Amerika, İngiltere, Fransa ve Almanya, İran’ın son roket denemesinin Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararlarına “aykırı” olduğunu belirterek, BM Genel Sekreteri’nden konuyu soruşturmasını istedi.
Amerika tarafından dört ülke adına BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve Güvenlik Konseyi’nin başkanına gönderilen mektupta, “Bu deneme İran tarafından tehdit edici ve provokatif bir adım oluşturuyor” ifadesi kullanıldı.
İran geçen Perşembe günü uydu taşıyan bir roketi başarıyla uzaya fırlattığını açıklamıştı. Tahran, Simorgh roketinin dünyanın 500 kilometre üzerinde 250 kilogram ağırlıkta uydu taşıma kapasitesine sahip olduğunu iddia ediyor.
Deneme, Amerika’nın geçen ay Tahran’a balistik füze programından dolayı yeni ekonomik yaptırımlar getirmesini takip etti.
Amerikanın Sesi'nin aktardığına göre, İran’la uluslararası güçler arasında 2015’te imzalanan, yaptırımların gevşetilmesi karşılığında İran’ın nükleer faaliyetlerine sınırlama getiren nükleer anlaşma, balistik füze denemelerini açıkça yasaklamıyor. Ancak BM Güvenlik Konseyi’nin belgeyi onaylarken çıkardığı karar, İran’ın herhangi bir balistik füze bağlantılı adım atmaması çağrısını içeriyor.
Amerika’nın öncülük ettiği mektupta da İran’ın roket fırlatmasının BM Güvenlik Konseyi kararının bu kısmına “aykırı” düştüğü belirtiliyor.
Mektupta, “İran’ı, nükleer silah taşıma kapasitesine sahip olması için tasarlanan balistik füzelerle alakalı tüm faaliyetlerini derhal sonlandırmaya çağırıyoruz” denildi.
Rusya’nın yeni BM Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia ise gazetecilere yaptığı açıklamada, “nükleer anlaşmanın metnine göre İran’ın attığı adımın anlaşmayı ihlal etmediğini” söyledi.
İran, füze denemeleri yapmaya hakkı olduğunu ve yeni Amerikan yaptırımlarının nükleer anlaşmayı ihlal ettiğini öne sürüyor.
'Akıllı' bir karşılık
Nükleer müzakerelerde İran’ın baş müzakereciliğini yürüten İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Aragçi, ABD Başkanı Donald Trump’ın son yaptırım tasarısını imzalamasının ardından İran’ın “akıllı” bir karşılık vereceğini söyledi.
ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ise önceki gün yaptığı açıklamada, ABD’nin İran anlaşmasının koşullarını tam biçimde uygulamak ve İran’ın “anlaşmanın yükümlülükleri yerine getirip getirmediğini; ve metnin ruhuna sadık kalıp-kalmadığını” sorgulamak için İngiltere, Fransa, Çin, Rusya ve Almanya’yla birlikte çalıştığını belirtmişti.
Başkan Trump seçim kampanyası döneminde nükleer anlaşmayı “korkunç” bir anlaşma olarak nitelemiş ve çekilme tehdidinde bulunmuştu. Tillerson da bu ihtimale kapıyı açık tuttu.
Gazetecilere açıklamasında Tillerson, “Bu, öncelikle Amerikalılar’a, Amerika’nın çıkarlarına hizmet etmesi gereken bir anlaşma. Bu çıkara hizmet etmezse neden sürdürelim?” demişti.
Silah ticareti
Bu arada Amerika’nın BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley, terör örgütlerine silah akışının tartışıldığı bir oturumda özellikle İran’ı eleştirdi.
Haley, “Terör örgütlerine kasıtlı, sistematik silah, eğitim ve fon katkısı konusunda tek bir ülke öne çıkıyor. Tek bir ülke, dış politikasını yürütmek ve kendi zayıflığını örtmek için terör taşeronlarına desteğini kullanıyor” diye konuştu.
Nikki Haley, İran’ın Hamas ve Hizbullah gibi gruplara desteğine, Irak ve Suriye’ye müdahalesine işaret etti.
BM Güvenlik Konseyi, terör örgütlerinin silah edinmesini engellemeye çalışma konusundaki bir kararı oy birliğiyle kabul etti. Haley, teknik işbirliği ve güvenlik konusunda yapılan yeniliklerin İran’ın tehdidini azaltmaya yetmeyeceğini söyledi.
Haley, “İran rejimine, bu konseyin yasaklamalarını ceza görmeden ihlal etmesine izin verdiğimiz müddetçe, terör örgütlerine silah kaynağı olmaya devam edecek” dedi.