İsrail'in Sefarad Hahambaşı Yitzhak Yosef Cumartesi günü yaptığı açıklamada, hükümetin zorunlu askerlik muafiyetlerine son vermesi halinde Ultra Ortodoks (Haredi) Yahudilerin topluca İsrail'i terk edeceği uyarısında bulundu.
Times of Israel'in haberine göre Yosef, İsrail'in en üst düzey iki dini otoritesinden biri konumunda. Ülkede biri Aşkenazi, diğeri ise Sefarad olmak üzere iki hahambaşı bulunuyor.
Haftalık konferansında konuşan Yosef "Bizi askere gitmeye zorlarlarsa hepimiz yurt dışına taşınırız. Bir bilet alırız ve gideriz." ifadelerini kullandı.
Yosef, dini okullarda okumakta olanlar başta olmak üzere Ultra Ortodoks Yahudilerin askerlik hizmetinden muaf tutulması gerektiğini vurguladı. İsrail'deki "laik insanların, Yahudi dini okulları olmadan ordunun başarılı olamayacağını anlamadığını" savundu.
Öte yandan birçok siyasetçi Yosef'in açıklamalarına tepki gösterdi.
Ulusal Birlik Partisi lideri ve Savaş Kabinesi Bakanı Benny Gantz, Yosef'in sözlerini "İsrail devleti ve toplumuna ahlaki bir darbe." olarak nitelendirdi. Gantz "Herkes, özellikle de bu zor zamanda, Ultra Ortodoks kardeşlerimiz de dahil olmak üzere, ülkemiz için hizmet etme ve savaşma kutsal hakkına katılmalıdır." dedi.
Merkezci Yesh Atid partisinin başkanı olan Muhalefet Lideri Yair Lapid, söz konusu açıklamanın "ülke savunması için hayatlarını feda eden İsrail askerleri için bir utanç ve hakaret olduğunu" belirtti. Lapid "Haham Yosef devletten maaş alan bir devlet çalışanıdır. Devleti tehdit edemez." ifadelerini kullandı.
Savunma Bakanı Yoav Gallant da yaptığı açıklamada, muafiyetlerin uzatılmasına karşı olduğunu belirtti. Gallant'a göre Gazze'deki ve kuzey sınırındaki çatışmalar sırasında orduda yaşanan insan gücü sıkıntısı, toplumun tüm kesimlerinin katkısını gerektiriyor. Gallant bu durumun, Ultra Ortodoks erkeklerin dini okullarda okumak için aldıkları muafiyeti pratik olmaktan çıkarıyor.
Ultra Ortodoks Yahudiler ve askerlik
Ultra Ortodoks Yahudiler mevcut Netanyahu hükümetinde önemli bir ağırlığa sahip. Ancak özellikle Gazze'deki savaşla beraber, hükümetin Ultra Ortodoks Yahudilerin askerlik hizmetinden muaf tutulması uygulamasına son vermesi için baskılar artıyor.
İsrail ordusunun son raporlarına göre, geçtiğimiz yıl yaklaşık 66 bin Ultra Ortodoks Yahudi genç askerlik hizmetinden muaf tutuldu. Bunlardan yalnızca 540'ı Gazze'deki savaşın başlamasının ardından gönüllü olarak orduya katıldı. İsrail'in orduda yaşadığı nüfus eksikliği problemi göz önüne alındığında söz konusu rakamların oldukça önemli olduğu dikkat çekiyor.
Muafiyete izin veren bir yasanın süresi Haziran 2023'te doldu ve bunu uzatan geçici bir düzenlemenin süresi Mart sonunda dolacak. Bu tarihten sonra ordunun Ultra Ortodoks erkekleri askerlikten muaf tutma yetkisi olmayacak.
Mevcut hükümet muafiyeti uzatan yeni bir yasa çıkarmaya çalışırken, Gazze'deki savaş ve bunun askerlik yapan nüfus üzerinde yol açtığı büyük baskı göz önüne alındığında konu giderek daha tartışmalı hale geldi.
İsrail Demokrasi Enstitüsü'ne göre, 2022 yılında Ultra Ortodoks nüfusu 1 milyon 280 bin civarındaydı ve İsrail'in toplam nüfusunun yaklaşık %13,3'ünü oluşturuyordu. İsrail Ulusal Ekonomi Konseyi'nin tahminlerine göre 2050 yılına kadar İsrail nüfusunun yaklaşık dörtte biri Ultra Ortodokslardan oluşacak.
Kaynak: Mepa News