Huthia Fayyad | Middle East Eye | Tercüme: Mepa News
Middle East Eye tarafından görülen teklifin bir kopyasına göre İsrail, arabulucular tarafından sunulan plana verdiği yanıtta "kalıcı bir ateşkes" ve "Gazze'den tamamen çekilme garantisi" vermedi.
İsrail bunun yerine 42 gün boyunca "askeri operasyonların geçici olarak durdurulmasını" kabul etti ve bunu kalıcı bir ateşkese ulaşmak için ucu açık görüşmeler takip edecek.
Belgede "geçici ateşkesin" 42 günlük ilk aşamadan sonra "anlaşmanın ikinci aşamasının koşullarına ilişkin müzakereler devam ettiği sürece" uzatılacağı belirtildi.
İsrail'in yanıtı ayrıca üç aşamalı anlaşmanın ilk aşamasında askerlerin sınırlı olarak çekilmesini öneriyor ve tamamen çekilmenin daha ileri görüşmelere bağlı olan ikinci aşamada gerçekleşeceğini söylüyor.
Ayrıca İsrail'in ilk aşamada müebbet hapis cezasına çarptırılan en az 100 Filistinli mahkumun serbest bırakılmasını veto edebileceği belirtiliyor.
MEE tarafından tamamı görülen belgenin tarihi 27 Mayıs, yani bazı bölümlerinin ABD Başkanı Joe Biden tarafından sunulmasından dört gün önce.
Biden, "bu savaşın sona ermesinin zamanı geldi" derken, "tam ve eksiksiz bir ateşkes" için "kapsamlı" bir İsrail önerisi olarak adlandırmıştı.
Ancak taslak, 6 Mayıs'ta ABD, Katar ve Mısır'ın arabuluculuğunda yapılan ve Hamas'ın kabul ettiğini açıkladığı bir öneriye İsrail'in karşı teklifi niteliğinde.
Üç temel farklılık
Her iki teklif de geçici bir ateşkes ve sınırlı bir esir takası ile başlayan ve sonunda kalıcı bir ateşkes ve Filistinli esirlere karşılık Gazze'de tutulan tüm İsrailli esirlerin serbest bırakılmasıyla sonuçlanan altı haftalık üç aşamadan oluşuyor.
İsrail'in karşı teklifi, MEE tarafından da görülen 6 Mayıs önerisinden üç önemli açıdan farklılık gösteriyor.
İlk olarak, esir takası üzerinde çalışılırken ateşkesin şekli konusunda farklılıklar var. Her iki teklif de ikinci aşamanın detaylarının belirlenmesi için görüşmelerin ilk aşamada yapılmasını öneriyor.
Her iki öneride de ikinci aşama, "askeri operasyonların ve düşmanlıkların kalıcı olarak durdurulduğunun" ilan edilmesini, İsrail birliklerinin tamamen geri çekilmesini ve Filistinli mahkumlar karşılığında hayatta kalan tüm İsrailli esirlerin serbest bırakılmasını gerektiriyor.
İlk teklifte görüşmelerin, her bir İsrailli erkek esir karşılığında serbest bırakılacak Filistinli sayısı üzerinde bir anlaşmaya varılmasını amaçlayacağı belirtiliyor. Görüşmelerin beş hafta içinde sonuçlandırılması gerektiği de ekleniyor.
İsrail'in cevabında ise birinci aşamadaki geçici ateşkesin "bu anlaşmanın ikinci aşamasının uygulanmasına yönelik koşullara ilişkin müzakereler devam ettiği sürece" ikinci aşamada da devam edeceği belirtiliyor.
Metin şöyle devam ediyor:
"Bu anlaşmanın garantörleri, her iki taraf da bu anlaşmanın ikinci aşamasının uygulanmasına yönelik koşullar üzerinde anlaşmaya varana kadar bu dolaylı müzakerelerin devam etmesini sağlamak için her türlü çabayı gösterecektir."
İkinci olarak, İsrail'in yanıtı ilk aşamada serbest bırakılabilecek Filistinli mahkumların türüne sınırlamalar getiriyor.
En büyük kısıtlama müebbet hapis cezasına çarptırılan Filistinlilerle ilgili.
İsrail, 6 Mayıs'ta önerildiği üzere, sağ olarak serbest bırakılan her bir kadın asker için 30'u müebbet hapis mahkumu olmak üzere 50 mahkumun serbest bırakılmasını kabul ediyor.
Ancak bu kategorideki en az 100 mahkumun ilk aşamada serbest bırakılmayacağı belirtiliyor.
İsrail hapishanelerinde halen en az 550 müebbet hapis cezasına çarptırılmış Filistinli bulunuyor ve toplam mahkum sayısının 11 bin 800 olduğu tahmin ediliyor.
Buna ek olarak, İsrail'in önerisinde müebbet hapis cezası almış en az 50 mahkumun "yurt dışında veya Gazze'de serbest bırakılacağı" belirtiliyor.
Üçüncü olarak, İsrail önerisi 6 Mayıs taslağında yer alan Gazze'ye yönelik "kuşatmanın kaldırılması" ifadesini çıkarıyor.
Bunun yerine "sınır kapılarının açılması, insan hareketinin ve mal transferinin kolaylaştırılması" öneriliyor.
MEE yorum için İsrail Dışişleri Bakanlığı ile temasa geçti ancak bir yanıt alamadı.
Devam eden görüşmeler
Hamas İsrail'in teklifine henüz resmi bir yanıt vermedi.
Filistinli hareketin liderleri Biden'ın öneriyi açıklamasını başlangıçta "olumlu" olarak nitelendirdi ancak daha sonra ilk aşamanın ötesinde kalıcı bir ateşkes taahhüdünün olmamasından duydukları endişeyi dile getirdi.
Grubun lideri İsmail Heniye Çarşamba günü yaptığı açıklamada Hamas'ın "saldırganlığın kapsamlı bir şekilde sona erdirilmesi, tamamen çekilme ve esir takasına dayanan her türlü anlaşmaya ciddi ve olumlu yaklaşacağını" söyledi.
İsrail'de Biden tarafından açıklanan teklifin ayrıntıları Başbakan Binyamin Netanyahu'nun iktidar koalisyonunda siyasi gerginliklere yol açtı.
Aşırı sağcı bakanlar Itamar Ben Gvir ve Bezalel Smotrich, anlaşmanın gerçekleşmesi halinde koalisyondan ayrılma tehdidinde bulunarak hükümetin düşmesine neden oldular.
Artan baskılar karşısında Netanyahu'nun anlaşmanın ilk aşamasının, sonraki aşamalar için taahhütte bulunulmaksızın gerçekleştirilebileceğini söylediği bildirildi.
Netanyahu defalarca kamuoyu önünde savaşı sona erdirmeyi kabul etmeyeceğini söylemişti.
Öte yandan CIA direktörü William Burns Çarşamba günü yeni görüşmeler için Doha'ya gitti. Üst düzey Katarlı ve Mısırlı yetkililerle bir araya gelen Burns, Perşembe günü de Hamas liderleriyle görüşmelerde bulundu.
Reuters'a konuşan iki Mısırlı güvenlik kaynağı ise görüşmelerde henüz bir ilerleme kaydedilmediğini söyledi.