İngiltere'de yetkililer herkesin zorunlu olmadıkça evde kalmasını, zorunlu olmadıkça evden çalışmasını ve dışarı çıktıklarında da birbirine en az iki metre mesafede bulunmalarını tavsiye ediyor, çağrılar yeterli olmazsa yasaklamaların gelebileceğinin işaretini veriyor.
Türkiye'de de şimdiye kadar alınan önlemlerle zorunlu olmayanların evde kalması, dışarı çıkanların birbirine mesafeli durmaları teşvik edildi. Bu doğrultuda bir adım daha ileri gidilerek hafta sonunda 65 yaş üzerindekilerin evden çıkmasına yasak konuldu. Kamu çalışanları izinli sayıldı.
Diğer bazı ülkelerde ise gönüllü sosyal mesafelenme yeterli görülmeyip yasaklar devreye sokulmuş durumda.
- İtalya 9 Mart'tan bu yana genel bir sokağa çıkma yasağı uyguluyor. Hafta sonunda ülkede hastalığın en yaygın görüldüğü Lombardiya bölgesinde insanların evlerinin dışındaki açık alanlarda egzersiz yapması da yasaklandı.
- İspanya'da insanların gıda ya da ilaç alışverişi veya kritik işlerde çalışma dışında sokağa çıkma yasağı uygulanıyor.
- ABD'deki birçok eyalette zorlayıcı tedbirler alındı onlarca milyon Amerikalının evlerinden çıkmaları yasaklandı.
- Fransa'da sıkı bir 15 gün sokağa çıkma yasağı yürürlükte. Fransızlar ancak resmi bir izinle sokağa çıkabiliyor ve yasağa uyulmasını sağlamak üzere 100 bin polis görev yapıyor. Yasağa uymadığı belirlenen kişilere 135 euro ceza kesiliyor.
- Almanya'da ikiden fazla kişinin yan yana gelmesi yasak. Almanya'nın Bavyera eyaletinde ise sokağa çıkma yasağı uygulanıyor.
- Belçika'da temel ihtiyaç maddesi satışı yapmayan bütün dükkanlar kapatıldı ve halka en az 5 Nisan'a kadar evlerinde kalmaları gerektiği bildirildi. İnsanların yürüyüş ve spor için açık havaya çıkmasına izin veriliyor ama birbirlerinden uzak durmaları isteniyor. Bütün toplantı ve toplu faaliyetler yasaklandı.
'Sosyal mesafe' neden gerekli?
Sosyal mesafe, çok önemli bir önlem çünkü Covid-19 hastalığına yol açan koronavirüs enfekte olmuş bir insan öksürdüğünde havaya saçılan virüs yüklü zerrecikler yoluyla yayılıyor.
Virüsler bu zerreciklerle birlikte solunarak ya da düşüp yapıştıkları zeminleri elleyenlerin ellerini yıkamadan yüzlerine dokunmaları yoluyla başka insanları hasta edebiliyor.
Dolayısıyla insanlar birbirleriyle ne kadar az zaman geçirir ne kadar mesafeli dururlar ise hastalığın yayılması şansını o kadar azaltmış oluyorlar.
Sosyal mesafe konusunda İngiltere'deki tavsiyeler şöyle:
- Mümkün olduğunca evden çalışmak
- Çok gerekli olmadıkça taşıma araçlarına binmemek
- Aile ve arkadaş buluşmalarından kaçınmak
- Kalabalıklardan uzak durmak
- Diğer insanlarla en az iki metre mesafede durmak
'Sosyal mesafe' yine de çok gerekli bazı şeyleri yapmaya engel değil. Örneğin:
- Köpeğinizi dolaştırabilir
- Yaşlı komşu ve akrabalarınızın alışverişini yapabilir ihtiyaçlarını karşılayabilir
- Alışveriş yapabilir
- Evinizin yakınındaki alanlarda başkalarıyla güvenli bir mesafede egzersiz yapabilirsiniz
'Kendini izole etmek' nedir?
Kendini izole etmek İngiltere'deki kullanımı ile esas olarak evde kalmak ve egzersiz yapma dışında evden çıkmamak olarak tarif ediliyor. Okula, işe gitmiyor kamusal alanlara girmiyorsunuz.
