Hamas'ın kamuoyunda tanınan en önemli isimlerinden biri olan Ebu Ubeyde, yaklaşık yirmi yıldır Filistinli grubun askeri kanadı İzzeddin el Kassam Tugayları'nın sözcülüğünü yapıyor.
Ekim 2023'te Hamas öncülüğünde İsrail'e yapılan sürpriz saldırı ve ardından İsrail'in Gazze Şeridi'ne açtığı savaştan bu yana profili çarpıcı biçimde yükseldi.
Ebu Ubeyde en çok savaş alanındaki gelişmeleri aktardığı, Hamas'ın askeri başarılarıyla övündüğü ve kendisini öldürmek için birkaç kez girişimde bulunan İsrail'e meydan okuduğu konuşmalarıyla tanınıyor.
Bu nedenle Ebu Ubeyde'nin gerçek kimliği hiçbir zaman açıklanmadı, ancak iddia edilen fotoğraflar mevcut: Her zaman askeri kıyafetler giyiyor ve yüzü geleneksel şapkalarla örtülü.
Ancak Arapça konuşulan dünyada pek çok kişi için bir kahraman haline geldi, Filistin yanlısı mitinglerde adı anıldı ve onuruna şarkılar yazıldı.
Ebu Ubeyde'nin şöhreti onu İsrail ordusunun hedefi haline getirdi: Evinin üç kez bombalandığı bildirilirken, İsrail, yüzündeki maskenin onu "kaderiyle buluşmaktan" kurtarmayacağına yemin etti.
ABD, İngiltere ve diğer ülkeler tarafından "terör örgütü" olarak tanımlanan Hamas'taki kıdemi, Filistin hareketinin diğer liderleriyle birlikte Washington'un yaptırım listesinde yer almasını sağladı.
Ebu Ubeyde kimdir ve nerede doğdu?
Ebu Ubeyde'nin erken dönem yaşamına ilişkin ayrıntılar sınırlı.
2005 yılında bir muhabire ailesinin 1948 yılında Siyonist milisler tarafından tarihi Filistin topraklarından zorla sürüldüğünü ve Gazze Şeridi'nde adını vermediği bir köye geldiklerini söyledi. Aynı röportaj sırasında 20'li yaşlarının başında olduğunu ima etti ki bu da 1980'lerin başında ya da ortasında doğduğunu gösteriyor.
Hamas Ebu Ubeyde'nin adını, yüzünü ve kişisel bilgilerini hiçbir zaman açıklamadı.
Gruptaki kaynaklar 2014 yılında Ebu Ubeyde'nin gerçek kimliğini sadece birkaç kişinin bildiğini söylemişti: Ebu Ubeyde, 2000-2005 yılları arasında süren İkinci Filistin İntifadası sırasında ilk ortaya çıkışından bu yana kullandığı takma bir isim.
İsmi muhtemelen İslam Peygamberi Hz. Muhammed'in yakın yol arkadaşı ve meşhur bir Müslüman komutan olan Ebu Ubeyde bin Cerrah’tan esinlenilerek verilmiş.
Ebu Ubeyde'nin Hamas'taki rolü nedir?
Ebu Ubeyde'nin El Kassam Tugayları'nın sözcüsü olarak bilinen ilk çıkışı 2004 yılında oldu. O yılın Ekim ayında İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyine yönelik kara saldırısı sırasında savaş alanındaki gelişmeleri aktarmak üzere bir basın toplantısı düzenledi.
O zamandan beri askeri sözcü olarak hareket etmeye devam etti, medyaya röportajlar verdi ve Hamas'ın web sitesi ve diğer çevrimiçi platformlar aracılığıyla önceden kaydedilmiş konuşmalar yayınladı.
Bu haliyle Ebu Ubeyde, Hamas'ın 2004 yılında resmi olarak kurulan medya ofisinin bir parçası olan askeri sözcülük rolünü üstlenen ilk ve tek isim.
Medyada görünmesi genellikle İsrail ile askeri çatışmalarla bağlantılı, savaş zamanı dışında nadiren konuşuyor.
Ebu Ubeyde ne diyor?
Ebu Ubeyde'nin ana görevlerinden biri grubun askeri başarılarını duyurmak olmuştur.
İlk önemli çıkışı 2006 yılında İsrailli asker Gilad Şalit'in yakalandığını duyurmasıyla gerçekleşti.
Ayrıca 2014'te İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşı sırasında bir başka askerin, Şaul Aron'un yakalandığını ilk duyuran kişi oldu ve kaydedilen bir videoda kimlik kartı numarasını açıkladı.
