İsrail ordusu Mısır'la olan Refah sınır kapısının Gazze Şeridi tarafının kontrolünü ele geçirdi ve Hamas'la ateşkes anlaşması umutları belirsizliğini korurken güney kentine yönelik bir saldırı başlattı.
İsrail'in 401. Tugayı, Gazze'yi yöneten Filistinli grubun Mısır-Katar arabuluculuğundaki ateşkes önerisini kabul ettiğini açıklamasından bir gün sonra Salı sabahı Refah kentine girdi.
İsrail yönetimi anlaşmanın kendi temel taleplerini karşılamadığında ısrar etti.
Refah geçidi hem yardımlar hem de Mısır'a kaçmayı başaranlar için hayati önem taşıyor. İsrailli liderler, Birleşmiş Milletler, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği ve uluslararası insani yardım kuruluşlarının bir saldırının felaket olacağı yönündeki uyarılarına rağmen, 600.000'den fazlası çocuk olmak üzere yaklaşık 1.4 milyon Filistinlinin barındığı güney kentine yönelik bir askeri operasyonu uzun zamandır planlıyorlardı.
Refah'ta son durum nedir?
İsrail ordusu tarafından yayınlanan görüntülerde bir tankın Refah sınır kapısının Filistin tarafına girdiği görülüyor. Videonun ayrıntıları geçidin bilinen özellikleriyle eşleşiyor ve bölgeyi ele geçiren tanklarda İsrail bayraklarının dalgalandığı görülüyor.
İsrail ordusu Salı günü sabah erken saatlerde yaptığı basın açıklamasında özel kuvvetlerinin bölgeyi kontrol ettiğini ve Pazartesi gecesinden bu yana Refah'ın doğusunda faaliyet gösterdiklerini söyledi.
İsrail, insanların büyük çoğunluğunun askeri operasyon bölgesinden tahliye edildiğini ileri sürdü. Filistinlilere Arapça kısa mesajlar, telefon aramaları ve el ilanlarıyla Akdeniz kıyısında, ordunun "sahra hastaneleri, çadırlar ve tıbbi malzemelerle bir insani yardım bölgesi kurduğunu" söylediği El Mevasi'ye doğru hareket etmeleri talimatı verildi.
Tahliyeler, İsrail ordusunun kente yönelik bombardımanını yoğunlaştırdığı sırada gerçekleşti. Filistinli sağlık yetkililerine göre, tanklar ve uçaklar gece boyunca Refah'ta çeşitli bölgeleri ve en az dört evi vurarak 20 Filistinlinin ölümüne ve birkaçının da yaralanmasına neden oldu.
Al Jazeera Arapça servisinin haberine göre, İsrail'in Refah kentinin batısında El Darbi ailesine ait bir eve düzenlediği hava saldırısında üç kişi hayatını kaybetti.
Saldırıya tepkiler ne yönde?
İsrail ordusu Refah sınır kapısını "terörist amaçlarla kullanıldığı" istihbaratını aldıktan sonra ele geçirdiğini iddia etti. Ordu, "20 savaşçıyı öldürmenin ve bölgedeki Hamas altyapısını yok etmenin yanı sıra, güçlerinin faal durumda üç tünel çıkışı" da tespit ettiğini ileri sürdü.
Bu iddiayı destekleyecek herhangi bir kanıt sunulmadı ancak ordu, Pazar günü İsrail'in Kerem Şalom geçidi olarak adlandırdığı Kerem Ebu Salim geçidi yakınlarında üç İsrail askerinin ölümüne ve diğerlerinin yaralanmasına neden olan havan topu saldırısı için Refah geçidi çevresindeki bölgenin kullanıldığını iddia etti.
Saldırının sorumluluğunu Hamas'ın silahlı kanadı olan Kassam Tugayları üstlenmişti.
İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, Gazze'de tutulan esirler olmasaydı ülkesinin Hamas'ı uzun zaman önce "ezmiş" olacağını söyledi.
Katz, "Ordunun Refah'a girmesi savaşın iki ana hedefini destekliyor: Esirlerin serbest bırakılması ve Hamas'ın yenilgiye uğratılması" dedi.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Lin Jian İsrail'i "uluslararası toplumun yoğun taleplerine kulak vermeye, Refah'a saldırmayı durdurmaya ve Gazze Şeridi'nde daha ciddi bir insani felaketi önlemek için elinden gelen her şeyi yapmaya" çağırdı.
Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Safadi İsrail'in "Refah'ı bombalayarak [Hamas ile] yapılan anlaşmayı tehlikeye attığı" uyarısında bulundu.
Ürdün Kralı İkinci Abdullah Pazartesi günü özel bir toplantıda ABD Başkanı Joe Biden'a İsrail'in Refah'a saldırmasının Filistinli sivillere yönelik "yeni bir katliama" yol açacağını ve çatışmanın bölgesel olarak yayılmasına neden olabileceğini söyledi.