Kendini izole etmesi istenenlerin gıda ve diğer ihtiyaçları için alışverişe de mümkünse çıkmaması gerekiyor.
Bu ihtiyaçlarını karşılayacak kimsesi olmayanların alışverişe çıkmaya mecbur kalırlarsa ev dışında her türlü sosyal teması minimuma indirmeye özen göstermeleri isteniyor.
Kimler kendini izole etmeli?
Covid-19 belirtileri gösteren herkesin kendini izole etmesi gerekiyor. Bu belirtiler 37.8'in üzerinde ateş, öksürük ve solunum güçlüğü olarak tarif ediliyor.
Aynı zamanda bu belirtileri gösteren kişiyle aynı evi paylaşan herkesin de kendisini izole etmesi gerekli.
Yalnız yaşıyorsanız, belirtilerin ortaya çıkışından itibaren 7 gün evde kalmalısınız.
Eğer siz veya birlikte yaşadığınız bir kişi bu belirtileri gösterirse, bütün hanenin 14 gün kendilerini izole ederek, belirtilerin gelişip gelişmediğini gözlemesi gerekiyor.
Bu süre içinde evdekilerden biri daha hastalık belirtileri göstermeye başlarsa o zaman 7 gün daha izole olmaları gerekiyor. Daha sonra hastalanan her bir kişi için izolasyon süresi 7 gün daha uzuyor.
Hastalık belirtilerini gösteren kişilerin iyi havalandırılmış bir odada kalıp evdeki diğer kişilerden uzak durmaları tavsiye ediliyor.
Asla dışarı çıkmaması gerekenler
İleri yaştakiler gibi ciddi sağlık sorunları olanlar da hastalıktan ağır etkilendikleri için bu süreçte evden çıkmamaya ve sosyal teması azaltmaya azami özen göstermeleri gerekiyor.
İngiltere'de bu gruptaki herkese Ulusal Sağlık Sistemi üzerinden ulaşılacağı açıklandı ve en az 12 hafta kendilerini izole etmeleri istendi. Buna 'koruma' programı adı veriliyor.
Bu kişilerle aynı evde yaşayanlar, bakıcıların da dışarı çıktıkları zaman sosyal mesafelenmeye büyük özen göstermeleri isteniyor.
Hastalıktan en kötü etkilenebilecek kişiler arasında şunlar var
- Belli kanser türlerine yakalanmış hastalar
- Organ nakli alanlar
- Bazı genetik hastalıkları taşıyanlar
- Ağır kronik bronşit ve kistik fibroz gibi ciddi solunum hastalıkları
- Bağışıklık sistemini bastıran bazı ilaçlarla tedavi görenler
- Hamile kadınlar ve kalp hastaları
İngiltere'de bu gruptaki insanlara kendilerini nasıl izole etmeleri gerektiği konusunda tavsiyeler ve ihtiyaçlarının nasıl sağlanacağı konusunda destek verileceği açıklandı.
Bu konuda hükümet, belediyeler, yerel marketler ve gerektiğinde ordunun işbirliği ile bir ağ oluşturulması bekleniyor.
Evinizde risk grubunda biri varsa ne yapmalısınız?
İngiltere'de uzmanların tavsiyelerine göre böyle bir durumda risk grubundaki ya da hastalık kuşkusu olan bir kişi ile 2 metrelik mesafeyi korumaya çalışmalısınız.
Birlikte ortak alanlarda geçirdiğiniz zamanları sınırlı tutmaya ve bu mekanları sürekli havalandırmaya dikkat etmelisiniz.
Mümkünse risk grubundaki kişiler yemeklerini ayrı bir odada yemeli.
Kullanılan havluların ayrı olmasına dikkat edilmeli.
Evde ikinci bir banyo varsa ayrı banyolar kullanılmalı. Yoksa ortak banyo her kullanımdan sonra temizlenmeli
Ayrıca izolasyonda yaşayan bir izolasyonda yaşayan bir kişiyle ev paylaşanlar ellerini sabun ve suyla, 20 saniye boyunca, çok daha sık yıkamalı.
Çöpler çift torbalanıp dışardaki çöpe konmadan önce 72 saat bekletilmeli.