını söylediğini belirtti.
Dinka kabilesi mensubu Salva Kiir Mayardit, yardımcısı olan Nuer kabilesine mensup eski yardımcısı Riek Machar’ı, darbe yapmaya çalışmakla suçlayarak hükümeti ve Machar’ı görevden almış; ülke iç savaşa sürüklenmişti.
ABD’den gözdağı: Barış sağlanmazsa yaptırım uygulanır
ABD öncülüğündeki uluslararası toplum, 2015 yılının Ağustos’unda imzalanan barış anlaşmasının yeniden aktif hale gelmesi için uzun süredir baskılarını sürdürüyor. ABD, Güney Sudan’daki çatışma taraflarına 30 Haziran’a kadar bir barış anlaşması imzalanması için süre tanırken; söz konusu anlaşmanın sağlanamaması halinde ise yaptırımlarla yüzleşmeleri ve başkent Cuba’ya yönelik yardımların durdurulacağı uyarısında bulunuyor.
Aynı şekilde BM de çatışma taraflarına yönelik birkaç defa tehditte bulundu ve uluslararası baskılara yanıt vermeleri yönünde çağrı yaptı.
Dolaylı görüşmeler dün gece gerçekleştirildi
Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre, taraflar dün gece saatlerinde IGAD’daki arabulucular tarafından sunulan “barış projesi”ni tartışmak üzere dolaylı görüşmeler gerçekleştirdi.
Bugün merakla beklenen toplantının ise Güney Sudan meselesinin görüşüleceği IGAD Zirvesi’nin ardından Etiyopya Başbakanlık Sarayı’nda yapılması bekleniyor.
2 yılın ardından ilk yüz yüze görüşme
Öte yandan bugünkü toplantı, Devlet Başkanı Salva Kiir ile eski yardımcısı Riek Machar’ın, 2 yılın ardından gerçekleştireceği ilk doğrudan görüşme olacak.
Machar kendi etnik grubu üzerinde hala etkili
Ülkesinden kaçıp Güney Afrika’ya yerleşen Machar, burada ev hapsinde tutulmuştu. Riek Machar, ülkede kendi etnik grubu üzerinde hala büyük bir etkiye sahip bulunuyor.
McCoy: Muhalefet, iktidar paylaşımı konusunda zorluk çıkarıyor
Güney Sudan Enformasyon Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Michael McCoy, tarafların güvenlik düzenlemesi konusunda bir anlaşmaya vardığını açıkladı. McCoy, muhalefetin iktidar paylaşımı konusundaki tavrını ise sürdürdüğüne dikkat çekti.
Sözcü McCoy, hükümetin taviz vermesine rağmen muhalefetin gerçekleştirilmesi mümkün olmayan taleplerde bulunmakta ısrar ettiğini söyledi.
IGAD heyetinin, bugün istişare sonuçlarını komisyonun Bakanlar Konseyi’ne sunması bekleniyor.
Öte yandan hükümet; yürütme, parlamento ve eyalet hükümetleri birimlerinde güç paylaşımına ilişkin anlaşmaya varamadı. IGAD’ın parlamentonun feshi ve 400 üyenin atanması talebi, hükümet tarafından reddedildi. Muhalefete 30 sandalye tahsis edilip iktidar partisine 70 sandalye verilerek, geçiş döneminde mevcut parlamentoda bir artış yaşanması talebini ise hükümet kabul etti.
IGAD ise eyalet hükümetleri açısından bakanların sayısının 42’ye, bakan yardımcılarının sayısının da 15’e yükseltilmesini öneriyor. Nitekim hükümet heyeti, arabulucuların önerisini reddederken, valiliklerin yüzde 55’inin Salva Kiir’e, yüzde 25’inin muhalefet içerisindeki halk hareketine ve yüzde 20’sinin de diğer muhalif gruplara tahsis edilmesini talep ediyor.
McCoy’a göre heyet, eyaletlerdeki güç paylaşımını hükümet açısından yüzde 80, muhalefetin bulunmadığı eyaletlerde de diğer gruplar açısından yüzde 20 olması yönünde çağrıda bulundu. Yetkili, “Bu oranlar sadece yürütme organında uygulanır. Eyaletlerde ve yürütme meclislerinde yasama birimlerini içermez” dedi.