Irak'ta başkent Bağdat başta olmak üzere ülke genelinde birçok kentte devam eden hükümet karşıtı gösterilere güvenlik güçleri gerçek mermi ve göz yaşartıcı gazla müdahale etti.
Salı günü başlayan "yolsuzluk, işsizlik ve kamu hizmeti yoksunluğu” nedeniyle düzenlenen gösterilerde, ülke genelinde son 3 günde en az 27 kişi yaşamını yitirdi, yüzlerce kişi de yaralandı.
Hastane kaynakları bazı yaralıların durumunun ağır olduğunu, ölü ve yaralı sayısının artabileceğini belirtiyor.
Başkent Bağdat'ta göstericilerin sembolik anlamı bulunan Tahrir Meydanı'na ulaşma girişimi güvenlik güçlerince engellendi. Polis, göstericileri tazyikli su, göz yaşartıcı gaz ve zaman zaman da gerçek mermi kullanarak dağıtmaya çalıştı.
Çarşamba günü polise ilaveten askerler de hükümet binaları, büyükelçilikler ve yabancı misyonların yer aldığı Yeşil Bölge civarına konuşlandırıldı.
Bağdat, Necef ve Basra'nın yanı sıra diğer bazı kentlerde de sokağa çıkma yasağı ilan edildi.
Ülkenin büyük bölümünde internet kesintisi başladı, Irak'ın dünya ile bağlantısı kesildi.
Analistler, işsizliğe çözüm vaadiyle seçilip birinci yılını geride bırakan Başbakan Adil Abdulmehdi hükümetinin göreve gelişinden bu yana en ciddi imtihanını verdiğini belirtiyor.
Bir önceki Başbakan Haydar el Abadi karşıtı gösteriler de aynı sebeplerle çıkmış ve Abadi, seçimlerde ağır darbe almıştı.
Günden güne artan işsizliğe çözüm bulunmasını, özellikle devlet kurumlarında rüşvetin sonlandırılmasını ve kamu hizmetlerinin tüm kesimleri kapsamasını isteyen göstericiler, talepleri yerine gelinceye kadar eylemlerine devam edeceklerini belirtiyor.
Veriler, Iraklı gençlerin işsizlik oranlarının sürekli arttığını gösteriyor.
Sosyal medya üzerinden örgütlendiler
Sosyal medya üzerinden "1 Ekim'de buluşuyoruz", "1 Ekim'de sen de çık, susma", "1 Ekim Büyük İntifada" ve "Mısırlı senden daha cesur değil" gibi ifadeler içeren bazı paylaşımlar yapılmış ve halka sokağa çıkarak hükümeti protesto etme çağrıları yapılmıştı.
Sosyal medya üzerinden yapılan gösteri çağrılarını şu ana kadar hiçbir siyasi parti veya grup üstlenmedi.
Halk yaygın işsizliğin yanı sıra yolsuzluğu ve kamu hizmetlerindeki aksamaları protesto ediyor.
Internet erişimi kesildi, sosyal medyaya erişim durduruldu
Başbakan Adil Abdulmehdi yönetimi, binlerce kişinin katıldığı gösteriler ikinci gününü geride bırakırken sosyal medyaya erişimi yasakladı.
Twitter, Facebook, Instagram ve WhatsApp gibi sosyal medya mecralarına erişim engellendi.
Güvenlik güçlerinin göstericilere müdahalesi sürerken Bağdat'ın yanı sıra Irak'ın birçok kentinde internet kesintisi başladı.
Savunma Bakanlığı "teyakkuz" halinde
Bağdat hükümeti Savunma Bakanlığı, hükümet karşıtı gösteriler nedeniyle kamu kurumları ve diplomatik temsilcilikleri korumak üzere tüm birimlerini alarma geçirdi.
Savunma Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, "Bakan Necah el Şemeri, devletin egemenliğini, kamu kurumlarını, hayati öneme sahip hedefleri, tüm elçilikleri ve diplomatik temsilcilikleri korumak için tüm birimleri alarm durumuna geçirdi." ifadesi kullanıldı.