İsrailli yetkililer ilk başta Aron'un kaçırıldığını inkar etmiş, daha sonra ise onun Hamas tarafından öldürüldüğünü ve cesedinin örgütün elinde olduğunu söylemişti.
Ebu Ubeyde, "Düşman, kimlik numarası 6092065 olan asker Şaul Aron'un kaybolduğunu nasıl saklıyor?" dedi. "Bu asker şu anda Hamas'ın elinde bir tutsak."
Yine 2014 savaşı sırasında Ebu Ubeyde, El Kassam Tugayları'nın genel komutanı Muhammed ed Deyf'in, akıbeti hakkında medyada çıkan birçok spekülasyonun ardından, İsrail'in suikast girişiminden kurtulduğunu duyurdu.
Zaman zaman savaş zamanı dışında da açıklamalar yaptı. 2022 yılında İsrail hapishanesinden kaçan altı Filistinli mahkumun yeniden tutuklanmasını yorumladı. Hamas'ın İsrail ile gelecekte yapılacak bir esir takası anlaşması sırasında altı mahkumu da serbest bırakacağına dair söz verdi.
"Kassam Tugayları açıkça diyor ki... 'özgürlük tüneli [kaçış]' kahramanları bu kez yeraltından kurtulduysa, biz de onlara ve özgür mahkumlarımıza yakında, Allah'ın izniyle, yer üstünden kurtulacaklarının sözünü veriyoruz."
Ebu Ubeyde 7 Ekim'de nasıl bir rol oynadı?
Ebu Ubeyde'nin en önemli konuşmalarından bazıları Hamas'ın 7 Ekim saldırısı ve ardından İsrail'in Gazze'ye açtığı savaş sonrasında geldi.
Saldırılar başladıktan iki gün sonra yaptığı bir konuşmada, İsrail'in masum sivillerin yaşadığı bir konutu bombalaması halinde bir İsrailli esirin idam edileceği uyarısında bulundu. Ancak bu tehdit hiçbir zaman yerine getirilmedi.
Günler sonra yaptığı bir başka konuşmada 7 Ekim saldırısının planlanmasına 2021 yılında, o yıl Mayıs ayında yaşanan 11 günlük savaşın ardından başlandığını söyledi.
Grubun yaklaşık 4.500 üyesinin operasyonun yürütülmesinde yer aldığını ve bunların 3.000'inin sahada görev yaptıklarını söyledi.
Ebu Ubeyde "Aksa Tufanı Operasyonu" olarak adlandırılan saldırının hedeflerini de detaylandırdı. Ana hedefin İsrail ordusunun Güney Komutanlığı'nın bir parçası olan "Gazze Tümeni "ni yok etmek olduğunu söyledi.
Ebu Ubeyde'ye göre diğer hedefler arasında tümene bağlı askeri mevziler ve Gazze Şeridi'ni çevreleyen 22 yerleşim biriminin içi de vardı.
Konuşmasında "[Operasyonun] stratejik aldatmacası, askeri planlaması ve göz kamaştırıcı uygulaması düşmanı şok etti" dedi.
"Düşman ciddi bir stratejik başarısızlığa uğradığını biliyor... Bu büyük ve eşi benzeri görülmemiş başarısızlığın ardından şimdi masum sivillere karşı en korkunç suçları işliyorlar."
En ünlü konuşmalarından birini 28 Ekim'de yapmış ve Arap liderleri Gazze'ye insani yardım ulaştırmadaki yetersizlikleri nedeniyle eleştirmişti.
Filistinlilerin Arap yöneticilerden Gazze'ye askeri müdahalede bulunmalarını istemelerini Tanrı korusun, dedi - ancak yardım malzemelerini bile getirememeleri Hamas'ı şaşırtmıştı.
"Allah korusun" ifadesi daha sonra Araplar tarafından, devletlerinin İsrail saldırılarına karşı müdahale etmedeki isteksizliğine atıfta bulunmak için yaygın olarak kullanılan bir slogan haline geldi.
Ebu Ubeyde neden yüzünü kırmızı bir kefiye ile örtüyor?
Ebu Ubeyde'nin her zaman askeri üniforma giymesi ve yüzünü kapatması, ona Arapça konuşulan dünyada "maskeli kişi" unvanını kazandırdı.
Ön plana çıktığından beri yüzünü her zaman kırmızı renkli ve Filistinliler arasında kefiye olarak bilinen geleneksel Arap örtüsüyle örtüyor.
