Science of the Total Environment dergisinde son günlerde yayınlanan yeni bir çalışma, Covid-19 salgınına neden olan SARS-CoV-2 virüsünün ortaya çıkmasında iklim değişikliğinin doğrudan rol oynayabileceği bir mekanizmanın ilk kanıtını sunuyor.
Çalışma, geçtiğimiz yüzyılda Çin'in güney eyaleti Yunnan'da ve Myanmar ve Laos'taki komşu bölgelerde bitki örtüsü türünde büyük ölçekli değişiklikler olduğunu ortaya koydu.
Bitki ve ağaçların büyümesini etkileyen sıcaklık, güneş ışığı ve atmosferik karbondioksit artışları dahil olmak üzere iklim değişiklikleri, doğal yaşam alanlarını tropikal çalılıklardan tropikal savana ve yaprak döken ormanlık alana doğru bir değişim gösterdi. Bu, ağırlıklı olarak ormanlarda yaşayan birçok yarasa türü için uygun bir ortam yarattı.
Bir bölgedeki koronavirüslerin sayısı, mevcut farklı yarasa türlerinin sayısı ile yakından bağlantılıdır. Çalışma, geçtiğimiz yüzyılda Çin'in güney eyaleti Yunnan'a 40 yarasa türünün daha taşındığını ve yaklaşık 100 tür daha yarasa kaynaklı koronavirüs barındırdığını buldu.
Bu "küresel etkin nokta", genetik verilerin SARS-CoV-2'nin ortaya çıkmış olabileceğini öne sürdüğü bölgedir.
Cambridge Üniversitesi Zooloji Bölümü'nden araştırmacı ve çalışmanın baş yazarı olan Dr. Robert Beyer, "Geçen yüzyıldaki iklim değişikliği, Çin'in güneyindeki Yunnan eyaletindeki habitatı daha fazla yarasa türü için uygun hale getirdi" dedi.
"İklim değişikliğinin bir sonucu olarak yarasa türlerinin küresel dağılımının nasıl değiştiğini anlamak, Covid-19 salgınının kökenini yeniden ortaya koymada önemli bir adım olabilir."
Araştırmacılar, sonuçlarını almak için sıcaklık, yağış ve bulut örtüsü kayıtlarını kullanarak dünyanın bir asır önceki bitki örtüsünün bir haritasını çıkardılar. Daha sonra, 1900'lerin başlarında her türün küresel dağılımını hesaplamak için dünyadaki yarasa türlerinin bitki örtüsü gereksinimleri hakkındaki bilgileri kullandılar.
"İklim değişikliği nedeniyle virüsler başka bölgelere taşındı"
Bunu mevcut dağılımlarla karşılaştırmak, yarasa 'tür zenginliğinin', yani farklı türlerin sayısının, iklim değişikliği nedeniyle geçen yüzyılda dünya genelinde nasıl değiştiğini görmelerini sağladı.
Beyer “İklim değişikliği yaşam alanlarını değiştirdikçe, türler bazı bölgeleri terk etti ve virüslerini de yanlarına alarak başka bölgelere taşındı. Bu, yalnızca virüslerin bulunduğu bölgeleri değiştirmekle kalmadı, aynı zamanda hayvanlar ve virüsler arasında yeni etkileşimlere izin vererek daha zararlı virüslerin bulaşmasına veya gelişmesine neden oldu." dedi.
Dünyanın yarasa popülasyonu yaklaşık 3 bin farklı tipte koronavirüs taşıyor ve her yarasa türü ortalama 2,7 birim koronavirüs barındırıyor-çoğu semptom göstermiyor. İklim değişikliğinden kaynaklanan belirli bir bölgedeki yarasa türlerinin sayısındaki artış, insanlara zararlı bir koronavirüsün bulunma, bulaşma veya orada gelişme olasılığını artırabilir.
"Yarasaların taşıdığı çoğu koronavirüs türü insana geçmez, ancak..."
Yarasaların taşıdığı çoğu koronavirüs insanlara geçmez. Ancak, insanları enfekte ettiği bilinen birkaç koronavirüsün, (insan ölümlerine neden olabilecek üç varyant da dahil olmak üzere) yarasalardan kaynaklanmış olması muhtemeldir: Ortadoğu Solunum Sendromu (MERS) CoV ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS) CoV-1 ile CoV-2
Çalışmada yarasa türlerinin zenginliğinde iklim kaynaklı bir artış için bir sıcak nokta olarak tanımlanan bölge, SARS-CoV-2'ye ara konakçı olarak davrandıkları öne sürülen pangolinlere de ev sahipliği yapıyor. Virüs muhtemelen yarasalardan bu hayvanlara sıçradı ve daha sonra ilk insan salgınının meydana geldiği Wuhan'daki bir yabani hayvan ürünleri pazarında satıldı.
"Salgınlarda iklim değişikliğinin rolü kabul edilmeli"
Araştırmacılar, politika yapıcıları viral hastalık salgınlarında iklim değişikliğinin rolünü kabul etmeye ve Covid-19 ekonomik iyileşme programlarının bir parçası olarak iklim değişikliğini ele almaya çağıran önceki çalışmalardan gelen çağrıları yineliyor.
"Covid-19 salgını muazzam sosyal ve ekonomik hasara neden oldu. Araştırmaya katılan Cambridge Üniversitesi Zooloji Bölümü'nden Profesör Andrea Manica, hükümetler iklim değişikliğini hafifletmek için kararlı adımlar atarak bulaşıcı hastalıklardan kaynaklanan sağlık risklerini azaltma fırsatını değerlendirmelidir ”dedi.
Projeyi başlatan Manoa'daki Hawai‘i Üniversitesi'nden Profesör Camilo Mora, "İklim değişikliğinin vahşi yaşam patojenlerinin insanlara bulaşmasını hızlandırabileceği gerçeği, küresel emisyonları azaltmak için acil bir çağrı niteliğindedir" dedi.
Araştırmacılar, insanlar ve hastalık taşıyan hayvanlar arasındaki teması azaltmak için kentsel alanların, tarım arazilerinin ve avlanma alanlarının doğal yaşam alanlarına genişletilmesini sınırlama ihtiyacını vurguladılar.
Bu araştırma, Avrupa Araştırma Konseyi tarafından desteklenmiştir.