Bağdat'taki gösterilerde çarşamba günü en az 60 kişi yaralandı.
Göstericilerden 9'unun güvenlik güçlerinin kullandığı gerçek mermilerden dolayı yaralandığı aktarıldı.
Protestolar Kerkük ve Necef'e de sıçradı
Öte yandan Bağdat'ın yanı sıra başta Basra olmak üzere ülkenin güney kentlerinde devam eden yolsuzluk ve işsizlik protestoları Kerkük ve Necef'e de sıçradı.
Kerkük kent merkezindeki valilik binası önünde toplanan öfkeli bir grup, yolsuzlukları durduramadığı ve işsizliğe çözüm getiremediği gerekçesiyle Bağdat hükümetini protesto etti.
Eylem nedeniyle valilik binası çevresinde üst düzey güvenlik önlemleri alınırken, bölgeye giden tüm yollar trafiğe kapatıldı.
Göstericiler, yıllardır devam eden yolsuzluk, işsizlik ve kamu hizmeti yoksunluğu gibi sorunlara çözüm getirilmesini istediklerini dile getirdi.
Sadr'dan gösterilere destek
Sadr Hareketi lideri Mukteda el Sadr, hükümet karşıtı gösterileri genel grev ve oturma eylemleriyle destekleyebileceklerini belirtti.
Sadr, Twitter'dan yaptığı açıklamada, gösterilerin barışçıl şekilde sürmesinden yana olduklarını dile getirerek, "Gösterileri, tüm halkın katılacağı şekilde genel grev ve oturma eylemleriyle destekleyebiliriz." ifadelerini kullandı.
Sadr ayrıca, göstericilere karşı şiddet kullanılmasını kabul etmediklerini kaydetti.
Bazı hükümet binaları ateşe verildi
Güneydeki Zikar vilayetinde hükümet karşıtı gösteri düzenleyenler, vilayete bağlı ilçelerde bazı hükümet binalarını ateşe verdi.
Operasyonlar Komutanlığı'nda görevli subaylardan Hakim el-Esedi, göstericilerin Zikar vilayetine bağlı Suk eş-Şuyuh ve Ed-Devaye ilçelerindeki kaymakamlık binaları, Suk eş-Şuyuh belediye binası ve En-Nasıriyye kentindeki mühendisler sendikası binasını ateşe verdiğini belirtti.
Esedi, güvenlik güçleri göstericilerinin Suk eş-Şuyuh kaymakamlık binasından uzaklaştırmaya çalıştığı sırada çıkan olaylarda aralarında güvenlik güçlerinin de bulunduğu 5 kişinin yaralandığını ifade etti.
BM'den itidal çağrısı
Birleşmiş Milletler'in Irak ofisi, hükümete, gösterilere müdahalede azami itidal çağrısında bulundu.
Yaşananlardan ötürü endişelerini ifade eden BM Irak Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert, sivil kayıplar nedeniyle derin üzüntü duyduklarını dile getirdi.
Hennis-Plasschaert, yetkili makamların protestoları ele almada daha itidalli olması gerektiğini belirtti.
Güvenlik kabinesi acil toplandı
Gösterilerin yayılarak artması üzerine Başbakan Adil Abdulmehdi ulusal güvenlik kabinesini topladı.
Toplantının ardından Bağdat'ta bir gün tatil ve birçok kentte sokağa çıkma yasağı gibi kararlar çıktı.
Sosyal medyaya kısıtlama ya da bazı bölgelerde erişim engeli getirildi.
İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Saad Maan, gösterilerdeki şiddet olaylarının arkasında eylemcilerin arasına sızan ajanların olduğunu iddia etti.
Ancak hükümetin protestolara yaklaşımı birçok siyasi parti tarafından tepkiyle karşılandı.
Irak Parlamentosu yaşanan olayların araştırılması için harekete geçerken Parlamento İnsan Hakları Komitesi de güvenlik güçlerinin göstericileri 'bastırmasını' sert biçimde eleştirdi.