Kırmızı kefiye uzun zamandır Hamas üyeleri tarafından yüz örtüsü olarak kullanılıyor. 1993 yılında İsrail güçleri tarafından öldürülen grubun ilk komutanları Yasir el-Nemruti ve İmad Akil de buna dahil.
Şu anki genel komutan Muhammed Deyf de 2005 yılında yayınlanan bilinen son medya görüntüsünde yüzünü kırmızı bir kefiye ile kapatmıştı.
Arap dünyası Ebu Ubeyde hakkında ne düşünüyor?
Filistin direnişinin sembolü olarak görülen Ebu Ubeyde, Hamas'ın yaygın desteğe sahip olduğu Arapça konuşulan dünyada kahraman benzeri bir statü kazandı. Ateşli ve etkili konuşmaları, kendinden emin tonu ve gizli kimliği popülaritesini arttırdı.
Sözleri genellikle Hamas'ın İsrail hedeflerine yönelik saldırılarının video kanıtlarıyla destekleniyor, bu da güvenilirliğini ve kamuoyunun onun açıklamalarına olan güvenini artırıyor.
Bölge genelinde konuşmaları büyük bir merakla bekleniyor: Düğünler konukların onu dinleyebilmesi için yarıda kesilirken, çocuklar da konuşma boyunca ekranları başından ayrılmıyor.
Hatta bir Ebu Ubeyde konuşması, Filistin ve İran arasında oynanan bir futbol maçı sırasında Katar'ın eski lideri Şeyh Hamad bin Halife Al Sani'nin dikkatini çekti. Al Sani müsabaka sırasında Ebu Ubeyde’yi izlerken kameralara yansımıştı.
Bir de "Ey Ebu Ubeyde, iraden güçlü, sözlerin mermi" gibi sözler içeren şarkılar var.
İsrail Ebu Ubeyde'ye nasıl bakıyor?
Ebu Ubeyde'nin konuşmaları ve açıklamaları İsrail kamuoyu tarafından düzenli olarak izleniyor ve kimliği spekülasyon konusu oluyor.
2014 Gazze savaşı sırasında İsrail haber sitesi Ynet "Huzeyfe Samir Abdullah el Kahlut" ismini ve Ebu Ubeyde'ye ait olduğunu iddia ettiği bir fotoğrafı yayınladı. Hamas ise bu haberi yalanladı.
Ynet, Ebu Ubeyde'nin kimliğini ifşa etme girişiminin, Hamas'ın en etkili isimlerinden biri olarak "etrafındaki etkiyi ortadan kaldırma" arzusuna işaret ettiğini söyledi.
Aynı fotoğraf ve isim Ekim 2023'te İsrail ordusunun Arapça konuşan sözcüsü Avichay Adraee tarafından tekrar yayınlandı.
"Örtünmeyi bırakmanın zamanı geldi" diyen Adraee, X'te yaptığı paylaşımda şunları söyledi: "Maske ve kefiye, sizin ve örgütünüzün aldığınız darbelerden ve kalanlarınızın karşılaşacağı kaderden saklanmanıza yardımcı olmayacak."
Adraee, ilk kez 2014 yılında yayınlanan aynı fotoğrafı gösteren ve montajlanmış gibi görünen bir video da ekledi.
Ynet'in haberine göre, Ebu Ubeyde’nin Cebaliye’de olduğu iddia edilen evi 2008, 2012 ve 2014 yıllarında üç kez bombalandı.
Ayrıca 2013 yılında Gazze'deki İslam Üniversitesi'nden dini çalışmalar alanında yüksek lisans derecesi aldığı ve doktoraya hazırlandığı belirtiliyor.
Ebu Ubeyde hakkında İsrail medyasında yayınlanan hiçbir detay bağımsız kaynaklarca doğrulanamadı.
ABD Ebu Ubeyde'ye neden yaptırım uyguladı?
ABD Nisan 2024'te Ebu Ubeyde'yi Hamas'ın “enformasyın savaşı şefi" olarak adlandırarak yaptırım kararı aldı.
Hazine Bakanlığı, Ebu Ubeyde'yi "Kassam Tugayları'nın siber etki departmanını" yönetmekle suçladı ve "İranlı kurumlarla işbirliği içinde El Kassam Tugayları'nın resmi web sitesini barındırmak için İran'da sunucular ve alan adları tedarik etmekle" ilgilendiğini ekledi.
Hamas, ABD yaptırımları ve Ebu Ubeyde'nin faaliyetlerine ilişkin iddialar hakkında ise herhangi bir yorum yapmadı.
Kaynak: Mepa News, Middle East Eye