İdris Deby’nin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’yu ziyaret etmesi 1972 yılında İsrail ile ikili ilişkileri askıya aldıktan sonra Afrika ülkesi tarafından gerçekleştirilen ilk resmi ziyaret oldu.
Al Jazeera'nın haberine göre, Pazar günü Kudüs’ün İsrail kontrolündeki kısmında buluşan ve güvenlik meselelerinin görüşüldüğü toplantı iki lider tarafından da “tarihi” olarak nitelendirildi.
Toplantıdan sonra muhabirlerle konuşan Netanyahu, “Aslında bağlantımızı tamamıyla asla hiç kesmedik ... ama şimdi bu bağlantıları çok hızlı bir şekilde genişletiyoruz” dedi.
Büyük çoğunluğu Müslüman olan Çad’ı ziyaret etmek istediğini belirten Netanyahu şu ifadelerle konuşmasına devam etti: Öncelikle teröre karşı savaş olmak üzere bütün alanlarda böyle yapmak niyetindeyiz.”
Deby ise “Diplomatik ilişkilerin yeniden tesis edilmesi amacıyla” her iki ülkenin de katkılarıyla yeni bir işbirliği dönemine girildiğini ifade etti.
Çad Devlet Başkanı aynı zamanda Filistin meselesine de değinerek, İsrail ile ilişki kurma girişimlerinin Çad’ın on yıllardır çözüme kavuşmayan barış süreci ile alakalı endişelerini değiştirmediğini söyledi.
“Çad, İsrail ve Filistin arasında barış süreciyle derinden alakadar olmaktadır.”
Çad, Afrika’da Boko Haram ve IŞİD’e karşı Batı destekli operasyonlara dahil olan çok sayıda ülke arasında bulunmakta.
Reuters’a konuşan İsrailli bir kaynak, ziyaretin ana gündem maddesinin güvenlik olduğunu ve İsrail’in Çad ordusuna bu yıl içinde 'isyancılara' karşı savaşması için silah sağladığını söyledi.
Bazı Afrika devletleri 1967’deki savaşta İsrail’in Filistin topraklarını işgal etmesinin ardından protesto amaçlı mesafelerini koruma yoluna gitmişti. Netanyahu hükümetinin son dönemlerde bu Afrika ülkeleri ile yeniden ilişkiler tesis etmek amacıyla bazı yatırımlar yaptıkları bilinmekteydi.
2016 yılında Deby, o dönem İsrail’in Dışişleri Bakanı olan Dore Gold’u ikili ilişkilerin iyileştirilmesi hususunda neler yapılabileceğinin belirlenmesi amacıyla Çad’da ağırlamıştı.
Pazar günü İsrail Radyosuna konuşan Gold, ülkeye olan ziyareti sırasında Çadlı ev sahiplerinin kendisine 46 yıl önce “Libya kaynaklı baskı” yüzünden ilişkileri kesmek zorunda kaldıklarını söylediklerini aktardı.
Muammer Kaddafi’nin 2011 yılında devrilmesi ile bu faktör artık ortadan kalktı.
El Cezire’nin Çad temsilcisi Fadoul Abderazak, iki ülke arasında ilişkilerin son on yıldır sıcaklaştığını ancak Başkanın gerçekleştirdiği ziyaret nedeniyle Çad muhalefetinin eleştiri oklarını üzerine çektiğini söyledi.
“Çad muhalefetinden bazı isimler, İsrail’in 2008’den bu yana Çad güvenlik kurumlarına elektronik dinleme ekipmanı verdiğini ve bu sayede kurumların hareketlerini izlediğini söyledi. Normalde Başkan’ın yaptığı ziyaretleri sürekli olarak haber yapan Çad TV, İsrail ziyaretinden hiç bahsetmedi.”
Afrika’da en uzun görev yapan devlet başkanlarından birisi olan Deby, 1990 yılında açlıkla mücadele eden bir milletin başına geldiği ilk dönemden sonra 2016 yılının Nisan ayında beşinci defa seçimi kazandı.
İsrail uzun süredir Afrika Birliği nezdinde gözlemci ülke statüsü elde edebilmek adına Afrikalı müttefik devletlerde lobi faaliyetlerinde bulunuyor.
Kaynak: Mepa News