Hamas'ın kabul ettiği ateşkes anlaşması ne olacak?
Hamas Pazartesi günü yaptığı açıklamada Mısır ve Katar tarafından sunulan ve çatışmaların ilk etapta durmasını, ardından kalıcı sükunetin sağlanmasını ve İsrail askerlerinin Filistin topraklarından çekilmesini öngören ateşkes önerisini kabul ettiğini duyurdu.
Önerilen anlaşma aynı zamanda Gazze'deki İsrailli esirlerin ve İsrail hapishanelerinde tutulan belirsiz sayıdaki Filistinlinin serbest bırakılmasını da sağlayacaktı.
İsrail başbakanlık ofisinden yapılan açıklamada "Hamas'ın önerisinin İsrail'in taleplerinden uzak olduğu" ancak müzakerelere devam etmek üzere Kahire'ye bir heyet gönderileceği belirtildi.
Açıklamada İsrail'in "Hamas'a askeri baskı uygulamak için Refah'taki operasyona devam edeceği" de kaydedildi.
Gazze'deki esirlerin aileleri İsrail hükümetine anlaşmayı kabul etmesi ve sevdiklerini evlerine geri göndermesi için baskı yapmak üzere gösteriler düzenledi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, Washington'un Hamas'ın tepkisini önümüzdeki saatlerde müttefikleriyle görüşeceğini ve bir anlaşmanın "kesinlikle sağlanabilir" olduğunu söyledi.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres Refah'ın karadan işgal edilmesi ihtimalini "kabul edilemez" olarak nitelendirdi ve İsrail ile Hamas'a bir ateşkes anlaşmasına varmak için "fazladan bir yol kat etmeleri" çağrısında bulundu.
Pazartesi günü New York'ta İtalya Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella ile bir araya gelecek olan Guterres, "Bu kaçırılmaması gereken bir fırsattır ve Refah'a yapılacak bir kara saldırısı, yıkıcı insani sonuçları ve bölgedeki istikrarı bozucu etkisi nedeniyle kabul edilemez olacaktır" dedi.
Bu Gazze'ye yardım sevkiyatı için ne anlama geliyor?
Gazze Şeridi şu anda bölgenin geri kalanına kapalı durumda. BM'nin yaklaşan kıtlık uyarısına rağmen Refah sınır kapısından Gazze'ye yapılan önemli yardım malzemelerinin sevkiyatı tamamen durduruldu.
Gazze'nin Mısır'la olan güney sınırı insani yardımların ulaştırılmasında ana can damarı ve yaralılar ile yabancı pasaport sahiplerinin tek çıkış noktası.
İsrail Refah sınır kapısını doğrudan kontrol etmese de, askeri üsleri ve diğer gözetim araçları vasıtasıyla Gazze'nin güneyindeki tüm faaliyetleri izliyor.
İsrail ordusu ayrıca Salı günü İsrail'in güneyindeki Kerem Ebu Salim (Kerem Şalom) sınır kapısını "güvenlik gerekçesiyle" kapattı ve durum uygun olduğunda yeniden açılacağını söyledi.
Gazze Sınır Geçiş İdaresi sözcüsü Hişam Edvan, İsrail'in "Refah sınır kapısını kapatarak Gazze Şeridi sakinlerini ölüme mahkum ettiğini" söyledi. Edvan, durumun özellikle tedaviye ihtiyacı olan kanser hastaları için çok vahim olduğunu ifade etti.
Dünya Gıda Programı İcra Direktörü Cindy McCain Pazar günü yaptığı açıklamada, bölgenin kuzeyinde etkili olan "tam kapsamlı kıtlığın" "güneye doğru ilerlediği" uyarısında bulundu.
BM Filistinli mültecilere yardım kuruluşu (UNRWA) X'te yayınladığı bir mesajda, Gazze'de "insanların karşı karşıya kaldığı feci açlığın", tedarik yollarının kesilmesi halinde "çok daha kötüye gideceğini" söyledi.
UNRWA Planlama Direktörü Sam Rose, Al Jazeera'ye yaptığı açıklamada İsrail'in Refah ve Kerem Ebu Salim (Kerem Şalom) sınır kapılarını kapatmasının "her şeyi kesintiye uğrattığını" söyledi.
"Tuzdan arındırma tesislerinin çalışması ve güvenli su sağlaması mümkün değil. Elektrik yok." dedi Rose.
İşgalci güç olarak İsrail, uluslararası hukuk uyarınca halka gıda ve tıbbi bakım sağlamak ve yardım ulaştıran insani yardım kuruluşlarının çalışmalarını kolaylaştırmakla yükümlü.
Kaynak: Mepa News, Al Jazeera